Ο Παναγιώτης χωρίς κασκόλ

της Γιώτας Κωνσταντινίδου

Εικόνες: Νατάσσα Χριστιανοπούλου

Ο Παναγιώτης Κουντουράς φαίνεται να είναι το παιδί για όλες τις δουλειές. Τις δημιουργικές δουλειές. Κάνει ταινίες, ασχολείται με το θέατρο, το ραδιόφωνο και την τηλεόραση. Με την εκπομπή, ‘’Σινεμά χωρίς Κασκόλ’’ στην TV100, μας αποδεικνύει ότι το ταλέντο, η πρωτότυπη ιδέα και η πολλή δουλειά είναι τα καλύτερα εφόδια για την επιτυχία.

Πιστεύεις ότι όσοι ασχολούνται με τον κινηματογράφο είτε ως κριτικοί, συντελεστές ή σκηνοθέτες, οφείλουν να έχουν ανάλογες γνώσεις; Ή το ταλέντο και η εμπειρία εξισορροπούν την κατάσταση;

Οι γνώσεις είναι απαραίτητο εφόδιο. Η εμπειρία που έχω αποκομίσει από τη σχολή Καλών Τεχνών, το τμήμα Κινηματογράφου, το οποίο είναι και ένα παρεξηγημένο τμήμα, αμφισβητείται στο θέμα της επαγγελματικής αποκατάστασης, θεωρώ ότι μπορεί να δώσει ένα βασικό εφόδιο για ένα φέρελπι καλλιτέχνη. Υπάρχει ένα εξαιρετικά καλό θεωρητικό υπόβαθρο, εκπληκτικοί καθηγητές και σε ένα βάθος τεσσάρων ετών με την πτυχιακή εργασία πέντε, αντιλαμβάνεσαι τι είναι τελικά αυτό που σου ταιριάζει καλύτερα. Άλλο να γνωρίζει ότι θα γίνεις αυτό από την αρχή των σπουδών και άλλο να εισαχθείς με πλήρη άγνοια και στην πορεία των σπουδών να ανακαλύψεις τι είναι αυτό που σου πάει. Εγώ σε προσωπικό επίπεδο, σπουδάζω ακόμη στην ειδικότητα εκτέλεση παραγωγής και σκηνοθεσία, το οποίο ναι μεν είχα ξεκάθαρο από την αρχή ως προς τι θέλω να ακολουθήσω αλλά αναμφισβήτητα έχω αποκτήσει πολλά εφόδια. Είχα την ευκαιρία να γνωρίσω ανθρώπους με διάφορες ειδικότητες, από αυτούς επιλέγεις τι κρατάς και τι όχι για να διαμορφώσεις τη δική σου αισθητική. Σημαντικές οι γνώσεις αλλά σημαντικότερη η τριβή με το μέσο. Όσες περισσότερες ώρες είσαι στο τιμόνι, τόσο καλύτερος γίνεσαι, κάμερα στο χέρι, γύρισμα, να γνωρίσεις το φως, τους χώρους, τη δική σου πόλη. Έχουμε την ευλογία, έτσι το λέω εγώ, να ζούμε σε μια πόλη, τη Θεσσαλονίκη που είναι ένα απέραντο κινηματογραφικό πλατό. Έχεις μια βάση, ένα φυσικό στούντιο, το οποίο πρέπει να το εκμεταλλευτείς με πολλούς τρόπους, με ένα διαφημιστικό, μια ταινία μικρού ή μεγάλου μήκους, ένα βιντεοκλίπ, το ο, τιδήποτε. Η πόλη μόνη της είναι μια πρωταγωνίστρια. Πάρε τη μηχανή σου και βγες έξω στην πόλη, εκεί είναι η ουσία.

Κάνεις ταινίες. ‘’Η Αρχή του Τέλους’’, ‘’The pop corn movie’’, ‘’Από τις Αυλές στα Σαλόνια’’, μπορείς όμως να τις κρίνεις και να τις αξιολογήσεις;

