Μπερτράν Μπλιέ, ο μεγαλύτερος προβοκάτορας των πάντων στον κινηματογράφο

Λέξεις: Γιώργος Παππάς

Ήταν πολύ παράξενος ο Μπερτράν Μπλιέ, που πέθανε στα 85, μπορεί κι ο μεγαλύτερος προβοκάτορας (ο Φον Τρίερ ούτε το δαχτυλάκι του) των πάντων στον κινηματογράφο, και οι επικήδειοι θα είναι αναπόφευκτα συγκρατημένοι αλλά το ίχνος αδιαμφισβήτητο (σαν να ακούς τον Μπουνιουέλ στον ψυχαναλυτή του να μιλάει μόνο για τα σεξουαλικά του ένα πράγμα).

Ξεκινώντας από το Les Valseuses (Ο Χορός των Διεφθαρμένων) του 1974, με τον Ντεπαρντιέ και τον Dewaere να ισοπεδώνουν τα πάντα ως δυο αμοραλιστές αλήτες (και με ένα συγκλονιστικό 2ο ρόλο της Ζαν Μορώ)- τίποτε δεν άφησε όρθιο εξαρχής ο Blier, ούτε ένα λεπτό από τις ταινίες του δεν θα επιζούσε σήμερα, ειδικά εφόσον ποτέ δεν ξεκαθαρίσαμε αν ήταν σωβινιστικό γουρούνι ή απλά ομολογητής των παθών ερωτευμένων ανδρών για τις θεότητες τις γυναίκες (το Valseuses μάλλον το πρώτο υποδήλωνε παρά την μαζική του επιτυχία).

Το (άρρωστο) Ετοιμάστε τα Μαντίλια σας του 1978 έφτασε μέχρι το Όσκαρ καλύτερης ξενόγλωσσης ταινίας, πάλι Ντεπαρντιέ και Dewaere να ισοπεδώνονται για την ηδονή της Κάρολ Λόρε και η ταινία να καταλήγει με 13χρονο αγόρι (!!!) να δίνει την λύση (είναι ανατριχιαστικό παρεμπιπτόντως πόσο της αδιανόητης μόδας ήταν κάτι τέτοιες σχέσεις με ανήλικα εκείνη την εποχή, επιλέγουμε να ξεχνάμε ότι ανάλογες ταινίες είχαν κάνει και ο Σάουρα και ο Ντασέν…).

Ευτυχώς μετά, το 1979, ακολούθησε το αριστούργημά του το Buffet Froid: συγκρατημένο, ελεγειακό, με τον (μεγάλη μορφή) πατέρα Blier και τον Ντεπαρντιέ να θρηνούν την αδυναμία του άνδρα να αγαπήσει χωρίς όρους, να μπαίνει κι ένα μυστήριο σχεδόν αστυνομικό, και να έρχεται η Καρολ Μπουκε μετά να δώσει τέλος και λύση στην Αχερουσία λίμνη. Μετά από αυτό όμως ήρθε ο Πατριός, με τον Dewaere να συνάπτει σχέση με την θετή ανήλικη κόρη- βαθύτατα ανήθικο, ασυγχώρητο, τι να λέμε τώρα, όσα βραβεία κι αν του έδωσαν οι Γάλλοι.

Βραβεία πήρε και Η (πληθωρική) Ιστορία Μας το 1984, το μόνο Σεζάρ του Αλέν Ντελόν, κι εδώ κλαίει το ιδανικό της γυναίκας που μπορεί εν τέλει να είναι η ίδια του η (άπιστη; ) σύζυγος, κι ένας πολυπληθής χορός τον έχει βάλει απέναντι και ανοίγει συζήτηση (με αγνώριστα νιάτα Ζαν Ρενό και Βενσάν Λιντόν).

Στο Βραδινό Ένδυμα διασκέδασε με τον Ντεπαρντιέ και τον Blanc (o Dewaere είχε αυτοκτονήσει πια) σε φάση παρενδυσίας, στην κωμωδία (πολύ δημοφιλής και στην Ελλάδα τότε) Πολύ Όμορφη Για Σένα o Ντεπαρντιέ ερωτεύεται την άσχημη Μπαλασκό ενώ είναι παντρεμένος με την καλλονή Μπουκέ, στο (ειρωνικού τίτλου) Merci la Vie το 1991 μίλησε για το AIDS των καταφρονεμένων αυτού του κόσμου.

Μετά άλλαξαν οι καιροί και επήρθε και κούραση και επανάληψη, αν και στο Πόσο Μ’Αγαπάς έκανε κωμωδία πάνω στο πώς βλέπει ο φακός (ο κόσμος, εμείς, εν τέλει) την Μόνικα Μπελούτσι, και στο (ευφυούς ιδέας) Le bruit des glacons του 2010 χτυπάει το θυροτηλέφωνο του Dujarden και του λένε: “Γεια σας, είμαι ο καρκίνος σας, από εδώ και πέρα θα συμπορευόμαστε, μέχρι.., για ευκολία θα έχω την φάτσα του Dupontel”.

Δεν θα συγχωρεθεί ποτέ η ανηθικότητα ορισμένων πλάνων και ιδεών του- υπάρχουν και όρια στην πρόκληση. Δεν θα σταματήσει κανείς να απορεί πώς είχε τέτοια αποδοχή, τότε, το Ετοιμάστε Τα Μαντίλια Σας.

Αλλά δεν θα ξεχάσει, όποιος έχει δει, την αύρα του Buffet Froid, την Μορώ στους Valseuses, τον αρχαίο χορό της Ιστορίας Μας, την απόγνωση του Merci la Vie.

*Ο Γιώργος Παππάς είναι παθολόγος και διδάκτωρ της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων