Ο Μάνος και μια στεγνή εποχή

Βλέποντας πριν λίγα χρόνια στο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ το φιλμ του Δημήτρη Βερνίκου “Ο Καθρέφτης και το μαχαίρι’’, αφιερωμένο στη μεγαλύτερη μουσική ιδιοφυία αυτού του τόπου και μία από τις πιο αντισυμβατικές μορφές της Ελληνικής τέχνης, το Μάνο Χατζιδάκι, έπεσα σε βαριά κατάθλιψη.

Παρατηρώντας την Ελλάδα μερικές δεκαετίες πριν να σφύζει από δημιουργία, ποιητές, διανοούμενους, δυο βραβεία νόμπελ και όσκαρ την ίδια περίοδο, ανθρώπους που γνώριζαν το Χατζιδάκι να περιγράφουν μια κοσμογονία έμπνευσης τριγύρω, παρέες που έλαμπαν σαν φωτεινά αστέρια. Μια πατρίδα λαμπερή, μέσα στη φτώχεια και την στέρηση. Ένα θαύμα. Και από την άλλη το χωρίς έλεος σήμερα.

Τη θέση του Χατζιδάκι, του Κούνδουρου και του Γκάτσου έχουν πάρει οι νικητές των reality και η Πάολα και μεις μεγαλώνουμε τα παιδιά μας με το όνειρο να βρεθούν μια μέρα νικητές στο ‘’So you think you can dance’’. Διευθυντές μέσης εκπαίδευσης επιλέγουν για τις σχολικές εκδρομές εμπορικά κέντρα, την ώρα που στα μεσημεριανά ριάλιτι ανέμελες νοικοκυρές περιγράφουν με λεπτομέρειες πως ο άνδρας τους, τις ανάγκαζε να διαπράττουν πρωκτικό σεξ κατ΄ εξακολούθηση. Στο φιλμ του Βερνίκου περιγράφεται η Μελίνα να χορεύει ξυπόλητη και να μαγεύει τις Κάνες στο Ποτέ την Κυριακή του ’60.

Στη ζωή η χώρα ψηφίζει Χρυσή Αυγή, το φασισμό που ο Μάνος απεχθάνονταν και φοβόταν. Και όσο το φιλμ προχωρά και διαπίστωνεις πως αυτή η χώρα έχει ζήσει στιγμές αληθινής πνευματικής δόξας, γιατί να μην προβάλλονται στα σχολεία τέτοιες ταινίες αντί για παρωχημένα βιβλία ιστορίας, άρχισα να αναρωτιέμαι από πότε μας πήρε στα αλήθεια τόσο πολύ η κάτω βόλτα. Και κατέληξα πως ο ερχομός της λεγόμενης ελεύθερης τηλεόρασης είκοσι τόσα χρόνια πριν ήταν η αρχή της κατρακύλας. Αν το καλοσκεφτείς από κείνη τη στιγμή που είδες το Μαστοράκη μια νύχτα πρωτοχρονιάς στον ΑΝΤ1 να κηρύσσει την έναρξη μιας νέας τηλεοπτικής εποχής, μέχρι σήμερα ο δρόμος ήταν μόνο κατηφορικός.

Σκέψου ποιοι άνθρωποι έγιναν σταρ και πρότυπα, τι εικόνες έγιναν οικίες, τι ειδήσεις  έμαθες να ακούς και πόσο άλλαξαν τα κριτήρια και η σκέψη σου αυτά τα είκοσι χρόνια. Στα ασπρόμαυρα χρόνια της παιδικής μας αθωότητας βλέπαμε το Γιούγκερμαν και το Χριστός ξανασταυρώνεται. Δεν είχαμε πολλές επιλογές ομολογουμένως, όμως η ΕΡΤ του 70 μοιάζει πολλές φορές όαση μπροστά στο ότι συντελείτε σήμερα. Πιστεύει κανείς πως θα έδινε κάθε μέρα σώου ο Άδωνις, αν δεν υπήρχε πάντα μία κάμερα να περιμένει στη γωνία; Θα συζητούσε η χώρα για τους έρωτες της Ελένης Μενεγάκη ή θα αντιδρούσε βιαίως για το γάλα που πωλείται πλέον δύο ευρώ το μπουκάλι όταν όλη η υπόλοιπη Ευρώπη το προσφέρει στα 90 λεπτά;

Και θα άκουγε με ευχαρίστηση σκυλάδικα το επτάχρονο στο παιδικό πάρτι, αν τις μισές ώρες της ημέρας στο σπίτι για να μας αφήνουν στην ησυχία μας δεν τα στήναμε μπροστά στο γυαλί; Ξέρω όλοι είμαστε εξοντωμένοι από μια αβάσταχτη καθημερινότητα που δεν αφήνει περιθώρια αντίδρασης σε ότι και αν σου σερβίρουν. Σκέψου όμως ότι αν τώρα δεν κάνουμε κάτι αύριο θα είναι πια πολύ αργά.

Σήμερα, επέτειος θανάτου του Χατζιδάκι είναι αφορμή για σκέψη.