Νέο συγκοινωνιακό Θεσσαλονίκης: Απόψε αυτοσχεδιάζουμε

Λουίτζι Πιραντέλο, απόψε αυτοσχεδιάζουμε

Λέξεις: Σπύρος Βούγιας Δεν ήμουν, φυσικά, στη σύσκεψη αλλά αν παρακολουθήσουμε τη συζήτηση του κ. Σπίρτζη με τους δημοσιογράφους και τις δηλώσεις των δημάρχων, παρατηρούμε ότι: α) ο υπουργός λέει πράγματα ακατανόητα, σιβυλλικά, χωρίς ειρμό και συγκρότηση σκέψης. Είναι αμφίβολο αν έχει καταλάβει τη διαφορά μεταξύ του δημόσιου φορέα σχεδιασμού και ελέγχου και του παρόχου της συγκοινωνίας (που μπορεί να είναι και ιδιωτικός). Το πιθανότερο είναι οτι αυτοσχεδιάζει πρόχειρα, για να δείξει οτι ασχολείται με το θέμα και ότι δήθεν τα βάζει με τον επάρατο ΟΑΣΘ. β) οι πιο έμπειροι δημοσιογράφοι της πόλης τον έχουν καταλάβει και τον οδηγούν σε συνεχείς αντιφάσεις και ασάφειες. Από ένστικτο προσπαθεί να αποφύγει το λάθος που θα τον αποκαλύψει, αναφέροντας διάφορα ασαφή περί Ευρωπαικής οδηγίας, αποφάσεων αρμοδίων οργάνων, τυχαίες ημερομηνίες κ.λ.π. γ) οι δήμαρχοι είναι επιφυλακτικοί και κρατούν μικρό καλάθι. Αντιλαμβάνονται οτι τους κοροιδεύει με γενικότητες και αρλούμπες αλλά δεν αντιδρούν περισσότερο, μήπως τελικά προκύψει κάτι και γι αυτούς. Καταλαβαίνουν, τουλάχιστον, ότι δεν μπορούν να φορτωθούν άλλα χρέη και του ζήτησαν να τους δώσει κάτι γραπτό, αφού όλα είναι σήμερα στον αέρα. Ο Μπουτάρης, ως επιχειρηματίας, καταλαβαίνει την ουσία (δημόσιος έλεγχος, ιδιωτικός πάροχος μετά από διαγωνισμό) αλλά σέρνεται κι αυτός αναγκαστικά πίσω από την εξουσία, νομιμοποιώντας τη φαρσοκωμωδία. Πιο υποψιασμένος απ όλους πολιτικά φαίνεται ο Κυρίζογλου, ενώ ο Σίμος Δανιηλίδης φαντασιώνεται ακόμη κρατικά λεωφορεία να ανηφορίζουν δωρεάν προς τις Συκιές δ) ο ΟΑΣΘ, τέλος, δικαιολογημένα ανησυχεί, όχι όμως από τις κινήσεις Σπίρτζη. Αντιλαμβάνεται οτι το καθεστώς του προνομιακού μονοπωλίου τελείωσε εδώ και 5 χρόνια, με την κατάρρευση της πλαστής ευμάρειας που έφερε και τα μνημόνια. Ηδη οι επιδοτήσεις έχουν περιοριστεί στο 1/3 (40 αντί για 120 εκατομμύρια ευρώ ετησίως) και είναι αδύνατο να δοθεί μέρισμα στους μετόχους, όπως συμβαίνει λογικά σε κάθε κανονική εταιρία όταν τα πράγματα δεν πάνε καλά. Το κακό για την πόλη είναι οτι αυτή η οικονομική δυσπραγία αντανακλά άμεσα στο επίπεδο εξυπηρέτησης των πολιτών (λιγότεροι και κακοπληρωμένοι ή απλήρωτοι οδηγοί, λιγότερα και παλιά, κακοσυντηρημένα λεωφορεία). Τι θα μπορούσε να γίνει; 1) Ο υπουργός πρέπει να προωθήσει άμεσα τη δημιουργία του ενιαίου φορέα σχεδιασμού και ελέγχου των μεταφορών στην πόλη (του αναβαθμισμένου ΣΑΣΘ). Υπάρχει έτοιμο το πόρισμα της επιτροπής, στα πρότυπα των μητροπολιτικών φορέων της Ευρώπης. 2) Η Ενιαία αυτή Αρχή Μεταφορών (το νέο ΕΑΜ για τον κ. Σπίρτζη), θα προετοιμάσει από τώρα τον διεθνή διαγωνισμό για τη λειτουργία του συστήματος το ’19, περιγράφοντας τις ανάγκες και τις απαιτήσεις τις πόλης και προσδιορίζοντας το επιθυμητό ύψος του κομίστρου και τη δυνατότητα επιδότησης του εισιτηρίου (κατά τη γνώμη μου, μόνο για τις άγονες διαδρομές). 3) Ο ίδιος φορέας πρέπει να προετοιμάσει και την υποχρεωτική αναδιάρθρωση των λεωφορειακών γραμμών εν όψει της ολοκλήρωσης του μετρό το 2020. Αυτό σημαίνει γενναίο πρόγραμμα περικοπών στις αξονικές γραμμές και τροφοδοτική προσαρμογή των λεωφορείων στο ισχυρότερο μέσο, το μετρό. Αυτό πρέπει να είναι έτοιμο εγκαίρως, γιατί θα καθορίσει το περιεχόμενο και το τίμημα του διαγωνισμού. Τελικό συμπέρασμα: Αντί με ψυχραιμία και σοβαρότητα να ξεκινήσουν βήμα-βήμα τα παραπάνω, παίζεται το θέατρο του παραλόγου από έναν άσχετο και αδιάφορο υπουργό, σε βάρος μιας πόλης άτυχης, υποψιασμένης μεν αλλά παθητικής από την ταλαιπωρία χρόνων και ανίκανης να αντιδράσει συντεταγμένα. Κι όμως, πιστεύω ακόμη ότι όλα αυτά θα περάσουν και πως η Θεσσαλονίκη θα αποκτήσει και πάλι την αυτοπεποίθηση και τον ιστορικό κοσμοπολιτισμό της. Που, σε κάθε σημαντική πόλη προυποθέτει αξιοπρεπή καθημερινή μετακίνηση με ποικίλα μέσα μαζικής μεταφοράς.

*Ο Σπύρος Βούγιας είναι συγκοινωνιολόγος και καθηγητής στο ΑΠΘ