O μικρός Γκοντάρ

Πάνε μόνο λίγες ημέρες από τον χαμό του σπουδαίου Γάλλου σκηνοθέτη, Ζαν-Λυκ Γκοντάρ. Το όνομά του έγινε σύμβολο και σημάδεψε ανεξίτηλα την ιστορία. Το βιβλίο της Μαρίας Γαβαλά που κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Πόλις μας ταξιδεύει στις έντονες πολιτικές εξελίξεις (Δικτατορία, Μάης 68΄, κινήματα) που έλαβαν χώρα σε Ελλάδα και Γαλλία στα τέλη της δεκαετίας του εξήντα και αντίστοιχα στις αρχές του εβδομήντα. 

Πενήντα χρόνια μετά οι δονήσεις και τα μηνύματά τους αγγίζουν τη σύγχρονη πραγματικότητα με έναν μοναδικό τρόπο.

Στην εξέλιξη της πλοκής αυτού του δίχως άλλο ενδιαφέροντος βιβλίου παρακολουθούμε τη διαδρομή του μικρού “Γκοντάρ” και αντιλαμβανόμαστε τον χαριτωμένο τίτλο μικρός για έναν πεισματάρη, ονειροπόλο νεαρό κινηματογραφιστή. Αυθόρμητος, τολμηρός, “με νοτισμένα μάτια”, μπερδεμένος με τις ιδέες του για τον κόσμο και το σινεμά. Αυτοδίδακτος μαθαίνει τα μυστικά της έβδομης τέχνης στον δρόμο. Κάποιες φορές μοιάζει υπεραισιόδοξος, άλλες πάλι θλιμμένος. Τον διακατέχει μία “ρεπορταζιακή” μανία. Θέλει να είναι στην πρώτη γραμμή, την ώρα της δράσης.

Στο πλευρό του βρίσκεται η Λουκία Βακαρή. Σπουδάζει κινηματογράφο στο Παρίσι. Ο δρόμος της έμελλε να συναντηθεί με αυτόν του πληγωμένου από τη ζωή Γκασπάρ. Η αφήγηση, οι περιγραφές, οι μονόλογοι, οι αναφορές στο παρελθόν φέρνουν στην επιφάνεια τα γεγονότα εκείνων των χρόνων. Ο έρωτας και η δημοκρατία στην πόλη του φωτός, η χούντα των συνταγματαρχών στην Ελλάδα. Σιγά σιγά προστίθενται νέα πρόσωπα στην ιστορία, όπως ο θείος Στέφανος. Μαθηματικός, θεωρείται ιδεολόγος και βιώνει τη δίωξη και ταυτόχρονα ενός είδους απαξίωση.

Η Λουκία καλείται να ισορροπήσει ανάμεσα σε δύο κόσμους. Επιλέγει να διαμορφώσει τον δικό της αυτόφωτο κι αυτόνομο. Αναλαμβάνει τις ευθύνες της κι είναι αποφασισμένη να σταθεί στο πλευρό του “αγαπημένου” της, προσπαθώντας ταυτόχρονα να αποκαταστήσει τη φήμη του θείου Στέφανου στη γεμάτο σκοτάδι Αθήνα. Τα ταξίδια του νεαρού σε Αλγερία, Μπιάφρα, Αφρική δείχνουν την ευαισθητοποίησή του για προβλήματα όπως ο αναλφαβητισμός και την αγάπη του για την ιστορία, όπως και το ηθικό χρέος για την αποκατάστασής της (γενοκτονία, βίαιοι εξισλαμισμοί).

Βαθιά ωριμότητα και συνειδητοποίηση. “Όταν επιτίθεσαι σε έναν πόλεμο, πολεμάς ανεμόμυλους“. Το ζήτημα είναι να βρεθεί η άκρη του κουβαριού και ποιοι υποκινούν την κατάσταση πριν αυτή εκτραχυνθεί και φτάσει στα άκρα. Έμμεσα αναζητείται κι ο ρόλος του κινηματογράφου. Οι ταινίες βοηθούν τους θεατές να πληροφορηθούν και να κατανοήσουν ένα ζήτημα. Η πρωταγωνίστρια μας έχει γοητευτεί από την πνευματική διαύγεια του θείου της κι από την καλλιτεχνική ιδιοσυγκρασία του Γκασπάρ που οδηγούν κατά ένα περίεργο τρόπο στην ελευθερία.

Όσο οδηγούμαστε προς το φινάλε η μία ανατροπή διαδέχεται την άλλη. Ο κόσμος αλλάζει, ακόμα κι οι φαινομενικά πιο δυνατοί λυγίζουν. Κάποιοι προχωρούν κι έρχεται η ανταμοιβή τους. “Το ξεχωριστό δεν έρχεται από μόνο του. Κάτι το σπρώχνει να έρθει”. Μένει να απαντηθεί το ερώτημα γιατί μικρός; Αφορά το παρουσιαστικό του, τον αυθορμητισμό του, τα λάθη του ή κάτι άλλο; Αυτό θα το ανακαλύψετε στις σελίδες του βιβλίου που θα σας κρατήσουν μέχρι το φινάλε.