‘’The pop corn movie’’ και ‘’Η Αρχή του Τέλους’’ είναι πρώιμα δείγματα γραφής, ήταν στα μαθητικά πλαίσια. ‘’Η Αρχή του Τέλους’’ ήταν μια μικρού μήκους που είχε βραβευτεί στο Crash Fest με το βραβείο Κοινού. Το ‘’The pop corn movie’’ το είχαμε κάνει στη Γ’ Λυκείου με το σχολείο και είχε περάσει στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης. Ήταν, ουσιαστικά, η πρώτη καλή κρυάδα φεστιβαλική γιατί δε ξέραμε τι σημαίνει Φεστιβάλ, πώς να το διαχειριστούμε. Το να κάνουν οι μαθητές ταινία μεγάλου μήκους ήταν ένα γεγονός για την πόλη. Σίγουρα, όμως, η ταινία δεν ήταν φεστιβαλικού χαρακτήρα. Σε προσωπικό επίπεδο πήρα πολλά μαθήματα από αυτό το Φεστιβάλ, τόσο από πλευράς κριτικής όσο και από συμπεριφοράς δικής μου απέναντι στον κόσμο και γενικά στα πράγματα. Ήταν ένα σχολείο για τις μετέπειτα φεστιβαλικές μου εμφανίσεις, όπως με τους ‘’Αφανείς ήρωες’’.

Κάνεις ταινίες, μπορείς όμως να τις κρίνεις και να τις αξιολογήσεις;

Σε καμία περίπτωση. Στηρίζομαι στους πολύ καλούς μου συνεργάτες που δεν είναι απλά το τρίτο μάτι, η άλλη οπτική πλευρά των πραγμάτων αλλά άνθρωποι οι οποίοι κουμπώνουν με τη δική μου αισθητική ή έχουμε μια κοινή οπτική πάνω σ’ αυτά που θέλουμε να κάνουμε. Μπορεί να μην ταιριάζουμε όλοι σε όλα, δηλαδή η ίδια δημιουργική ομάδα να είναι σε θέση να υποστηρίξει όλα τα projects, παρολ ’αυτά κουμπώνουμε, δουλεύουμε, τους εμπιστεύομαι απόλυτα και με βάση τη δική τους γνώμη προχωράω.

Κριτικός, κινηματογραφιστής, ηθοποιός. Σκηνοθέτης, παρουσιαστής. Τι είσαι από όλα αυτά;

Θα σου έλεγα ένας άνθρωπος, ο οποίος ζει, επικοινωνώντας με διαφορετικούς τρόπους. Ουσιαστικά είναι ανάγκη για επικοινωνία και όχι ανάγκη για να ικανοποιήσεις τη ματαιοδοξία σου. Η ανάγκη να επικοινωνήσεις με διαφορετικούς τρόπους. Αλλιώς επικοινωνεί ο Παναγιώτης μέσα από το θέατρο, άλλο πράγμα είναι η ελεύθερη πτώση μέσα στο κενό, αυτό που αποκαλώ ραδιόφωνο και άλλο η τηλεοπτική εκπομπή που είναι για μας μια γιορτή. Με μια ομάδα παραγωγής προσπαθούμε να στήσουμε από την μηδέν πώς μπορεί να μοιάζει η τηλεόραση στα δικά μας μάτια, σε μια κοινωνία που δεν σου δίνεται εύκολα η ευκαιρία να κάνεις τηλεόραση με τον τρόπο που ονειρεύεσαι, ωστόσο το κάνουμε όπως ονειρευόμαστε. Από κει και πέρα, ο κινηματογράφος είναι ο στόχος, είναι το μέσο με το οποίο θέλω να πω ιστορίες, να εκφράσω ιδέες, μηνύματα. Είναι κυρίως η φόρμα αφήγησης, η οποία θεωρώ ότι μου ταιριάζει. Είμαι όλα αυτά μαζί. Για μένα είναι άκρως γοητευτικό να λέω ότι το πρωί ξεκινάω με ραδιόφωνο, έπειτα πάω σε ένα γύρισμα και το βράδυ έχω παράσταση στο θέατρο. Τότε επιστρέφω στο σπίτι ευτυχισμένος.

Πες μας για την τελευταία σου ταινία.

Η τελευταία ταινία είναι το ‘’Ξύλινο Κουτί’’. Μια ταινία μικρού μήκους, η οποία έγινα στα πλαίσια της σχολής, ως εργαστηριακό μάθημα, εγώ υπέγραψα τη σκηνοθεσία σε ένα σενάριο που μου ήρθε, δεν έγραψα εγώ. Ευτυχία για ένα κινηματογραφιστή να μην υπογράφει ο ίδιος το σενάριό του, κάτι που συναντάμε συχνά προς χάριν υλοποίησης μια ιδέας. Είναι ένα σενάριο για τη διαφορετικότητα, σεξουαλικά και πώς αντιμετωπίζεται σε ένα οικογενειακό τρίγωνο. Πώς μια ελληνική οικογένεια στην Ελλάδα του σήμερα με οικονομική, κοινωνική και όλων των ειδών κρίση, αντιμετωπίζει αυτή τη διαφορετικότητα. Έκανε την πανελλαδική της πρεμιέρα στις Νύχτες Πρεμιέρας με μια απήχηση που δεν την προσμέναμε, τα μέσα ασχολήθηκαν μαζί μας και η ταινία έστειλε το μήνυμά της. Καταλάβαμε και οι ίδιοι τι αναγνώσεις έχει το έργο που παρουσιάσαμε και νομίζω θα έχει μια όμορφη φεστιβαλική πορεία.

