Με το νερό δεν παίζουμε!

Διανύουμε καιρούς χαλεπούς και παράλογους όσον αφορά το οικονομικό κατεστημένο… Ζούμε στην εποχή της εμπορίας του χρήματος και των μεσαζόντων του (traders). Εποχή που δεν την ενδιαφέρει η παραγωγή αγαθών αλλά η συσσώρευση πλούτου που προέρχεται από τα τεράστια κέρδη αυτής της εμπορίας του χρήματος. Δεν χρειάζεται να είσαι οικονομολόγος για να δεις τη στοιχειώδη λογική αυτού του παραλογισμού: Ότι δλδ το μέγεθος της κυκλοφορίας του χρήματος εξαρτάται όλο και λιγότερο από την παραγωγική βάση (παραγωγή αγαθών και παροχή υπηρεσιών) και όλο περισσότερο από μια λογική «τυχερού παιχνιδιού» και πονταρίσματος… στο σωστό άλογο, στο σωστό χαρτί αλλά σίγουρα όχι στον σωστό άνθρωπο. Ένα πολύ σωστό χαρτί, για ευνόητους λόγους, για τα τυχοδιωκτικά αυτά «θηρία» είναι ασφαλώς και η απόκτηση των δικαιωμάτων εκμετάλλευσης των δημόσιων αγαθών. Και δημόσιο αγαθό σημαίνει ότι όλοι, ανεξαρτητως φυλής, τάξης, οικονομικού background, δικαιούμαστε ένα minimum παροχών και δικαιωμάτων πάνω σ΄αυτό. Ειλικρινά δεν μπορώ να σκεφτώ σημαντικότερο δημόσιο αγαθό από το νερό.

Η  ιδιωτικοποίηση της ΕΥΑΘ (Εταιρεία  Ύδρευσης και Αποχέτευσης Θεσσαλονίκης) κουβαλά πίσω της ιστορία χρόνων. Αρχικά, δρομολογούνταν η πώληση του 40% των μετοχών και της διαχείρισης της ΕΥΑΘ ΑΕ, αργότερα ανακοινώθηκε η μεταβίβαση και του υπόλοιπου 34% της ΕΥΑΘ στο ΤΑΙΠΕΔ ΑΕ (Ταμείο Αξιοποίησης Ιδιωτικής Περιουσίας του Δημοσίου), για να φτάσει τώρα να μπει σε μια διαδικασία ιδιωτικοποίησης του πλειοψηφικού της πακέτου και πλήρους απώλειας του δημόσιου ελέγχου. Έξι δημόσιες επιχειρήσεις και οργανισμοί, η ΕΥΔΑΠ, η ΕΥΑΘ, οι Κτιριακές Υποδομές, η Αττικό Μετρό, η ΕΛΒΟ και η ΔΕΗ, θα μεταφερθούν για πλήρη ιδιωτικοποίηση στο νέο υπερ-ταμείο εκποίησης της δημόσιας περιουσίας που ετοιμάζει η κυβέρνηση σε συνεργασία με τους Γερμανούς και τους λοιπούς δανειστές. Αυτό αποκαλύπτεται από το προσχέδιο των διατάξεων για την εφαρμογή των προαπαιτούμενων δράσεων για την εκταμίευση της υποδόσης των 2,8 δισ. ευρώ που είδε το φως της δημοσιότητας. Συγκεκριμένα, στο άρθρο 2 του σχεδίου νόμου προβλέπεται πως με το δεύτερο κύμα μεταφοράς ΔΕΚΟ στο υπερ-ταμείο, όταν συσταθεί, θα εισφερθούν τελικά έξι επιχειρήσεις και συγκεκριμένα το ποσοστό του Δημοσίου σε ΕΥΔΑΠ, ΕΥΑΘ, Κτιριακές Υποδομές, ΕΛΒΟ, Αττικό Μετρό και ΔΕΗ (το 34% καθώς το υπόλοιπο 17% ελέγχεται από το ΤΑΙΠΕΔ). (πηγή: www.dikaiologitika.gr). Τελευταία στιγμή βέβαια και μετά την απόφαση του ΣτΕ, υποτίθεται ότι ιασφαλίζεται ο δημόσιος χαρακτήρας της ΕΥΔΑΠ και της ΕΥΑΘ. Η αλλαγή που έκανε ο υπουργός Οικονομικών Ευκλείδης Τσακαλώτος γίνεται στο άρθρο 2 του νομοσχεδίου όπου αναφέρονται οι δημόσιες επιχειρήσεις που εντάσσονται στο υπερταμείο και προστίθεται η φράση «με την επιφύλαξη των περιορισμών που προκύπτουν από το Σύνταγμα και τον σεβασμό στις δικαστικές αποφάσεις», δηλαδή στην απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας για τη μη ιδιωτικοποίηση της ΕΥΔΑΠ. Ακόμη στην αιτιολογική έκθεση ξεκαθαρίζεται ότι «η αξιοποίηση των ΔΕΚΟ δεν περιλαμβάνει την αποξένωση του ελληνικού Δημοσίου» από αυτές. θα το δούμε βέβαια αυτό.

