O φωτεινός κόσμος του ουράνιου τόξου

Πώς ένα σύμβολο αισιοδοξίας, ελπίδας, χαράς και επανάστασης, που κοσμεί παιδικούς σταθμούς, σχολεία, παραμύθια, παιδικά δωμάτια, ρούχα και τετράδια κατέληξε να γίνει ο φόβος και ο τρόμος των συντηρητικών και το ανάθεμα των μονοθεϊστικών θρησκειών.

Αν κάτι ενθουσιάζει εξίσου μικρούς και μεγάλους αυτό είναι σίγουρα η απρόσμενη εμφάνιση ενός ουράνιου τόξο στον ουρανό. Μικροί τρέχαμε δεξιά και αριστερά γιατί κάποιος μας είχε πει πως στην άκρη του είναι κρυμμένο ένα σεντούκι με χρυσό. Αργότερα έμαθα πως αν είσαι αγόρι και περάσεις από κάτω θα μεταμορφωθείς σε μια πανέμορφη κοπέλα.

Τίποτα από τα δύο δεν ήταν αλήθεια τελικά.

Το ουράνιο τόξο ήταν απλά το αποτέλεσμα που δημιουργεί το φως του ήλιου όταν πέφτει επάνω σε σταγόνες που βρίσκονται στο αέρα. Με λίγα λόγια αυτό που λέμε ήλιος και βροχή παντρεύονται οι φτωχοί συμπλήρωνε πάντα η μητέρα μου.

Επειδή τα σταγονίδια του νερού είναι στρόγγυλα, όταν πέφτει το φως του ηλίου επάνω τους, αυτά διαθλούν τις ακτίνες του και δημιουργούν το ουράνιο τόξο, όπως δηλαδή το φως διαθλάται μέσα από ένα πρίσμα. Τα χρώματα του είναι επτά : πορτοκαλί, κίτρινο, πράσινο, μπλε, μωβ, κόκκινο, και βιολετί. Το ουράνιο τόξο στην πραγματικότητα είναι ένα συνεχές φάσμα στο οποίο εμφανίζονται όλες οι ενδιάμεσες αποχρώσεις των παραπάνω χρωμάτων.

Πρώτος ο Αριστοτέλης αναφέρεται σε αυτό όχι ως σημάδι θεϊκό αλλά ως ένα φυσικό φαινόμενο. Αυτός που εξήγησε το φαινόμενο ήταν ο Καρτέσιος τον 17ο αιώνα. Στις παλαιότερες Γερμανικές θρησκείες το ουράνιο τόξο συμβολίζει τον δρόμο των ανθρώπων προς τους θεούς.

Γεν. 9,13 τὸ τόξον μου τίθημι ἐν τῇ νεφέλῃ, καὶ ἔσται εἰς σημεῖον διαθήκης ἀνὰ μέσον ἐμοῦ καὶ τῆς γῆς. Γεν. 9,13 Θέτω το ουράνιον τόξον εις τα νέφη, και αυτό θα είναι εις σημείον και εις υπόμνησιν της διαθήκης μου μεταξύ Εμού και όλων των ζώντων επί της γης, ανθρώπων και ζώων.

Αυτή είναι η πρώτη βιβλική αναφορά στο ουράνιο τόξο και την συναντάμε στην συμφωνία του Θεού με τον Νώε και τους επιζώντες του κατακλυσμού.

Το 1961 έγινε η σημαία της Ειρήνης όταν χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά σε μία πορεία στην Ιταλία και συνέχισε να εμφανίζεται σε διαδηλώσεις ενάντια στον πόλεμο και τα πυρηνικά. Έχει επτά οριζόντιες γραμμές και στο κέντρο της αναγράφεται η λέξει PACE (ειρήνη στα Ιταλικά). Ακόμα και σήμερα με αυτή τη μορφή είναι ιδιαίτερα διαδεδομένη στην Ιταλία και αποτελούσε σήμα κατατεθέν της ειρήνης για πολλές χώρες του κόσμου. Τουλάχιστον μέχρι τις 25 Ιουνίου του 1978 όταν έκανε την εμφάνιση της μια άλλη σημαία Ουράνιου τόξου στο Pride του San Francisco.

Η αρχική της μορφή ήταν 6 λωρίδες με το κόκκινο στην κορυφή και όχι στο τέλος. Έκτοτε άλλαξε πολλές φορές μορφή και κυκλοφορεί σε διάφορες παραλλαγές. Έμελλε να γίνει γνωστή και να χρησιμοποιηθεί ευρύτατα στην Αμερική λόγο της δολοφονίας του πασίγνωστου ακτιβιστή Harvey Milk, τον Νοέμβριο του 1978 μερικούς μήνες δηλαδή μετά το Pride. Εμπνευστής της ο Τζέραλντ Μπέικερ στενός φίλος του Μίλκ, ο οποίος συνήθιζε από τις πρώτες κιόλας παρελάσεις περηφάνειας στην Αμερική να σχεδιάζει τα συνθήματα στα πλακάτ και τα υφάσματα. Το 1978, το Gay and Lesbian Pride Parade του ζήτησε να δημιουργήσει ένα logo που θα είναι το σήμα κατατεθέν σε κάθε ετήσια πορεία.