Ραδιόφωνο πότε ξεκίνησες;

Ραδιόφωνο ξεκίνησα στα 16, τότε μπήκα για πρώτη φορά σε ραδιοφωνικό στούντιο και όχι με δική μου εκπομπή, προφανώς. Ήταν ο Μουσικός Γαλαξίας, σ’ ένα στούντιο στην Κάτω Τούμπα, στην εκπομπή του Ζαφείρη Χαλκιά. Μια ομάδα νέων, δημιουργήσαμε μια στήλη στην εκπομπή του ‘’Με τα μάτια των εφήβων’’. Μιλούσαμε για οικολογία, κάναμε συνεντεύξεις, έρευνα, ήταν η πρώτη ραδιοφωνική τριβή. Έπειτα ακολούθησαν κάποιες εκπομπές στον antenna με το Στάθη Κόλια, το ‘’Σινεμά χωρίς κασκόλ’’, ως στήλη. Μετά ανεξαρτητοποιήθηκε η στήλη και έγινε εκπομπή στο εθελοντικό δημοτικό ραδιόφωνο από μένα και το ράδιο Χρόνος της Κομοτηνής από τον Στάθη. Υπήρχε μια ενδιαφέρουσα αλληλεπίδραση ανάμεσα στις δυο εκπομπές μέσω τηλεφώνου. Η εκπομπή συνεχίζεται φέτος στο εθελοντικό δημοτικό ραδιόφωνο στον fm 100, 6, είναι στην τρίτη της χρονιά. Κάθε Πέμπτη στις 18:00.

Πώς μεταφέρθηκε το ραδιοφωνικό Σινεμά χωρίς Κασκόλ στη δημοτική τηλεόραση;

Είναι μια ιδέα η οποία τριγυρνούσε στο μυαλό μας πολύ καιρό πριν. Μια ιδέα ξεκάθαρα ομαδική και όχι σόλο ενός ή δύο ατόμων αλλά δέκα. Δέκα, κυριολεκτικά, τρελοί που μαζεύονται μια φορά την εβδομάδα μεταξύ τους και φτιάχνουν από το μηδέν ένα τηλεοπτικό αποτέλεσμα για το πώς φαντάζονται ότι είναι η τηλεόραση ή πώς θα ήθελαν να είναι. Ο καθένας, από αυτούς τους δέκα τρελούς, διαπρέπει στον τομέα του. Άλλος στην ηχοληψία, άλλος στο μοντάζ, άλλος στη διεύθυνση φωτογραφίας. Υπήρχε μια σχέση εμπιστοσύνης που είχε δημιουργηθεί με τη δημοτική τηλεόραση και μέσα από τις προσωπικές μου δουλειές, τις κινηματογραφικές, το ραδιόφωνο και την πρόταση για το ντοκιμαντέρ που θα πραγματεύεται τον 100,6, το πώς είναι η ζωή σε ένα εθελοντικό ραδιόφωνο που είναι μοναδικό φαινόμενο στην Ευρώπη. Είναι μια ευγενική αναγνώριση για μένα η παρουσία μου στην τηλεόραση. Μας είπαν αβίαστα, να ορμήσουμε και να κάνουμε αυτό που επιθυμούμε, ο κ. Στάγκος, ο κ. Σαμολαδάς, η κ. Ασλανίδου. Ήταν κάτι που το αποκάλεσαν, ‘’διαφορετικό’’ από τις πρώτες εκπομπές και ο κόσμος το αγκάλιασε. Έρχονταν να παρακολουθήσουν την εκπομπή από κοντά, μας έστελναν μαιλ με θετικά σχόλια. Ακόμα και από το δρόμο υπήρξε η διάθεση να σε σταματήσουν και να πουν μια καλή κουβέντα. Το ‘’Σινεμά χωρίς Κασκόλ’’ δεν είναι μια συμβατική τηλεοπτική εκπομπή, είναι μια παράσταση, θεατρική. Γράφεται το σενάριο κάθε βδομάδα σαν να είναι μια ταινία μικρού μήκους, μια μέρα διαρκεί το γύρισμα και μια μέρα το μοντάζ. Είναι ένας ζωντανός οργανισμός ο οποίος ανακυκλώνεται κάθε βδομάδα. Είναι ένα πάρτι, μια γιορτή, ο κόσμος έρχεται και διασκεδάζει. Νιώθουμε ηθοποιοί και όχι παρουσιαστές.

