Μια μέρα στο «Αγροτικόν» του Νικόλα

Ο Κωστής Ζαφειράκης θυμάται μια μέρα στο θρυλικό στούντιο της Τούμπας, παρέα με τον αιώνιο Νικόλα.

Είπαμε πολλά: για την τεχνολογία, τα κινητά τηλέφωνα και τα διαζύγια. Για τον Σαββόπουλο και τις κοινές παιδικές τους μνήμες, για τη Νίσυρο και την βιομηχανία του τραγουδιού, για τους πολιτικούς και το περίφημο κόκκινο μαντήλι…  Μια κουβέντα με τον Νίκο Παπάζογλου, πριν από καμιά δεκαριά χρόνια.

Την εποχή εκείνη, επιστρέφει, ύστερα από χρόνια, στη νυχτερινή Θεσσαλονίκη. Μαζί με το Διονύση Σαββόπουλο ανεβάζουν το «Πάθεν Πλάκεν». «Είναι κάτι που έλεγε για πλάκα ο Δημήτρης Σταρόβας παριστάνοντας τον γερμανοθρεμμένο. Του άρεσε του Διονύση και το κράτησε. Υπάρχει όμως και υπότιτλος: ‘Σε γιορτινό αγώνισμα’, στίχος από τους Αχαρνής του Αριστοφάνη.

Πάνω στη σκηνή, μαζί με το Σαββόπουλο, αν εξαιρέσεις τη μικρή μου συμμετοχή στο Σαββόραμα, είχατε βρεθείτε από το 1976-77, όταν ανεβάσατε στην Πλάκα τους Αχαρνής… Θα μου πεις τώρα δύο μεσήλικες πόσο ενδιαφέρον πρόγραμμα μπορούν να παρουσιάσουν; Αλλά αγαπιόμαστε τόσο πολύ με το Διονύση κι αυτό ακτινοβολεί…

Δεν φτάνει μόνο η μεταξύ σας αγάπη για να πετύχει μια συνεργασία, έχετε κι ο καθένας τη μυθολογία του… (χτυπάει το «μικρασιάτικο»κινητό του κι αλλάζει εντελώς τροχιά η κουβέντα…)

Τι ήχος είναι αυτός στο κινητό σου; Είναι το λέι-λιμ-λέι, είναι από ένα μικρασιάτικο τραγούδι, κάτι σαν το δικό μας λα-λα-λα… Δεν το συνέθεσα εγώ, υπήρχε μέσα στη συσκευή που μου χάρισαν…Είναι πολύ παλιό κομμάτι της Μικράς Ασίας και μάλλον είναι από την περιοχή όπου γεννήθηκε η μάνα μου, τη Βιθυνία.

Οπότε κάθε φορά που κουδουνίζει σε πιάνει συγκίνηση… Παθαίνω βιωματικό black out

Πόσο εξαρτημένος είσαι από το κινητό σου; Καθόλου. Το χρησιμοποιώ μονάχα το καλοκαίρι που είμαστε στο δρόμο, στην περιοδεία. Μετά το κλείνω. Δεν μου αρέσει καθόλου να περπατάω και να μιλάω. Είναι τελείως παλαβό να βλέπεις ανθρώπους στο δρόμο (ειδικά με τα hands free) να μιλάνε μόνοι τους. Μοιάζει με εικόνα από φρενοκομείο. Είναι πολύ ενοχλητικό μαραφέτι. Χώρια που είναι πολύ βλαβερό για την υγεία- μην ακούς τι λένε.

