Μια σύλληψη και τέσσερις φωτογραφίες

Τις τελευταίες μέρες οι φωτογραφίες με τα παραμορφωμένα πρόσωπα των συλληφθέντων από τη ληστεία στο Βελβεντό της Κοζάνης έχουν προκαλέσει ποικίλες συζητήσεις στο δημόσιο διάλογο. Από τη μια υπάρχουν αυτοί που ψιθυρίζουν «καλά τους κάνανε» και από την άλλη όσοι «περίμεναν» τέτοια γεγονότα ως μια φυσιολογική (!) εξέλιξη των πραγμάτων. Ας βάλουμε όμως τα πράγματα σε μια σειρά.

Τα γεγονότα είναι δύο και έχουν διαφορετικές αναγνώσεις:

Πρώτα απ’  όλα έχουμε τέσσερις κατηγορούμενους που φέρεται να συμμετείχαν μαζί με άλλους τέσσερις σε μια διπλή ληστεία και να συνδέονται με την μια τρομοκρατική οργάνωση. Η πράξη τους, εφόσον είναι έτσι, δεν μπορεί να είναι αποδεκτή από μια κοινωνία που θέλει να λειτουργεί με νόμους και κανόνες. Αλίμονο αν θεωρήσουμε ότι ένας άνθρωπος με ένα καλάσνικοφ στα χέρια όταν προχωρά σε μια παράνομη πράξη είναι ακίνδυνος ή συμπαθής όσο δύσκολες, περίεργες, αφύσικες ή φριχτές ήταν οι συνθήκες μέσα στις οποίες μεγάλωσε. Μπορεί οι παράγοντες που τον οδηγούν σ’ αυτήν να είναι πολλοί αλλά η επιλογή, δυστυχώς, είναι μόνο δική του. Μέσα σε δύο δεκαετίες δεν προλαβαίνεις να ζήσεις όσα ωραία σου ετοιμάζει η ζωή και αυτό είναι πράγματι στενάχωρο. Αλλά μέχρι εκεί.

Το δεύτερο γεγονός είναι ότι οι ίδιοι οι κατηγορούμενοι φωτογραφίζονται με τα πρόσωπα τους πρησμένα από το ξύλο και οι εικόνες τους δίνονται στη δημοσιότητα αφού ρετουσαρίστηκαν ηλεκτρονικά. Τι μήνυμα πέρασε μ’ αυτές τις φωτογραφίες; Οι αναγνώσεις είναι πολλές. Όταν όμως αυτοί οι άνθρωποι οδηγούνται ενώπιον της δικαιοσύνης απολαμβάνουν κάθε προστασία που τους έχει χαρίσει ο νομοθέτης, όσο ειδεχθή κι αν είναι τα εγκλήματα τους. Διαφορετικά η έννοια του δικαίου, σ’ ένα έννομο κράτος, χάνει το νόημα της. Αλίμονο αν μας ευχαριστεί το αντίθετο ή ικανοποιεί τα εκδικητικά μας ένστικτα.

Πολλοί, ηθελημένα ή άθελα τους φορτώνουν σ’ αυτά τα γεγονότα την οργή και την απόγνωση τους και τα συγχέουν με άλλα, ανακατεύοντας μέσα τη συλλογική ευθύνη, τις τύψεις τους, την κοινωνία ολόκληρη. Μέχρι τώρα η δημοσιοποίηση των φωτογραφιών προκάλεσε την παρέμβαση Διεθνούς Αμνηστίας και της Εισαγγελίας Πρωτοδικών Αθηνών, η οποία παρήγγειλε έρευνα για τις καταγγελίες κακοποίησης των κρατουμένων. Αν είναι έτσι και υπάρχει κακοποίηση τότε μιλάμε για δύο παράνομες πράξεις που πρέπει να εξεταστούν ξεχωριστά. Ψυχραιμία λοιπόν. Ας μην πέσουμε στη γλυκιά παγίδα της επιφανειακής ανάγνωσης.