Μυστικά, Σούπερ Μάρκετ και Φθηνά Προϊόντα

Σήμερα, λίγο μετά την «22η φορολογική επιδρομή» και ενώ η 23η και η 24η ήδη προετοιμάζονται για τους επόμενους μήνες, η μόνη ελπίδα του Έλληνα καταναλωτή φαίνεται να είναι αλυσίδες σουπερ μάρκετ με επώνυμα και μη προϊόντα σε χαμηλές τιμές. Έτσι εκτός από τα γερμανικών συμφερόντων Λιντλ (Lidl), Aldi και Plus (τα δύο τελευταία εκ των οποίων έκλεισαν στην Ελλάδα πρόσφατα) και τα «γαλλικά» Καρφούρ-Μαρινόπουλος, εμφανίστηκαν εσχάτως κι άλλα σούπερ μάρκετ όπως ενδεικτικά τα 3Β, το Μπαζάρ (Bazaar) και το Ντηλ (Deal) στη Θεσσαλονίκη.

Ένα σημαντικό ερώτημα που φυσικά ανακύπτει είναι το πώς κατορθώνουν να έχουν χαμηλές τιμές σε πολλά επώνυμα και μέχρι πρότινος ακριβά προϊόντα. Πολλοί εκπρόσωποι των παραπάνω εταιριών αρνήθηκαν να μας μιλήσουν ή να μας παρέχουν -έστω εγγράφως- στοιχειώδεις πληροφορίες, ενώ όσοι τελικά ανταποκρίθηκαν ζήτησαν την προστασία της ανωνυμίας.

Οι εκπρόσωποι λοιπόν των εταιριών υποστήριξαν ότι προσπαθούν να λειτουργήσουν με ελάχιστο κέρδος, έχοντας πάντοτε υπ’ όψιν τους τον Έλληνα καταναλωτή. Επίσης τόνισαν ότι έχουν σε μεγάλο ποσοστό, συχνά μέχρι και 60-70%, ελληνικά προϊόντα. Παράλληλα, όμως, δήλωσαν ότι προχωρούν σε εισαγωγές επωνύμων προϊόντων από Βουλγαρία και Ρουμανία, έτσι ώστε ο Έλληνας καταναλωτής να μπορεί να πάρει παραδείγματος χάριν μια οδοντόβουρτσα της Κολγκέιτ ακόμη και με 90 λεπτά αντί περίπου τα 2,5 ευρώ που μέχρι πρότινος αναγκαζόταν να καταβάλει γι’ αυτό.

Επίσης, σε σούπερ μάρκετ όπως το Ντηλ (συμφερόντων της γνωστής οικογένειας Σαχπατζίδη), γίνονται πολλές απευθείας εισαγωγές ποιοτικών αλλά όχι γνωστών στον Έλληνα καταναλωτή προϊόντων ετικέτας χωρίς μεσάζοντες από την Ιταλία, όπως εύκολα διαπιστώνει κανείς στα ράφια του καταστήματος. Εκτός όμως όλων των παραπάνω, φαίνεται να έχει δημιουργηθεί ένας ιδιότυπος και παράδοξος μηχανισμός επανεισαγωγών των ελληνικών προϊόντων. Ο Βασίλης Βασίλαγας (αλυσίδα σούπερ μάρκετ 3Β) στο παρελθόν φέρεται να είχε δηλώσει χαρακτηριστικά σχετικά: «Βρίσκω τα ίδια ακριβώς προϊόντα σε πολύ πιο συμφέρουσες τιμές απ΄ ό,τι θα τα αγόραζα εξ αρχής από την Ελλάδα. Δεν υπάρχει κανένας απολύτως λόγος να τα αγοράσω από εδώ. Τα φέρνω από το εξωτερικό και ρίχνω τις τιμές».

Έτσι τα ελληνικά προϊόντα φθάνουν στον Έλληνα καταναλωτή μέσα από μια βουστροφηδόν εμπορική πορεία με τιμή τουλάχιστον 30% μειωμένη σε σύγκριση με τις τιμές που τα ίδια ακριβώς προϊόντα πωλούνται επισήμως στην Ελλάδα. «Ο Έλληνας έχει συνηθίσει να πουλάει ακριβά στους Έλληνες και φθηνά στους ξένους, επειδή ο ξένος δεν δέχεται ως δεδομένο λόγου χάριν ότι το γάλα θα το πάρει σε τιμή 1 ευρώ το λίτρο όπως ο Έλληνας» δήλωσε χαρακτηριστικά ο διευθυντής ενός υποκαταστήματος αλυσίδας σούπερ μάρκετ με οικονομικά προϊόντα που θέλησε να διατηρήσει την ανωνυμία του.

