Μήπως να δίνατε στη Ρούλα Πατεράκη το Άνετον;

του Γιάννη Παλαμιώτη

Την γνώρισα αρχικά από τις παραστάσεις του «Θεατρικού Εργαστηριού» στο «Αμαλία», όπου έπαιζε («Φαύστα», «Το τρομπόνι» κ.ά.). Παράλληλα την αντίκριζα πάντα παρέα με έναν επιβλητικό μουσάτο άντρα να παρευρίσκονται στις παραδόσεις του Μαρωνίτη στη Φιλοσοφική. Την παρακολούθησα από κοντά στη Δραματική Σχολή της Κικής Λαζόγκα επί της Αγ. Σοφίας να διδάσκει θεωρητικά και να δείχνει παράτολμες σωματικά και ψυχολογικά ασκήσεις. Το 1977 στέγασε τη δική της δραματική σχολή στον παλιό κινηματογράφου «Άδωνις» Αρχελάου με Θερμοπυλών. Τότε έμαθα ότι ο ψηλός γενειοφόρος που τη συνόδευε ήταν ο δεύτερος σύζυγός της Γιάννης Παναγιωτόπουλος ή Πάνου, συγγραφέας. Μάλιστα από την «… παλιά Remington» (αρχικός τίτλος «Δημήτριος») προδημοσίευσα απόσπασμα στο περιοδικό της ΧΑΝ Καλαμαριάς «Το παράρτημα» – το συγγραφικό επίθετο, καθώς και ο τελικός τίτλος του βιβλίου ήταν εμπνεύσεις της Ρούλας.

Η Ρούλα Πατεράκη λοιπόν δημιούργησε μια σύγχρονη Δραματική Σχολή και ανάμεσα απ’ τους μαθητές επέλεξε εκείνους που θα στελέχωναν τον θίασό της με την επωνυμία «Επιθεώρηση Δραματικής Τέχνης». Δεν ήταν πολλά τα έργα που ανέβασε από τα τέλη του 1979 έως το 1985: «Travestie’s» του Τομ Στόπαρντ, «Σκοτεινά εγκλήματα», σύνθεση από το έργο «Ελευθερία στη Βρέμη» του Φασμπίντερ κατ’ αντιστοιχία με τα πρακτικά δίκης νεαρού δολοφόνου. Ακολούθησε το «πολυΜπέκετ», δρώμενα υπό την «εποπτεία» της ηχογραφημένης φωνής του Μαρωνίτη, «Φως στα σκοτάδια» του Μπρεχτ – αποκλειστικά για τις Γιορτές Ανοιχτού Θεάτρου στο δημοτικό θέατρο Κήπου μετά από παρότρυνση της Ελένης Λαζαρίδου.

Κύκνειο, σκηνοθετικά και ερμηνευτικά, «άσμα» του θιάσου στη Θεσσαλονίκη η «Έντα Γκάμπλερ». Όλα αυτά τα χρόνια, εκτός της ισχνής οικονομικής στήριξης που παρείχαν τα δίδακτρα της σχολής, δεν πήρε κρατική επιχορήγηση κι αναγκαζόταν να εξανεμίζει την προσωπική της περιουσία προκειμένου να ανεβάζει «αντιεμπορικές» παραστάσεις που θεωρήθηκαν πολύ προχωρημένες όχι μόνο για την εποχή τους κι άφησαν ανεξίτηλες μνήμες. Η Ρούλα μετά την «Έντα Γκάμπλερ» εγκαταστάθηκε στην Αθήνα, όπου τα πρώτα ιδίως χρόνια έγινε περιζήτητη ως σκηνοθέτις αλλά και ως ηθοποιός. Δοκίμασε πολλές «ακροβασίες» μεταξύ θεατρικών ειδών και συνεργασιών.

Παρόλο που μεγάλωνε, όπως συμβαίνει με όλους μας, συνέχιζε ακάματη να κάνει Θέατρο. Πέρυσι τέτοιον καιρό κι ενώ είχαμε να μιλήσουμε πολλά χρόνια από αμοιβαίο εγωισμό, μου τηλεφώνησε και ζήτησε να βρεθούμε. Στην αρχή νόμισα ότι κάποιος έκανε φάρσα. Εντυπωσιάστηκα από την αλλαγή και με συγκίνησε η έμπρακτη συμπαράστασή της όταν λίγες μέρες μετά πέθανε η μάνα μου. Τα τελευταία καλοκαίρια έρχεται και μένει αρκετόν καιρό στη Θεσσαλονίκη φροντίζοντας τη δική της μάνα. Πολλές φορές την άκουσα να κάνει συγκρίσεις μεταξύ πρωτεύουσας και συμπρωτεύουσας σ’ ένα σωρό θέματα ενώ τα συμπεράσματά της καταλήγουν πάντα εις βάρος της πρώτης. Την κουράζει η Αθήνα αν κι από εκεί βιοπορίζεται. Ανάρτησα μια σκέψη μου στο f/b τις προάλλες που ο Τούλας βρήκε ενδιαφέρουσα και ζήτησε να τη μεταφέρω στην Parallaxi. Με αφορμή την τιμητική εκδήλωση που οργανώθηκε από πλευράς Δήμου Θεσσαλονίκης προ τριετίας για τη συνεισφορά της Πατεράκη στο θεατρικό τοπίο της πόλης, σκεφτόμουν ότι κανείς άλλος δεν θα ήταν καταλληλότερος να αναλάβει την καλλιτεχνική διεύθυνση των προγραμμάτων τού υπολειτουργούντος δημοτικού θεάτρου «Άνετον».

Οργανώνοντας Θεατρικά Εργαστήρια για ηθοποιούς ή υποψήφιους, ανεβάζοντας παραστάσεις μιας ιδιαίτερης κατηγορίας που η ίδια θα σκηνοθετεί ή μετακλήσεις κατ’ επιλογή της, το «Άνετον» θα μπορούσε να μετατραπεί σε έναν χώρο Πολιτισμού υψηλών προδιαγραφών που η πόλη στερείται. Δεν της ανέφερα ακόμα τίποτα κι ούτε ξέρω αν την ενδιαφέρει καν. Γνωρίζω πάντως ότι αν δεχόταν μια τέτοια πρόταση ποτέ δεν θα ανεχόταν σχέσεις εξάρτησης από εξουσίες ούτε και παρεμβάσεις από άσχετους ή ημιμαθείς.