Ο Αλέξης, οι λέξεις και ένα μαντολάτο

του Αναστάσιου Βογιατζή

Κι ενώ το χρήμα τελειώνει, αλλά ποτέ δεν τελειώνει, κι ενώ κλιμάκια έρχονται και δεν έρχονται, η κρίση συνεχίζει το έργο της να ανακατώνει τη χώρα μας και τα υπόλοιπα Ευρωπαϊκά κράτη. Όμως αυτή η κρίση, δεν ανακατώνει μόνο πολιτικούς και πολίτες, ειδικά στην ημεδαπή, αλλά έχει ανακατώσει και τις λέξεις.

Μετά το διαβόητο πρώτο Γιούρογκρουπ αναλυτές, ΜΜΕ, και πολίτες διαπιστώσαμε ότι κάτι συνέβαινε με τις λέξεις που διάλεγε ο Αλέξης. Οι λέξεις άρχισαν να αλλάζουν, αν και οι έννοιες ήταν οι ίδιες. Τα ίδια κακά, τα ίδια στραβά. Παράδειγμα οι “θεσμοί” και το “συμβόλαιο”. Όχι πια τρόικα, όχι πια μνημόνιο. Μια μικρή παύση παρακαλώ! Μας κοροϊδεύουν;

Το “μνημόνιο” το φοβηθήκαμε. Την “τρόικα” τη μισήσαμε. Ξέραμε όμως ποτέ τι ήταν; Ή μήπως ξέραμε γιατί μας τις έφεραν, τις λέξεις, όχι το τι αντιπροσωπεύουν. Το παιχνίδι με τις λέξεις δεν το άρχισε ο Αλέξης, το άρχισε ο Γιώργος στο Καστελλόριζο. Ξέραμε κι από τα γεννοφάσκια μας τι ήταν το “μνημόνιο”; Γνωρίζαμε από την κούνια τι σημαίνει “τρόικα”; Οι λέξεις αυτές δεν μπήκαν στην καθημερινότητα μας για να κατανοήσουμε κάτι. Ήρθαν για να καλύψουν.

Ξεκινώντας από την “τρόικα”, θαρρούσαμε και θαρρούμε ότι είναι κάτι με “τρία”. Πχ τρία πουλάκια κάθονταν, ή οι τρεις κακοί σωματοφύλακες. Η τρόικα, κυριολεκτικά, είναι ένα είδος άρματος που το σέρνουν τρία άλογα. Τώρα είναι ξεκάθαρο γιατί “τρόικα”.. Τρεις.. Σέρνουν έναν… Στην περίπτωση μας, χωρίς ρόδες. Στον πολιτικό λόγο της Ελλάδας της κρίσης, η “τρόικα” είχε ένα σκοπό, να κρύψει το δαιμονοποιημένο Δ.Ν.Τ. Το Δ.Ν.Τ ήταν στην κρίση από την αρχή, όμως στην αρχή της κρίσης δεν ήταν. Σαν τη γάτα του Σρέντινγκερ. Ούτε νεκρή ούτε ζωντανή.

Σε κανένα σημείο της ομιλίας από το Καστελλόριζο δεν έγινε αναφορά στο Δ.Ν.Τ. και έπρεπε να βρεθεί ένας τρόπος να συμμαζευτεί η παρουσία του στον δημόσιο λόγο, και αυτός ήταν η “τρόικα”, μια ομάδα από τρεις. Γνωρίζαμε ότι το Δ.Ν.Τ υπήρχε, αλλά δεν υπήρχε. Όμως η “τρόικα” έκρυψε και άλλα, όπως και οι “θεσμοί”, και αυτό μας έκανε και λίγο απρόσεχτους.

Η “τρόικα” και οι “θεσμοί” είναι μετωνυμίες και κρύβουν την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα που κάποτε αγόραζε ελληνικά ομόλογα. Θα αγόραζες εσύ σάπιο κρέας από το κρεοπωλείο απέναντι για να μη κλείσει; Κρύβουν τα αλλά ευρωπαϊκά κράτη που χρεώνονται δάνεια για εμάς. Κι εμείς, έτσι που δεν ξέρουμε ποιός κάνει τι, η τρόικα ή οι θεσμοί, τους κουνάμε το δάχτυλο να καθίσουν καλά γιατί δεν θα τους δώσουμε τα δανεικά των δανεικών, και δεν θα πουλήσουμε ξανά σάπιο κρέας. Για να μάθουν αυτοί!

Και σαν τι να ναι το μνημόνιο, που είναι και δεν είναι. Ούτε νεκρό ούτε ζωντανό…το γατί, στο κουτί. Είναι συμβόλαιο, μια γέφυρα ως πέρα! Όχι! Δεν είναι γέφυρα! Είναι μνημόνιο, το τρίτο! Ξέρει κάνεις τι είναι το μνημόνιο; Το memorandum! Και το θέλουμε και δεν το θέλουμε; Και αυτοί που κάποτε το ήθελαν τώρα γιατί δεν το θέλουν; Αυτό που ήταν “ευτυχία” είναι τώρα δυστυχία; Μα να ναι νιαούρισμα από το κουτί; Ζει το γατί; Είναι κάτι κβαντικό; Είναι κάτι που δεν μας λέει τίποτα!

Το μνημόνιο, το συμβόλαιο, η γέφυρα, είναι ένα memo, ένα post-it! Είναι ένα βοήθημα μνήμης. Λέει στο παιδί τι να πάρει από το μπακάλικο με τα δέκα ευρώ που του έδωσες. Μα αν δώσεις στο παιδί λεφτά να πάρει ρύζι, αυγά, αλάτι, ζάχαρη, κι ένα μαντολάτο, και δεν του δώσεις το μνημόνιο του, δεν θα επιστρέψει μόνο με το μαντολάτο; Πείτε το μνημόνιο, πείτε το συμβόλαιο, πείτε το γιοφύρι, πείτε το ραβασάκι, λεφτά σε ένα παιδί χωρίς οδηγίες χρήσης καμία και κανείς μας ποτέ δεν πρόκειται να δώσει!

Οι λέξεις που επιλέγει ο Αλέξης και όλοι οι άλλοι πολιτικοί από οποία μεριά κι αν είναι, έχουν έναν σκοπό, να καλύψουν μια πραγματικότητα, να την εξωραΐσουν. Η “τρόικα”, οι “θεσμοί” το “Brussels Group”, το “συμβόλαιο”, η “γέφυρα” ήρθαν για να μας ζητήσουν να αποδεχθούμε αυτή την πραγματικότητα, την πραγματικότητα που, εδώ και χρόνια, δεν μπορούμε να αποφύγουμε.

*Ο Αναστάσιος Βογιατζής είναι υποψήφιος διδάκτορας γνωστικής γλωσσολογίας, τμήμα Αγγλικής γλώσσας και φιλολογίας, ΑΠΘ. (st_vogs@yahoo.gr; @Tassosvogs)