Εντυπωσιάζεσαι από τις τεχνολογικές εξελίξεις; Με την τεχνολογία τα πάω μια χαρά, έχω καθημερινή τριβή λόγω του στούντιο…Ο κόσμος νομίζουν ότι αυτές οι σύγχρονες εφαρμογές, όπως ας πούμε τα lap top ή τα κινητά τηλέφωνα ή οι δορυφορικές συνδέσεις είναι σημαντικά τεχνολογικά επιτεύγματα κι έτσι έχει δημιουργηθεί αυτή η φάρα των gadget freaks που πετάνε αμέσως την παλιά τους συσκευή μόλις βγει στην αγορά κάποιο νέο μοντέλο κι αισθάνονται ότι έχουν προβάδισμα τεχνολογικό, ενώ η τεχνολογία πίσω απ’ όλα αυτά είναι μία. Αν δεν έχεις καλή σχέση μαζί της εντυπωσιάζεσαι απ’ αυτές τις εφαρμογές και νομίζεις ότι πρόκειται για πολύ προχωρημένα πράγματα, ότι δήθεν είσαι σε επαφή με τις εξελίξεις… Όταν εγώ ήμουν πιτσιρικάς κι είχα ραδιοφωνικό σταθμό στα μεσαία, η κατηγορία με την οποία σε έσερναν στο δικαστήριο ήταν επί εσχάτη προδοσία- ο ασύρματος ήταν κάτι συνδεδεμένο με το εμφύλιο… ότι δηλαδή επικοινωνείς με τη Μόσχα, ας πούμε. Τώρα βλέπεις ότι ο καθένας κουβαλάει μια πανίσχυρη συσκευή ασυρμάτου μαζί του. Όταν πρωτοβγήκε το τηλέφωνο υπήρχε φοβερό κύμα αντιδράσεων γιατί θεωρούσε ο άλλος ότι μπαίνεις μέσα στο σπίτι του απρόσκλητος, τη στιγμή που έτρωγε με την οικογένεια του, και του ανατρέπεις το πρόγραμμα.

Τώρα πλέον ζούμε μ’ αυτό. Αργεί να χτυπήσει το κινητό κι ανησυχούμε… Έχουν μεταλλαχθεί και οι διαπροσωπικές σχέσεις. Κι αν κάνει κάποιος μια έρευνα για το πόσα διαζύγια έχουν βγει μετά την εμφάνιση της κινητής τηλεφωνίας, θα δει ότι ισχύει πλέον ένα καινούργιο οικογενειακό δίκαιο. Έχει βεβαίως και την ευεργετική του πλευρά, αλλά όπως όλα τα πράγματα έχει κι αυτό διττό χαρακτήρα. Όλες αυτές οι δήθεν τεχνολογικές καινοτομίες έχουν στόχο την προσωπική σου ελευθερία. Σου στερούν τον ελεύθερο χρόνο.

Και να σκεφθείς ότι διαφημίζονται ως λύσεις που σου εξασφαλίζουν περισσότερο χρόνο… Δεν νομίζω ότι κανενός οι δουλειές πήγαν καλύτερα επειδή πήρε κινητό. Ίσα ίσα του ροκάνισε τον προσωπικό του χρόνο. Μπορεί ο άλλος να ψαρεύει, να είναι ήρεμος μέσα στη θάλασσα και να δεχθεί ένα τηλεφώνημα για μια επιταγή που δεν πληρώθηκε και να εκνευριστεί χωρίς να υπάρχει λόγος. Από την άλλη έχει και την ευεργετική του πλευρά: μένει από λάστιχο μια κοπελίτσα πάνω στην κορφή ενός βουνού και μπορεί να καλέσει οδική βοήθεια, αλλιώς θα την φάνε τα σκυλιά και οι λύκοι

Με τις επιστημονικές ανακαλύψεις πώς τα βλέπεις τα πράγματα; Το ότι παράγουμε ανθρώπους στα εργαστήρια δεν είναι κάτι σαν X-FILES; Αυτό είναι φαινόμενο του μεταμοντερνισμού, η επιστήμη προσπαθεί να πάρει το θρόνο της θρησκείας. Τάζει, ας πούμε, ότι μπορείς να γεννήσεις μέσα σε σωλήνες, ότι θα ζήσεις 500 χρόνια, υπόσχεται την αιώνια ζωή και προσπαθεί να εξηγήσει το φαινόμενο της ζωής…όλα αυτά είναι φαινόμενα που εμφανίσθηκαν μετά το διάρρηξη των σχέσεων της τέχνης, της επιστήμης και της θρησκείας. Αυτά τα τρία πράγματα που ήταν τα τρία βασικά στοιχεία της ζωής μας έχουν αποχωριστεί, και το ένα προσπαθεί να πάρει το ρόλο του άλλου. Η επιστήμη προσπαθεί να αντικαταστήσει και την τέχνη και τη θρησκεία, να πάρει κυρίαρχη θέση σ’ αυτήν την ενότητα που υπήρχε κάποτε σε αρμονία

Έχουμε έρθει σ’ ένα καινούργιο στάδιο, έχει ανατραπεί η ισορροπία του κόσμου, έχουν ακυρωθεί οι αξίες, η τηλεόραση ας πούμε δεν έχει κάνει τον κόσμο βλάκα… Είχαμε ελεύθερο χρόνο και ιδιωτεία (αυτό που οι περισσότεροι ονομάζουν privacy) έχει καταστρατηγηθεί, έχουν ροκανίσει τον ελεύθερο χρόνο του ανθρώπου με την πρόφαση ότι θα τον διασκεδάσουν, το χρόνο που είχε να κάνει μια βουτιά προς τα μέσα και να σκεφθεί του τον έχουν καταβροχθίσει και έχει μάθει ο κόσμος να κατεβάζει το γενικό και να κάθεται αμήχανος μπροστά σ’ αυτά τα πράγματα και να έχει και μια παθητική στάση γενικότερα.

