Ο Φόβος που γεννιέται ανάμεσα στον ύπνο και στον πόνο

του Τέλλου Φίλη

Για την παράσταση “Η αρρώστια της νιότης” του Φέρντιναντ Μπρούκνερ σε σκηνοθεσία Πέμης Ζούνη

Θεωρώ ότι η παράσταση που ετοίμασε για το ΚΘΒΕ η Πέμη Ζούνη, έμπειρη ηθοποιός αλλά και εμπνευσμένη δασκάλα, είναι μια επίκαιρη κι αναπάντεχα  χρήσιμη προειδοποίηση που ξεπερνά τα στενά όρια μιας απλής θεατρικής πράξης.

Είναι περισσότερο ένα καμπανάκι στον εφησυχασμό μας και την  ανομολόγητη αδράνεια μας μπροστά στο καινούργιο, που όλοι βλέπουμε ότι έρχεται και την απελπισία μας για τα αποτελέσματα ενός τούρμπο-καπιταλισμού, που πιστέψαμε ως ανάπτυξη κι ευημερία. Μιας πολιτικής συνθήκης που μας πρόδωσε σε σημεία τόσο αόρατα ουσιαστικά, ώστε ακόμη ψάχνουμε να βρούμε τις αληθινές μας  πληγές ανάμεσα σε δευτερεύουσες παράπλευρες απώλειες.  

Οι ήρωες με ευκολία μπορούν να λειτουργήσουν σαν νέοι σπουδαστές Ιατρικής, κι ίσως κάποιοι, μεγαλύτεροι βεβαίως σήμερα, να ταυτιστούν με τα πρώτα χρόνια της σεξουαλικής απελευθέρωσης και της αναζήτησης των  ερωτικών τους ταυτοτήτων, όμως πολύ φοβάμαι ότι αυτό είναι μόνο μια  πρώτη επιφανειακή ανάγνωση, βολική ως θεατρική σύμβαση που η χειρουργικής ακρίβειας σκηνοθεσία, εύκολα μπορεί να σε παρασύρει. Όχι όμως. Γιατί τελικά δεν είναι μόνο αυτό. 

Το έργο, τόσα χρόνια μετά την πρώτη του παρουσίαση, δεν αφορά σε μια ρεαλιστική η έστω συμβολική αρρώστια της νιότης, αλλά  βλέποντάς το σήμερα, λειτουργεί σαν μια αλληγορική καταγραφή των 7 σταδίων του ψυχισμού ενός αναπτυσσομένου ατόμου από το στάδιο της μήτρας έως το big bang της γέννησης του.

Κι έτσι η επικαιρότητά του είναι πολύ πιο εφιαλτική, όταν κατανοείς, κάπου στη μέση της παράστασης, ότι περιγράφει την επόμενη γενιά, το next level του ανθρώπινου είδους, αυτό που θα υπάρχει μετά την εποχή των chat rooms, τον άνθρωπο μετά την απομόνωσή του, στο χάος μιας μη διαχειρίσιμης πλέον κανονικότητας σε συνθήκες απόλυτης και προβλέψιμης συναισθηματικής και κοινωνικής ασφυξίας.

Οι ήρωες στην ουσία  είναι τρόφιμοι ενός ιδρύματος που προστατεύει με σκληρότητα και ανελέητο φως ένα παλιό ανθρώπινο είδος που επιβίωσε, προσπαθώντας να κατανοήσει το νέο που εκκολάπτεται με απόλυτη ψυχραιμία και μικροβιολογική παρατήρηση.

Τα αποτελέσματα αυτής της έρευνας, η σκηνοθέτις τα αφήνει ανοιχτά ανάλογα με το ταλέντο επινόησης της αληθινής ζωής που διαθέτει ο κάθε θεατής. Κι αυτό αυτόματα καθιστά το έργο μια τολμηρή ομαδική ψυχαναλυτική συνεδρία όπου τα όρια δεν είναι χρονικά, αλλά βασίζονται στη συναισθηματική αντοχή που διαθέτει ο καθένας μας.

Θεωρώ ότι η κα Ζούνη  έχει καταφέρει με εξαιρετικά ανόθευτο επιτελείο νέων, αλλά σε βάθος καταρτισμένων ηθοποιών, να δώσει ένα τολμηρό θεατρικό έργο, όχι για το θέμα του, αλλά για τους κραδασμούς που αυτό θα προκαλέσει, με ανελέητο τρόπο, σε απενεργοποιημένους από καιρό υποσυνείδητους θαλάμους θεατών και ταυτόχρονα να λειτουργήσει με το πιο αιχμηρό και μοντέρνο τρόπο σαν πέλεκυς για την κατασκευασμένη μας φοβία, θέτοντας τον πραγματικό φόβο στο σωστό του πλαίσιο. Αυτόν τον φοβο που εκκολάπτεται  ανάμεσα «στον ύπνο και τον πόνο».

Κι έτσι, αντί όπως περίμενα να δω ένα ακόμη έργο ενηλικίωσης, έγινα μάρτυς σε μια κυνική, καθαρή, μα κι ιδιαίτερα επίπονη προειδοποίηση εξαφάνισης, μια προβολή του μέλλοντος που αναλογεί  στο  είδος που ακόμη στην εποχή μας ονομάζουμε… άνθρωπο. 

Και γι’αυτό την ευχαριστώ πολύ.