Μήπως το Κίνημα της Πετσέτας θα πρέπει να γίνει το Κίνημα της Καθαρής Παραλίας;

Λέξεις: Giovanni Prete

Τον τελευταίο καιρό, ένα ιδιαίτερο κίνημα, που γεννήθηκε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, έχει τραβήξει την προσοχή τόσο των Ελλήνων όσο και της παγκόσμιας κοινότητας. Με την ονομασία ‘Το Κίνημα της Πετσέτας’, για πρώτη φορά στην ιστορία της χώρας, κάτοικοι σε διάφορα μέρη της Ελλάδας γίνανε μια γροθιά για να αντιμετωπίσουν την απληστία των επιχειρηματιών αλλά και των τοπικών φορέων. Το όνομα του κινήματος υποδηλώνει την απογοήτευση των πολιτών σχετικά με τη μη εξουσιοδοτημένη κατάληψη των δημόσιων παραλιών από ιδιωτικές ξαπλώστρες και ομπρέλες. Ωστόσο, κρίνεται σημαντικό να επεκταθεί το εύρος αυτής της κίνησης για να συμπεριλάβει ένα ευρύτερο, πιο πιεστικό ζήτημα – αυτό της ρύπανσης των ακτών. Συνεπώς, ένα πιο κατάλληλο όνομα για αυτό το κίνημα θα ήταν το ‘Κίνημα της Καθαρής Παραλίας’, αντικατοπτρίζοντας όχι μόνο το ζήτημα των παράνομων ξαπλώστρων αλλά και την ανάγκη αντιμετώπισης της αυξανόμενης περιβαλλοντικής κρίσης των απορριμμάτων στις ακτές και στους βυθούς.

Το Κίνημα της Πετσέτας έχει ήδη αρχίσει να έχει θετικά αποτελέσματα. Σε παραλίες της Νάξου, πολλοί επιχειρηματίες έχουν αρχίσει να αφαιρούν τις παράνομες ξαπλώστρες. Ενώ το κίνημα δημιουργήθηκε για να αντιμετωπιστεί η παράνομη παραβίαση του δικαιώματος των πολιτών να έχουν πρόσβαση στις δημόσιες ακτές, το κίνημα αποτελεί σύμπτωμα ενός ευρύτερου ζητήματος. Στην πραγματικότητα, η παρεμπόδιση των πολιτών στις δημόσιες παραλίες είναι ένδειξη της ανεξέλεγκτης εμπορευματοποίησης των δημοσίων χώρων, όπου παράνομες ιδιωτικές επιχειρήσεις εκμεταλλεύονται τους φυσικούς πόρους σε βάρος του περιβάλλοντος και του δημοσίου συμφέροντος. Η αντιμετώπιση αυτού του ζητήματος απαιτεί μια ευρύτερη προοπτική που αναγνωρίζει τη σύνδεση μεταξύ των μη βιώσιμων πρακτικών στις παραλίες και της εκτεταμένης ρύπανσης που θέτει σε κίνδυνο τα παράκτια οικοσυστήματα της χώρας μας.

Η Μεσόγειος αυτή τη στιγμή πνίγεται σε πλαστικά και άλλα είδους απορρίμματα, τα οποία αποτελούν σοβαρή απειλή για τη θαλάσσια ζωή, τα παράκτια και θαλάσσια οικοσυστήματα, τον τουρισμό, και φυσικά, την ανθρώπινη υγεία. Μάλιστα, μια πρόσφατη μελέτη της WWF αποκάλυψε ότι η Μεσόγειος θάλασσα έχει μια από τις υψηλότερες συγκεντρώσεις μικροπλαστικών στον κόσμο, με επίπεδα ρύπανσης που ξεπερνούν ακόμη και αυτά που βρίσκονται στο περίφημο Great Pacific Garbage Patch. Αυτή η ανησυχητική πραγματικότητα δε πρέπει να αγνοηθεί και απαιτεί άμεση δράση.

Πρόσφατα, νέοι κάτοικοι της Κέρκυρας ξέθαψαν μια πλαστική σακούλα δέκα μέτρων θαμμένη στην άμμο μιας απο τις πιο γνωστές παραλίες του νησιού, ενώ ήδη, διάφορες ομάδες, είτε εκπροσωπώντας περιβαλλοντικούς οργανισμούς η ανεξάρτητες, έχουν αρχίσει, μέσα από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, να φέρνουν στην επιφάνεια, τα εκατομμύρια απορρίμματα που καταπνίγουν τις ακτές της Ελλάδας. Οι πολίτες λοιπόν επιθυμούν να αλλάξουν αυτή τη ζοφερή πραγματικότητα. Αυτό που τους λείπει είναι η δύναμη ενός συλλογικού κινήματος, όπως του κινήματος της πετσέτας.