Δεν βλέπεις καθόλου τηλεόραση, φαντάζομαι… Δεν βλέπω.

Κατεβαίνεις στο κέντρο της πόλης; Ναι, αλλά όχι τόσο συχνά όσο θα ήθελα. Έχει γίνει πολύ δύσκολο να κατεβείς, με αυτοκίνητο είναι εξαιρετικά δύσκολο, με μηχανάκι δεν σε υπολογίζουν ούτε για γόπα..

Είναι πρακτικοί δηλαδή οι λόγοι που το αποφεύγεις, όχι αισθητικοί. Είναι και αισθητικοί. Μ’ ενοχλεί πάρα πολύ ο θόρυβος και ο θόρυβος στο κέντρο της πόλης είναι απίστευτος.

Τις νύχτες είναι πανέμορφο το κέντρο. Ειδικά γύρω στις 3 με 4 τα ξημερώματα… Αυτή είναι πολύ ωραία ώρα για βόλτες. Έχουν κοιμηθεί οι πάντες, εκτός απ’ αυτούς που τρέχουν να προλάβουν τα σκυλάδικα. Είναι κάτι σαν λέσχη αυτά τα μαγαζιά. Κάποτε έκανα την ηχητική εγκατάσταση σ’ ένα τέτοιο μαγαζί και για να δείξω στον ηχολήπτη το πώς δουλεύουν τα μηχανήματα πήγαινα για περίπου ένα μήνα κάθε νύχτα. Είδα το εξής απίστευτο: οι σειρές των τραπεζιών έχουν να κάνουν με το πόσα ξοδεύει κανείς. Ήταν λοιπόν μια ομήγυρης, 100-150 άτομα που συναντιόνταν εκεί, χαιρετούσε ο ένας τον άλλον κτλ…Αν κάποιος απ’ αυτούς δεν ξόδευε για κανά δυο μέρες αρκετά, τον πήγαιναν αμέσως στη δεύτερη σειρά, εξορία. Αν τολμούσε κανείς να μην εμφανιστεί για καμιά εβδομάδα, έβγαινε βρώμα ότι δεν πάνε καλά οι δουλειές του. Υπάρχει δηλαδή ένα καθεστώς ομηρίας για τους πελάτες αυτούς.

Στη Θεσσαλονίκη τι είναι αυτό που σε θλίβει περισσότερο σήμερα; Ότι ακόμα δεν έχουμε δική μας φωνή σε τίποτα. Αγόμεθα και φερόμεθα ακόμα και σε ζητήματα καθημερινά, τον τρόπο ντυσίματος δηλαδή…Δεν έχουμε γνώμη για ένα νεοεμφανιζόμενο δικό μας συγκρότημα. Πρέπει με κάποιο τρόπο τα πράγματα, για να μπορέσουν να υπάρξουν εδώ, να έχουν πάρει έγκριση από το κράτος της Αθήνας…

Μήπως αυτό το δίπολο είναι πλέον… παραφιλολογία; Καθόλου…Αυτοί αισθάνονται την άνεση να ασκήσουν κριτική, είτε καλή είτε κακή. Εδώ εμείς περιμένουμε να μας έρθουν έτοιμα αυτά. Δεν έχουμε δική μας γνώμη, θαρρείς. Παίρνω παράδειγμα από τον εαυτό μου. Τραγουδάω τόσα χρόνια, έκανα τρεις δίσκους και μόνο όταν υπήρξε γύρω στο 1986 ευρύτατη αποδοχή από το αθηναϊκό κοινό και γράψανε οι εφημερίδες και τα περιοδικά, άρχισαν και οι Θεσσαλονικείς να αναρωτιούνται και να ψάχνουν αυτό τον τύπο που ζούσε και ζει ανάμεσά τους. Τα πράγματα έρχονται εδώ σίγουρα μέσω Αθήνας…ακόμα. Χρειάζεται πιστοποιητικό καλλιτεχνικών φρονημάτων από την Αθήνα. Στην Θεσσαλονίκη η πρώτη έκρηξη συνέβη την ίδια χρονιά, το καλοκαίρι με τη συναυλία στο Θέατρο Δάσους, όπου υπήρχε η έξωθεν καλή μαρτυρία και ξαφνικά από κει που παίζαμε σε 100-150 άτομα στο Θέατρο Κήπου, μας κοιτούσαν και κάπως περίεργα, σου έλεγαν ποιος είναι αυτός και τι είναι αυτά που λέει… «Μη μ’ αποκαλείς τεμπέλη και μου σπας το ηθικό», «Εγώ σε παίρνω παραλία κι εσύ ξηγιέσαι φύκια»…

