Νέα Υόρκη – Τέχνη και δημόσιος χώρος

Λέξεις: Λεωνίδας Τραμπούκης,Ελένη Πεταλωτή

Τέσσερα κείμενα δίνουν ιδέες για καινοτομίες στον αστικό σχεδιασμό παίρνοντας σαν παράδειγμα το αστικό τοπίο της Ν. Υόρκης. Γιατί όχι κι εδώ;

..Συμφωνούμε ότι μας διεγείρει η τέχνη στο δημόσιο χώρο όταν είναι διαδραστική. Ο δημόσιος χώρος ενεργοποιείται όταν το έργο γίνεται ένα σε κλίμακα με το χώρο που το φιλοξενεί, όταν ο θεατής «ακουμπά και χρησιμοποιεί» το έργο στην καθημερινότητά του, όταν τα όρια αρχιτεκτονικής και τέχνης αρχίζουν να θολώνουν. Όταν το έργο τέχνης συλλαμβάνεται –in situ- και είναι μοναδικό για το χώρο αυτό, όπως ακριβώς και ένα αρχιτεκτονικό έργο.[Η μεγάλης κλίμακας επέμβαση του Daniel Buren στο Palais Royal στο παρίσι,’Le deux Plateaux’ είχε προκαλέσει μεγάλη διαμάχης όταν εγκαταστάθηκε το 1986 σχετικά με το ρόλο της τέχνης και την συσχέτισή της με την αρχιτεκτονική και αυτή ιστορικών συνόλων ειδικότερα. Περισσότερο από δύο δεκαετίες αργότερα οι ‘στήλες’ έχουν γίνει σημείο αναφοράς στην πόλη και αναπόσπαστο κομμάτι του παρισινού αστικού τοπίου].

..ο φίλος μας Christian de Vietri ζει και εργάζεται στη Νέα Υόρκη και το Perth. [Βρισκόμαστε στο Vinegar Hill House του Brooklyn και συζητάμε για ιδέες για την πόλη, το έργο του, και ό,τι άλλο]. Η πόλη, πιστεύει ο Christian, γεμίζει και ζει από τέτοιες εφήμερες ή και μόνιμες στιγμές. Γεννιούνται έτσι νέα αστικά ορόσημα που αναδυκνύουν τα ίδια τα υπάρχοντα και προσδίδουν νέες δυνατότητες να αναπτυχθούν νέες χρήσεις, νέες δράσεις γύρω τους. Μας ενδιαφέρει η σημασία του έργου τέχνης ως πηγή ζωής στην καθημερινότητα της πόλης. Η κλίμακα της τέχνης αλλάζει, φλερτάρει με τα μέσα και τις έννοιες που χρησιμοποιεί η αρχιτεκτονική. Το έργο τέχνης γίνεται από μόνο του χώρος, κάποιο μουσείο είναι ένα μόνο από τα σημεία όπου αυτό μπορεί να εκτεθεί.

…στο Madison Sq. Park η τέχνη είναι ελεύθερη στο κοινό. Μόνο πριν από δέκα χρόνια ήταν ένα παραμελημένο πάρκο στην καρδιά του Manhattan. Ο κόσμος περπατούσε γύρω του αλλά όχι μέσα του. Σήμερα το πρόγραμμα Mad.Sq.Art [ένα σύγχρονο καλλιτεχνικό πρόγραμμα που παρουσίασε το Madison Sq. Park Conservacy, ένας δημόσιου/ιδιωτικόυ χαρακτήρα οργανισμός σε συνεργασία με τον τομέα πρασίνου και αναψυχής του δήμου της Νέας Υόρκης] επιμελείται την εγκατάσταση (Site Specific) έργων τέχνης από νέους και καταξιωμένους καλλιτέχνες [τρέχουσα έκθεση το “Scattered Light”, του Jim Cambell, χειμώνας 2010, έργα των Antony Gormley και Sol Lewitt στο παρελθον). Η απήχηση στο κοινό της πόλης είναι μεγάλη και το πρόγραμμα υποστηρίζεται και από ιδιωτικούς φορείς που δρουν στη γύρω περιοχή [το Ace Hotel βρίσκεται λίγους δρόμους παραπάνω] και προφανώς επωφελούνται από αυτήν την πρωτοβουλία.

…ο μη κερδοσκοπικός οργανισμός [ιδιωτικής πρωτοβουλίας] Public Art Fund, με έδρα τη Νέα Υόρκη, συνεργάζεται συχνά με το Madison Park Conservancy. Τα τελευταία τριάντα χρόνια παρουσιάζει, ενισχύει και αναδυκνύει τη δουλειά νέων καλλιτεχνών απ’όλο τον κόσμο. [«Puppy», 2000 του Jeff Koons, «WAVE UFO», 2003 της Mariko Mori κ.α.] Ο Chistian έχει διακριθεί σε ένα από τα προγράμματα του P.A.F. Μας εξηγεί σύντομα τη λειτουργία του προγράμματος: «Η επιτροπή επιλέγει μετά από διαγωνισμό στον οποίο ο καλλιτέχνης καταθέτει ένα συγκεκριμένο νέο έργο-πρόταση. Το P.A.F. χορηγεί χρηματικό έπαθλο και τα έξοδα κατασκευής του έργου. Για ένα χρόνο το έργο παραχωρείται στην ιδιοκτησία του P.A.F. και εκτείθεται στο κοινό σε δημόσιο, υπωχρεωτικά, χώρο της πόλης. Μετά το πέρας του ενος χρόνου ο καλλιτέχνης επανακτά την ιδιοκτησία του έργου. Έχει μ΄αυτόν τον τρόπο στα χέρια του ένα έργο μεγάλης κλίμακας, η χρηματοδότηση του οποίου προήλθε από ιδιωτικούς και δημόσιους φορείς [ο Bloomberg μεταξύ άλλων ιδιωτών παραχωρεί κάθε χρόνο μεγάλο ποσό αποκλειστικά για το P.A.F.], και μια μοναδική ευκαιρία μπροστά του».‘Οχι κι άσχημα, για κάποιον που στα 29 του έχει ήδη εγκαταστήσει το πρώτο του μεγάλης κλίμακας δημόσιο γλυπτό στη γενέτειρά του, το Perth, και ετοιμάζεται για μια σειρά ατομικών εκθέσεων στη Στοκχόλμη και τη Νέα Υόρκη.