Μικρές Σκέψεις για μια Πολτοποιημένη Εικόνα

Και τι δεν έχουμε δει τα τελευταία χρόνια. Γεγονότα αδιανόητα, γεγονότα αποκρουστικά, γεγονότα αδιαμφισβήτητα. Ο κυνισμός της εξουσίας έχει ξεπεράσει το επίπεδο της υπεραπλούστευσης και πλέον κινείται σαν βέβαιος θριαμβευτής προς την αποφασιστική επίθεση.

Οι τράπεζες διαλύουν τα βιβλία ενός εκδοτικού οίκου (μια περιουσία για όλους), τα δάση καίγονται και από ανάσα ζωής γίνονται “ονειρικές” πλαζ για λίγους, η μαφία ανοίγει πόλεμο στις αυλές μας, η αστυνομία τσιμεντώνει εισόδους θεάτρων, η κυβέρνηση γίνεται λύκος με τις καταλήψεις και πρόβατο με τις συμμορίες και η κοινωνία καμώνεται πως όλα είναι ορθολογικά.

Δεν ξημερώνει μια νέα εποχή με νέες αλήθειες, αλλά αντιθέτως η εποχή αυτή έχει προ πολλού εγκατασταθεί και έχει τρίξει τα δόντια της σε οτιδήποτε αντιστάθηκε στο παλλιροϊκό κύμα της φαινομενικότητας. Και ο πρωθυπουργός φρόντισε να μην περάσει μέρα που να μην επιβεβαιώσει τον εαυτό του. Οδοστρωτήρας: Ο απόλυτος εγγυητής της οργανωμένης κατάρρευσης ενός ολόκληρου οικοδομήματος κοινωνικής συνύπαρξης. Και στην ενέδρα που έστησε απέναντι σε ατομικά κεκτημένα που με το χρόνο έλαβαν συλλογική υπόσταση και απόλαυση, βρήκε τους τέλειους συνενόχους της σιωπής.

Οι τράπεζες αποφάσισαν πως η εναπομείνασα περιουσία ενός εκδοτικού οίκου με χιλιάδες βιβλία είναι μια καλή ευκαιρία για να δοκιμάσουνε αν λειτουργεί ακόμα ο πολτοποιητής στα υπόγεια της τράπεζας. Θα ήταν εξωφρενικά δύσκολο να ρίξουν (έστω με το αζημίωτο) τα βιβλία αυτά ξανα στη κοινωνία, από όπου δηλαδή προήλθαν; Κανένας δηλαδή δεν το σκέφτηκε ή δεν το πρότεινε; Δεν αποκλείεται βέβαια κάποιος όντως να πρότεινε το διαμοιρασμό των βιβλίων, αλλά πλέον δεν έχει καμία σημασία γιατί και αυτός ο ίδιος μάλλον θα απολύθηκε στη στιγμή.

Ο οίκος Γαβριηλίδη υπήρξε εξαιρετικά ποιοτικός και εύστοχος. Ένας οίκος που εξέδωσε το In Girum Imus Nocte et Consumimur Igni και τα Ουρλιαχτά για Χάρη του Σαντ (Ντεμπόρ) δεν θα μπορούσε παρά να είναι ποιοτικός. Ένας τέτοιος χαρακτηρισμός φαντάζει στα μάτια μου αρκετός για να εξηγήσει την φοβερή απόφαση να διαλυθεί ένας τόσο μεγάλος στόλος βιβλίων στο αψε-σβήσε. Αυτό που καταρρίπτει την ερμηνεία μου είναι ότι οι συγκεκριμένοι άνθρωποι που έλαβαν αυτή την απόφαση αποκλείεται να έχουν συμπεριλάβει στα αναγνώσματα τους τέτοια βιβλία (και γενικά βιβλία του οίκου), άρα είναι απίθανο να τα γνωρίζουν, πόσο δε μάλλον να τα φοβούνται.

Θέρισαν, επομένως, αδιακρίτως! Και θα το πράξουν ξανά με μεγάλη ευχαρίστηση σε κάθε ευκαιρία. Δεν θα κάνω το λάθος να αποδώσω την πρόθεση αυτή σε κάποια φοβία για την αμφισβήτηση που γεννούν αυτά τα βιβλία μέσα στην κοινωνία σε δύσκολες εποχές ή σε εποχές οξυμένης καταπίεσης. Βλέπουμε ότι οι άνθρωποι σήμερα προτιμούν να μετατρέπουν ένα βιβλίο σε ινσταγκραμικό στόρι πάρα να πραγματώνουν το λυρισμό του ή την αλήθεια του στην καθημερινή τους ζωή.

Εκείνο που καθιστά την συγκεκριμένη εικόνα μια αθλιότητα είναι ο ακέραιος συμβολισμός της. Η κονιορτοποίηση, η διάλυση, το βίαιο ξέσκισμα μιας ευχαρίστησης. Με την άνεση που κάποιος διαλύει τόσα βιβλία και τα πετάει στα σκουπίδια, με την ίδια αυτή άνεση πετάει κόσμο έξω από τα σπίτια του, διαλύει οικογένειες, κονιορτοποιεί τα όνειρα, ενισχύει το μαρασμό και δημιουργεί νέες ακόμα πιο ψεύτικες ανάγκες. Σε λίγο καιρό οι μεγάλοι άνθρωποι που διαβάζουν δεν θα χρειάζονται τα βιβλία, γιατί θα υπάρχει το e-book και οι νέοι δεν θα χρειάζονται τα βιβλία γενικά γιατί δεν θα διαβάζουν. Ή τουλάχιστον θα διαβάζουν μόνο βιβλία αυτοβελτίωσης (που στην τελική δεν βελτιώνουν τίποτε άλλο παρά μόνο τις πωλήσεις των βιβλιοπωλείων ή των εφημερίδων που τα πουλάνε)

Η όλη αυτή συσσώρευση ελαττωματικών δήθεν προόδων δεν κάνει άλλο από το να εντείνει τις ψευδαισθήσεις μιας κοινωνίας που πιστεύει πάρα πολύ βαθιά ότι καμία αξία δεν έχουν τα πράγματα που ξεβράστηκαν από άλλες εποχές. Άλλωστε η υπεραξία (όχι μόνο οικονομική) είναι για πολύ κόσμο το ίδιο παροδική και σχετική όσο και οι εποχές του χρόνου. Αφού λοιπόν οι άνθρωποι που “από το είναι πέρασαν στο υπάρχειν και έπειτα στο φαίνεσθαι” ( Χέγκελ) δεν αναγνωρίζουν ως σημαντικό τίποτα άλλο εκτός από αυτό που πλασάρεται ως πλούτος, ψευτοδιασκέδαση και ψευτοψυχαγωγία, γιατί να αναγνωρίσουν ως σημαντικό το βιβλίο, την οικία, τη παρέα και τον έρωτα; Αυτά εδώ δεν μετριούνται σε κέρδος ή likes, επομένως δεν έχουν αξία περισσότερη από όσο ένας αποχυμωτής.

Αυτό που μάλλον συμπεραίνουμε είσαι ότι η εικόνα αυτή θα ξεχαστεί. Ή ακόμα χειρότερα θα αμφισβητηθεί από την κυρίαρχη πραγματικότητα των ψευδαισθήσεων. Πολλές τέτοιες εικόνες θα ξαναδούμε και θα ξανασχολιάσουμε. Όχι μόνο επειδή τέτοιες εικόνες χτυπάνε κάτω από τη μέση τον πολιτισμό, αλλά επειδή, επιπλέον, δεν κάνουν άλλο από το να καθρεφτίζουν εμάς τους ίδιους και την κονιορτοποιημένη ζωή μας.