Χρειάζεται χρόνος για να κατανοήσουμε και να αποδεχτούμε τον καινούργιο λόγο στο τραγούδι… Σίγουρα. Πιστεύω ακράδαντα ότι το τραγούδι ως καλλιτεχνικό μόρφωμα προέρχεται από την ποίηση. Δεν αξίζει τον κόπο να κάνεις ένα τραγούδι για να επαναλαμβάνεις εκατό φορές ένα ρεφρενάκι δήθεν ευρηματικό… Ταλαιπωρείς τον κόσμο τώρα επειδή σου ήρθε ένα δίστιχο επιτυχημένο; Δεν είναι πράγματα αυτά. Προσέχω πάντα τον στίχο και βλέπω τραγούδια που γράφτηκαν πριν από 20 χρόνια να ακούγονται σαν καινούργια και σήμερα. Λόγια του Σιμώτα, του Ρασούλη, της Βάσως Αλλαγιάννη, του Λάζαρου Ανδρέου, δικά μου… Θα έπρεπε, νομίζω, να αντιμετωπίζεται λίγο πιο σοβαρά το τραγούδι γιατί είναι όντως η βαριά μας βιομηχανία. Είμαστε από τους τυχερότερους λαούς στην Ευρώπη γιατί εμείς φτιάχνουμε τουλάχιστον και 5-6 τραγουδάκια καλά το χρόνο. Ολόκληρη Γερμανία δεν κάνει ούτε μισό, ολόκληρη Ολλανδία επίσης. Και στη Γαλλία έχει σβήσει σχεδόν η σοβαρή τραγουδοποιία. Όλοι αυτοί έχουν ανοίξει τις πόρτες στη μεγάλη αμερικανική βιομηχανία η οποία τους υποσχέθηκε: «μη στεναχωριέστε, θα σας φτιάχνω εγώ τραγούδια για όλα τα γούστα». Αν το τραγούδι χάσει το βιωματικό του χαρακτήρα θα γίνει ταπετσαρία στα μαγαζιά, όπως περίπου πάνε να το κάνουν. Αυτή η νεύρωση να παίζει διαρκώς σε όλα τα μαγαζιά ένα ηλεκτρονικό ντάπα-ντούπα είναι καταστροφική. Αυτό εξηγείται εμπορικά, οικονομικά…

Για την επιτυχία πάντως του τραγουδιού-σόου ευθύνονται και οι δημιουργοί που έκαναν το έντεχνο να μοιάζει αραχνιασμένο… Κοίταξε η ίδια εικόνα υπήρχε κι όταν εμφανίστηκε η «Εκδίκηση της γυφτιάς». Είχε αυτή την ακτινοβολία επειδή είχε έναν ανατρεπτικό λόγο. Μην ξεχνάς ότι τότε όλοι τα τραγούδια ήταν μελοποιημένα ποιήματα. Είχαμε φτάσει σε μια βαθιά θλίψη. Και το σημερινό τοπίο νομίζω πως θα ανατραπεί από κάτι παρόμοιο. Θα συμβούν πράγματα που θα μας ξανασυνδέσουν με την πραγματικότητα. Γιατί όλο αυτό είναι τελείως ψεύτικο. Υπάρχουν άνθρωποι που ασχολούνται με το τραγούδι πολύ σοβαρά. Χωρίς ευτέλεια, χωρίς τόσο εξόφθαλμη ιδιοτέλεια. Η τηλεόραση προβάλλοντας μόνο το ένα μέρος δίνει λάθος εντύπωση. Δε λέω ότι θα πρέπει η τηλεόραση να ασχοληθεί και με άλλα πράγματα. Λέω ότι θα πρέπει ο κόσμος να πάψουν να ασχολούνται με την τηλεόραση. Πρέπει να τις πετάξουμε. Να κάτσουμε να δουμε το ηλιοβασίλεμα, παρά τις ειδήσεις των 8. Πρέπει να αντιδράσει ο καθένας.