Δεν ειμαι φαν του Δημόσιου τομέα, ιδίως όταν βλέπω ότι δεν λειτουργεί καλά, για να μην πω ότι ενίοτε δεν λειτουργεί καθόλου ή και το ακόμα χειρότερο ότι λειτουργεί εις βάρος όλων μας, αλλά στην προκειμένη περίπτωση το στρεβλό του θέματος της πώλησης του νερού που επανακάμπτει στην επικαιρότητα συχνά πυκνά είναι ολοφάνερο. Τα λεφτά θα είναι λίγα μπροστά στο ανεκτίμητο του σημαντικότερου δημόσιου αγαθού, του νερού, και η επιχείρηση είναι κερδοφόρα. Στην ΕΥΑΘ αυτή τη στιγμή το 74% κατέχει το δημόσιο. Η Σουέζ, μια από τις μεγαλύτερες εταιρίες εκμετάλλευσης παροχής ύδρευσης παγκόσμια κατέχει ήδη το 5% της ΕΥΑΘ που έχει πούλησει και το 26% της στο Χρηματιστήριο. Άρα το μεγαλύτερο μέρος της ΕΥΑΘ ΑΕ, αυτό του δημοσίου  βαίνει προς πώληση.

Μια πολυεθνική (που είναι πάντα διεκδικητές σε τέτοιου είδους πωλήσεις) υπόσχεται πάντα βέβαια καλύτερη ποιότητα υπηρεσιών, επενδύσεις και μείωση των τιμολογίων και αυτό σε πολλές περιπτώσεις το βλέπουμε να συμβαίνει (η τηλεφωνία είναι ένα παράδειγμα), αλλά στη περίπτωση του νερού που είναι ένας φυσικός πόρος και μονοπώλιο τα παγκόσμια παραδείγματα έδειξαν ακριβώς το αντίθετο. Δεν υπάρχει ούτε μία χώρα στον πλανήτη, συμπεριλαμβανομένων των ΗΠΑ, της Γερμανίας, της Αυστραλίας που η ιδιωτικοποίηση να έφερε αυτο το αποτέλεσμα. Αντίθετα έχουμε τεράστια αύξηση των τιμολογίων, τόσο του νερού όσο και των τελών σύνδεσης στο δίκτυο, ελλιπή συντήρηση και ανύπαρκτες επενδύσεις. Οι Βερολινέζοι μέσα από ένα ευρύ κίνημα και ένα πετυχημένο δημοψήφισμα με κύριο στόχο τη διαφάνεια διεκδικούν την επαναδημοτικοποίηση της εταιρίας ύδρευσης, στο Παρίσι οι κάτοικοι την διεκδίκησαν και την πέτυχαν, στην Ιταλία το αντίστοιχο κίνημα κέρδισε το δημοψήφισμα που διενεργήθηκε με μεγάλη πλειοψηφία. Στη Βολιβία χρειάστηκαν έξι χρόνια αγώνων από τους κατοίκους της πόλης Κοτσαμπάμπα, την τρίτη σε μέγεθος πόλη, με 1.500.000 κατοίκους, για να διώξουν μια πολυεθνική εταιρία εκμετάλλευσης πόσιμου νερού, η οποία εκτός από το πανάκριβο μονοπώλιο που επέβαλε, έφτασε στο σημείο να απαγορεύσει ακόμη και τη συλλογή του βρόχινου νερού από τους κατοίκους. Το 1989 η Μάργκαρετ Θάτσερ, στη λογική του σκληρού νεοφιλελευθερισμού, ιδιωτικοποίησε 10 δημόσιες εταιρίες ύδρευσης – αποχέτευσης στην Αγγλία και στην Ουαλία.Τα αποτελέσματα ήταν τόσο δραματικά που αποτελούν παράδειγμα προς αποφυγή και απόδειξη αποτυχίας του ακραίου νεοφιλελεύθερου μοντέλου. Και αυτά είναι μόνο λίγα από τους ανα τον κόσμο μετανοούντες πικρά για την παραχώρηση της ύδρευσης σε ιδιώτες.

Σύμφωνα με τον Κρίτωνα Αρσένη, χαρακτηριστικό είναι ότι η μεγαλύτερη εταιρία ύδρευσης και αποχέτευσης, στην Αγγλία, η Thames Water, από το 1999, έχει καταδικαστεί πάνω από 24 φορές για παραβάσεις, που αφορούν την προστασία του περιβάλλοντος και τη δημόσια υγεία. Της επιβλήθηκε πρόστιμο περίπου 700.000 δολάρια, γιατί «έριξε» ακατέργαστα λύματα σε αγωγούς νερού.  Επίσης, 25% του εργατικού δυναμικού των εταιριών που ιδιωτικοποιήθηκαν απολύθηκε, περίπου 100.000 κυρίως έμπειροι εργαζόμενοι. Οι απολύσεις αυτές οδήγησαν σε καθυστερήσεις στην παροχή υπηρεσιών και σε εργατικά ατυχήματα.

Δεν ήταν βέβαια αρνητική για όλους η ιδιωτικοποίηση. Τα κέρδη των νέων ιδιοκτητών των εταιριών υπερδιπλασιάστηκαν (+147%) τα πρώτα 8 χρόνια μετά την ιδιωτικοποίηση. Οπότε, οι πολίτες χάσανε. Οι ιδιώτες ιδιόκτητες των εταιριών κερδίσανε. Αλλά αυτά είναι ψιλά γράμματα φαίνεται μπροστά στο «κλείσιμο» της μεγάλης ελληνικής οικονομικής τρύπας.