Επιπρόσθετα, ένα άλλο σημαντικό πρόσωπο του χώρου, που θέλησε να διατηρήσει την ανωνυμία του επειδή -όπως τόνισε- «τις λιγοστές φορές που βγαίνουμε στα κανάλια και τις εφημερίδες, δεχόμαστε αμέσως τις επισκέψεις της επιθεώρησης Εργασίας, του ΣΔΟΕ και όλων εν γένει των αδιάφθορων κρατικών υπηρεσιών», μας προέτρεψε να βγάλουμε κάρτες ως αντιπρόσωποι Βουλγαρικών εταιριών και να προσεγγίσουμε ελληνικές εταιρίες.

«Βγάλτε σήμερα κάρτες εμπορικών αντιπροσώπων και πηγαίνετε σε μεγάλες γαλακτοβιομηχανίες. Θα δείτε ότι με τις βουλγάρικες κάρτες σας μπορεί να πετύχετε και έκπτωση από 70 μέχρι και 84% στα προϊόντα που θα αγοράσετε σε σχέση με τις τιμές που θα σας έδιναν ως αντιπρόσωπο του Παπαδόπουλου ή του Κωνσταντινίδη φερ’ ειπείν».

Στην ερώτησή μας για τους λόγους που συμβαίνει αυτό, καθώς και για το εάν έχουν ποτέ οι Έλληνες έμποροι διαμαρτυρηθεί για την άνισή τους εμπορικά μεταχείριση, αβίαστα μας απάντησε ότι «οι εταιρίες βρίσκουν πάντα πολύ καλές δικαιολογίες. Λένε, παραδείγματος χάριν, ότι η ποιότητα των πωλούμενων στη Βουλγαρία προϊόντων είναι πολύ διαφορετική, ότι δεν βάζουν φρέσκο γάλα αλλά σκόνη, ότι εκεί δεν έχουν έξοδα για εμπορικά δίκτυα ή διαφήμιση και άλλα πολλά. Το θέμα όμως είναι ότι οι Γερμανοί, οι Άγγλοι και οι Ισπανοί πουλάνε είτε εντός της χώρας τους είτε εκτός με την ίδια τιμή. Μόνο οι Έλληνες το κάνουν διαφορετικά αυτό».

Και οι πολυεθνικές φυσικά, γι’ αυτό και τα νέα σούπερ μάρκετ με τα φθηνά προϊόντα φέρνουν τις οδοντόβουρτσες Κολγκέιτ από τη Βουλγαρία, σκέφτεται αμέσως δύσπιστος κανείς.

Όσον αφορά δε τις κατηγορίες για αθέμιτο ανταγωνισμό η απάντηση που μόνιμα δίδεται είναι πως στην Ευρωπαϊκή Ένωση η διακίνηση προϊόντων και υπηρεσιών είναι ελεύθερη και επομένως «αν ένας Βούλγαρος χονδρέμπορας αγοράσει 120.000 οδοντόκρεμες και δεν μπορεί να τις διαθέσει όλες στη βουλγαρική αγορά μπορεί νομιμότατα να τις διαθέσει σε κάποια άλλη εμπορική επιχείρηση εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης».

Έτσι, λοιπόν, ενώ φαίνεται να αληθεύει σύμφωνα με μια άλλη ανώνυμη πηγή ότι πλέον «η μόνη ελπίδα επιβίωσης ενός Έλληνα οικογενειάρχη με 60 αντί για 100 ευρώ στην τσέπη εβδομαδιαία είναι η επίσκεψη σ’ ένα σούπερ μάρκετ με οικονομικά αλλά εντούτοις ποιοτικά προϊόντα», η μυστικοπάθεια και οι επανεισαγωγές ελληνικών προϊόντων δημιουργούν έναν εντονότατο προβληματισμό.

Γιατί μπορεί κανείς αρχικά να σκεφθεί ότι τα νέα αυτά σούπερ μάρκετ συνδυάζουν το εμπόριο με το κοινωνικό ενδιαφέρον και επιτελούν έτσι ένα ιδιότυπο κοινωνικό έργο για όλους εμάς τους οικονομικώς αναξιοπαθούντες Έλληνες καταναλωτές. Άλλα, από την άλλη, δεν μπορεί κανείς εύκολα να ξεχάσει όσα έγραψε στο βιβλίο «Γόμορρα» ο καταζητούμενος Ρομπέρτο Σαβιάνο, το ότι δηλαδή «τα πρώτα μεγάλα καταστήματα ρούχων στοκ δημιουργήθηκαν στην Αυστραλία από τη Μαφία».

*Ο Βίκτωρ Τσιλώνης είναι δικηγόρος, HDE (bcu), με Πτυχίο Νομικής (ΑΠΘ), LLM (Νottingham) και αρχισυντάκτης του Περιοδικού Intellectum