Τότε σκέφτηκε το 6 χρώματα που όπως έχει πει ο ίδιος συμβολίζουν :

To κόκκινο την ζωή, το πορτοκαλί την θεραπεία, το κίτρινο το φως, το πράσινο τη φύση το τιρκουάζ τη μαγεία και το μπλε την καθαρότητα. Αυτή ήταν η σημαία τα χρόνια που οι παρελάσεις είχαν τον τίτλο Gay and Lesbian. Όπως το ακρωνύμιο από LGBT έγινε LGBTQI+ έτσι και η σημαία άλλαξε πολλές φορές μορφή και κυκλοφορεί με διάφορα χρώματα το καθένα με το δικό του συμβολισμό. Προστέθηκε κάποια στιγμή το ροζ που συμβόλιζε την σεξουαλικότητα και το βιολετί το πνεύμα.

Κατά την διάρκεια την επιδημίας του Hiv το μαύρο προστέθηκε για να τιμήσει τα θύματα που χάθηκαν τόσο άδικα κατά τα πρώτα χρόνια που δεν υπήρχαν θεραπείες αντιμετώπισης της. Το 2017 στην Φιλαδέλφεια εμφανίστηκε στο επάνω μέρος μια καφέ λωρίδα φόρο τιμής στους αφροαμερικάνους ως ένα γενικότερο σχόλιο φυλετικού ρατσισμού.

Το 2018 ο Ντάνιελ Κουέιζαρ δημιουργεί την Progress Pride σημαία η οποία συνδυάζει την κανονική σημαία και σε τριγωνικό σχήμα αυτήν της τράνς ορατότητας. Το 2021 ο Βαλεντίνο Βετσιέττι, πρόσθεσε τον μωβ κύκλο σε κίτρινο φόντο δηλαδή το σύμβολο της intersex κοινότητας.

Φυσικά σε ένα Pride μπορεί κανείς να δει να κυματίζουν διάφορες σημαίες διάφορων κοινοτήτων : trans, intersex, non binary, asexoual, Polyamorous, Genderfluid κ.α

Σταδιακά σε πολλές χώρες άρχισαν να προσθέτουν σε σημαίες ουράνιου τόξου το σύμβολο μιας πόλης για να δείχνουν την στήριξη δημοτών και της δημοτικής αρχής. Η συνήθεια επεκτάθηκε και σε εθνικές σημαίες ειδικά για την ημέρα της παρέλασης περηφάνειας. Φυσικά αυτό δεν ήταν κάτι που άρεσε, ειδικά σε συντηρητικούς κύκλους, εθνικιστών που τρόμαξαν με αυτές τις αλλαγές μη κατανοώντας την συμβολική τους σημασία. Όσο το κίνημα γιγαντώνεται σε ακόμα περισσότερες χώρες που διεκδικούν ισονομία για όλους, το ουράνιο τόξο γίνεται μέρος της ποπ ΛΟΑΤΚΙ κουλτούρας, σύμβολο αλληλεγγύης κάνοντας την εμφάνιση του σε ρούχα, κυβερνητικά κτήρια, κονκάρδες και σε δεκάδες άλλα προϊόντα.

Αυτό κάνει αυτόματα την πολυχρωμία και την σημαία του ουράνιου τόξου μισητή σε ομο-τρανσφοβικούς κύκλους. Το αποτέλεσμα είναι ένα τόσο αθώο σύμβολο ελπίδας και αναγέννησης να γεννά τρόμο, μίσος και οργή. Συντηρητικοί κύκλοι καίνε σημαίες, αναθεματίζουν την πολυχρωμία, φτάνουν σε σημείο να διαμαρτυρηθούν όταν νηπιαγωγεία και δημοτικά είναι βαμμένα πολύχρωμα η τα παιδιά τους διδάσκονται στο σχολείο παραμύθια με ουράνια τόξα.

Έχει τόσο δαιμονοποιηθεί που πολλές φορές δεν μπορεί να αποσυνδεθεί από τις παρελάσεις υπερηφάνειας και το ΛΟΑΤΚΙ κίνημα. Μάλιστα κυκλοφορούν αφίσες με τον σατανά, και την αμαρτία να αναπαρίστανται με τα χρώματα του ουράνιου τόξου. Και όλα αυτά γιατί ο Gilbert Baker το 1978 σκέφτηκε πως θα ήταν καλή ιδέα στην παρέλαση να κυματίζουν πολύχρωμες σημαίες.

Για την ιστορία το 2015 το ΜΟΜΑ είναι αυτό που απέκτησε την πρώτη εκείνη σημαία Rainbow που δημιουργήθηκε το 1978 στο Gay Community Center του San Fransisco από βαμβακερά νήματα και φυτικές βαφές.

*πηγές εικόνων: pexels