Η οικονομία της Ελλάδας βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στον τουρισμό, προσελκύοντας εκατομμύρια επισκέπτες κάθε χρόνο με υποσχέσεις για καθαρές παραλίες, κρυστάλλινα νερά και αρχαίες περιπέτειες. Ωστόσο, η αυξανόμενη ρύπανση αμαυρώνει αυτή την εικόνα, καθώς οι επισκέπτες αντιμετωπίζουν μολυσμένες ακτές και ένα υποβαθμισμένο θαλάσσιο περιβάλλον. Οι αντιαισθητικοί σωροί σκουπιδιών σκορπισμένοι σε παρθενικές παραλίες όχι μόνο αποθαρρύνουν τους τουρίστες αλλά θέτουν σε κίνδυνο τα προς το ζην άτομα που εξαρτώνται από τη τουριστική βιομηχανία. Το Κίνημα της Καθαρής Παραλίας θα τονίσει δικαίως την ανάγκη προστασίας της φύσης της Ελλάδας αλλα και της φήμης της χώρας ως τουριστικός παράδεισος.

Η μετονομασία του κινήματος υπογραμμίζει επίσης τη σημασία της συμμετοχής των πολιτών στη προστασία της φύσης αλλα και της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης. Υποστηρίζοντας καθαρότερες παραλίες, οι πολίτες δεν απαιτούν απλώς την απομάκρυνση των σκουπιδιών αλλά συμμετέχουν ενεργά στη διατήρηση της φυσικής τους κληρονομιάς. Το κίνημα αυτό μπορεί να χρησιμεύσει ως πλατφόρμα για την εκπαίδευση του κοινού σχετικά με τις βιώσιμες πρακτικές διαχείρισης απορριμμάτων, τις επιβλαβείς επιπτώσεις της πλαστικής ρύπανσης, και τη συλλογική ευθύνη για την προστασία του περιβάλλοντος. Ενισχύοντας τη δύναμη της κοινότητας, το κίνημα μπορεί να οδηγήσει σε αλλαγή που εκτείνεται πέρα από την τρέχουσα κρίση.

Η μετονομασία του κινήματος υπογραμμίζει επίσης τον ρόλο της κυβέρνησης στην εφαρμογή αποτελεσματικών πολιτικών για την καταπολέμηση της ρύπανσης των ακτών και των βυθών. Το κίνημα έχει τη δυνατότητα να απαιτήσει αυστηρότερους κανονισμούς για τη διαχείριση των απορριμμάτων, βελτιωμένες υποδομές ανακύκλωσης και κυρώσεις για τις επιχειρήσεις που συμβάλλουν στην υποβάθμιση του περιβάλλοντος.

Ενώ το Κίνημα της Πετσέτας έφερε στο φως ένα κρίσιμο ζήτημα, αυτό της παράνομης χρήσης των δημόσιων χώρων, η κρίση της ρύπανσης δε θα πρέπει να επισκιαστεί. Αναπλαισιώνοντας το κίνημα ως το Κίνημα της Καθαρής Παραλίας, η εστίαση μετατοπίζεται στο βασικό πρόβλημα – την υποβάθμιση του παράκτιου περιβάλλοντος της Ελλάδας. Αυτή η νέα προοπτική ενθαρρύνει τις συλλογικές προσπάθειες για την αντιμετώπιση τόσο της παράνομης χρήσης των δημοσίων ακτών από ιδιωτικές επιχειρήσεις όσο και του διάχυτου ζητήματος της παράκτιας ρύπανσης. Στηρίζοντας καθαρότερες παραλίες, οι Έλληνες πολίτες μπορούν να συνεργαστούν για να εξασφαλίσουν ένα πιο βιώσιμο μέλλον για τον φυσικό θησαυρό της χώρας.

*Ο Giovanni Prete κατάγεται από τη Κέρκυρα. Εργάζεται στο τμήμα στρατηγικής επικοινωνίας του Περιβαλλοντικού Προγράμματος του ΟΗΕ στον Καναδά. Είναι επίσης ο επικεφαλής της ομάδας της All For Blue στη Κέρκυρα, η οποία οργανώνει παράκτιες και υποβρύχιες δράσεις καθαρισμού. Είναι σύμβουλος στην επιτροπή δημοσίων σχέσεων του Καναδικού φιλανθρωπικού ιδρύματος The Hellenic Initiative Canada, καθώς και σύμβουλος επικοινωνίας του Surfrider Foundation Canada.