Με τους πολιτικούς ποια είναι  η σχέση σου; Δεν γνωρίζω προσωπικά κανέναν. Έρχονται σε συναυλίες μου άνθρωποι απ΄ όλα τα κόμματα, ένα «γεια» έχω με πολλούς. Ξέρω ότι υπάρχουν σημαντικές προσωπικότητες σε όλα τα κόμματα γι’ αυτό και η δική μου πρόταση για τι εκλογές είναι να κατεβούν όλοι σε κοινό ψηφοδέλτιο κι ασχέτως με το σε ποιο κόμμα ή σε ποια λέσχη ανήκει ο καθένας να τον ψηφίζεις για την προσωπικότητα του κι όχι να είσαι αναγκασμένος να ψηφίζεις μόνο ένα κόμμα.

Βέβαια είμαστε κολλημένοι ακόμα στο διπολισμό ενώ έχουν συμβεί μπροστά στα μάτια μας κοσμογονικές καταστάσεις. Είδαμε τριακόσια χρόνια διαφωτισμού να καταρρέουν μέσα σε μια νύχτα. Είδαμε τον παγκόσμιο διπολισμό να καταρρέει. Είδαμε γίγαντες να ξεπέφτουν. Δεν έχει διαμορφωθεί ένα καινούργιο πολιτικό τοπίο.Υπάρχουν ακόμα άνθρωποι εδώ στην Ελλάδα που λειτουργούν με το γνωστό «ο παππούς μου ψήφιζε τους τάδε, ο μπαμπάς μου το ίδιο κι εγώ το ίδιο». Ή υπάρχουν άνθρωποι που πάνε μέσα στο παραβάν και οι άλλοι απ’ έξω φωνάζουν, «άντε τελείωνε!». Γιατί ο άνθρωπος είναι εκεί μέσα μ’ ένα τρομακτικό δίλημμα. Μου έχει συμβεί και μένα να σκέφτομαι πίσω από το παραβάν και να φωνάζουν απ’ έξω «Άντε Παπάζογλου, τελείωνε επιτέλους!». Και καθόμουν έτσι σα χαζός με τα ψηφοδέλτια στο χέρι.

Το κόκκινο μαντήλι δεν μοιάζει πια με απολίθωμα; Κοίταξε υπήρξε μια στιγμή που αυτή η ταύτιση με ανησύχησε. Εγώ το χρειάζομαι το μαντήλι, όταν τραγουδάω. Είναι αναπόσπαστο κομμάτι της εκστρατείας μου. Μ’ αυτό σκουπίζω τον ιδρώτα μου, κρατάει τον λαιμό σε μια σταθερή θερμοκρασία. Θα μου πεις γιατί δεν το αλλάζεις; Και το επιχείρησα κάποια στιγμή, απαντώντας σ’ αυτούς που έλεγαν «αμάν πια αυτός με τον μαντήλι» αλλά ξαναγύρισα σ’ αυτό. Είναι το κόσμημά μου. Τίποτα παραπάνω. Είναι βέβαια πολύ ζωηρό κόκκινο καρμίνα που δείχνει μια πολύ ζωηρή πολεμική διάθεση. Και πολεμική διάθεση έχω… (γελάει). Και ανατρεπτική διάθεση.

Που θα φανεί φαντάζομαι για μία ακόμα  φορά στον καινούργιο σου δίσκο, που άργησε πάρα πολύ. Έχουν περάσει οχτώ χρόνια από το «Όταν κινδυνεύεις παίξε την πουρούδα». Τόσα πολλά ε; Εγώ βασίζομαι πάρα πολύ σε στίχους που θα μου δώσουν. Κι επειδή φαίνεται έχω χάσει τις παλιές μου συνεργασίες, με στιχουργούς που όταν έφτιαχναν κάτι μου το έδειχναν αμέσως κι έτσι άργησα πολύ να μαζέψω καλούς στίχους. Έχω συγκεντρώσει εξαιρετικά τραγούδια κι από τον Οκτώβριο θα μπούμε στο στούντιο για να ξεκινήσουμε την ηχογράφηση. Με τη λοξή φάλαγγα βεβαίως γιατί έχω μάθει να παίζω με γκρουπ. Δεν είναι απ’ αυτούς που μοιράζουν παρτιτούρες και δίνουν εντολή στην ορχήστρα.

Έχεις δώσει συναυλίες σε πολύ περίεργα μέρη. Σε κάστρα, σε ηφαίστεια. Η πιο δυνατή συναυλιακή σου εμπειρία ποια ήταν; Το πιο περίεργο μέρος ήταν στη Νίσυρο, όταν παίξαμε πλάι στο ηφαίστειο. Ζωντανό ηφαίστειο και μεις παίξαμε δίπλα στον κρατήρα νύχτα με πανσέληνο, μαζεύτηκαν κοντά δυο χιλιάδες άνθρωποι. Ήταν μαγική νύχτα. Ευτυχώς είχαμε την πρόνοια και στήσαμε την σκηνή σοφράνο (η απήνεμη πλευρά και δεν μιας έπιαναν τα ντουμάνια. Κι όχι σταβέντο. Είναι όροι από την ιστιοπλοία.

Πώς πήγαν οι πρόσφατοι αγώνες; Μια χαρά. Πήρα μέρος στη Ρεγκάτα. Πήγαμε Λήμνο-Σαμοθράκη-Μόλυβο. Ήταν υπέροχα. Φάγαμε κάτι θάλασσες απίστευτες. Το να ανεβείς από τη Λήμνο στη Σαμοθράκη είναι μια πονεμένη ιστορία. Και μετά από Σαμοθράκη να πηγαίνεις νύχτα στο Μόλυβο… άλλη εμπειρία. Η ταλαιπωρία μ’ έναν ύπνο νικιέται, αυτό που σου μένει είναι μια μαγική αίσθηση.

Κινείσαι δηλαδή παντού, στη γη, στην θάλασσα και τον αέρα…Έχεις και δικό σου αεροπλανάκι… Τρία μέλη της αερολέσχης βάλαμε λεφτά και πήραμε ένα σκάφος. Και κάνουμε διαδρομές.

Με το Σαββόπουλο γνωριζόσαστε από παιδιά, έτσι δεν είναι; Έμενε στη γειτονιά της νονάς μου, στην Ιατρού Ζάννα, στην Ανάληψη. Έχουμε διαφορά 4 χρόνια, εκείνες τις ηλικίες φαίνεται τεράστια. Έκανα σκαλομαρία στο τραμ και πήγαινα στην Ανάληψη γιατί αγαπώ πολύ τη νονά μου, κι εκεί μαζεύαμε τις πενταροδεκάρες που είχαμε και στέλναμε το Σαββόπουλο να δει την ταινία στο «Πατέ» κι όταν έβγαινε καθόμασταν στις σκάλες του σπιτιού του και μας αφηγούνταν το έργο. Ήταν και είναι μάστορας στην αφήγηση. Είδα μετά τις ταινίες και δεν είχαν καμιά σχέση με όλα όσα μας είχε αφηγηθεί. Έβαζε πολλά δικά του στοιχεία. Μέσα στα χρόνια κρατήσαμε μια επαφή, είχαμε και πολλούς κοινούς φίλους, τον Σιμώτα, τον Καλλιπολίτη. Την περίοδο της δικτατορίας τότε που τον κυνηγούσαν είχε έρθει για ένα διάστημα εδώ, έκανε και δοκιμές με την ορχήστρα μου για το «Περιβόλι του Τρελλού», συναντιόμασταν σε γιορτές, Πάσχα, Πρωτομαγιά στον κήπο μου στην Χαριλάου. Ώσπου το 1976 όταν ετοίμασε τους Αχαρνής με φώναξε και μένα στη χορωδία.

Τον θαυμάζεις; Πολύ. Για όλα όσα έχει δώσει στο τραγούδι, για τις συζητήσεις που πιάνουμε και για τις θεώρηση που έχει πάνω στα πράγματα. Τον αγαπώ.

Ένα δίσκο του που θα έκανε δώρο σ’ ένα φίλο σου; Το Βρώμικο ψωμί.

Κι ένα δίσκο που σου φάνηκε «λιγότερος» σε σχέση με τους άλλους; Νομίζω ότι το «Περιβόλι του Τρελού» είναι ο πιο αδύναμός του δίσκος. Το «Κούρεμα» μου άρεσε, αλλά τον προτιμώ στα πιο αφαιρετικά πράγματα που κατά καιρούς κάνει… Αρχίζει και γράφει κατεβατά ολόκληρα από στιχάκια…