Έχεις ασχοληθεί και με το θέατρο. Σου λείπει τώρα;

Με την εκπομπή καλύπτω αυτό το κενό, τρία χρόνια απουσίας. Αλλά και με τα θεατρικά τμήματα που έχω σε διάφορους πολιτιστικούς συλλόγους όπου ανεβάζουμε παραστάσεις με παιδιά. Έχω παιδικό και εφηβικό τμήμα. Είναι το Σάββατο που γεμίζω τις μπαταρίες μου.

Το κοινό της δημοτικής τηλεόρασης της Θεσσαλονίκης για άλλους είναι απαρχαιωμένο ή ανύπαρκτο. Εσύ ποιο θες να είναι το κοινό σου;

Δεν ξέρω, υπάρχει μια άγνοια. Δεν ξέρω ποιο πραγματικά είναι το κοινό. Μοιάζει το Σινεμά χωρίς Κασκόλ να είναι μια νεανική εκπομπή αλλά με βάση το feedback το οποίο λαμβάνω, δεν είναι και τόσο νέο στην ηλικία το κοινό μας. Ο κόσμος αυτό το διαφορετικό, το θεατροποιημένο, τελικά το δέχεται. Πρώτα είναι ένα ψυχαγωγικό σόου και μετά μια κινηματογραφική εκπομπή. Για μας η κινηματογραφική πληροφορία περνάει εύπεπτα. Ο κόσμος το βλέπει και περνάει καλά, ψυχαγωγείται, είναι μια κωμωδία.

Στα ιδιωτικά κανάλια δεν υπάρχουν πια κινηματογραφικές εκπομπές. Πιστεύεις λείπει από την τηλεόραση η κινηματογραφική πληροφορία;

Γενικά λείπει η κινηματογραφική παιδεία και θα το πάω πιο βαθιά στην εκπαίδευση. Και μένα σαν μαθητής στον σχολείο μου έλειπε η όποια σχέση με το κινηματογραφικό μέσο. Από το να πάμε μια επίσκεψη να δούμε μια κινηματογραφική ταινία μέχρι να μας περιηγήσουν στο Φεστιβάλ. Είμαστε στην πόλη του Φεστιβάλ. Μας πήγαν στα μαθητικά μας χρόνια στο Μουσείο του Κινηματογράφου, που κρύβει τόσο υλικό και ιστορία; Αν δεν εκπαιδευτείς πάνω στον κινηματογραφικό μέσο τότε θα είσαι πάντα η γενιά του multiplex. To Φεστιβάλ είναι μια κλειδαρότρυπα για τον κόσμο. Είδα φέτος και καλές και κακές ταινίες. Όλα χρειάζονται και το εμπορικό και ό,τι ορίζουμε ως arthouse σινεμά.

Τι σημαίνει ο θεσμός του Φεστιβάλ για σένα και την πόλη σου;

Για μένα είναι εμπειρία, για την πόλη είναι δώρο, για τους θεατές είναι ευλογία.

Πες μας για ταινίες που ξεχώρισες.

Η ταινία έναρξης του Κόρνελ Μούντρουτσο, ‘’Λευκός Θεός’, το οποίο ήταν μια απίστευτη αλληγορία για το σήμερα για την απόσταση που υπάρχει, όχι ανάμεσα στα φύλα, αλλά ανάμεσα στα είδη. Είναι μια ταινία που ξεκινάει με την απόσταση ανάμεσα στον άνθρωπο και το σκύλο αλλά υπερρεαλιστικά εξισώνει τα δυο είδη και τα κάνει ένα. Είναι μια φοβερή αλληγορία για το πώς δομείται μια κοινωνία, συγκεκριμένα στην Ουγγαρία, όπου διαδραματίζεται. Μια άλλη εξαιρετική ταινία που είδα είναι το ΄’’Τιμπουκτού’’, η οποία ακροβατεί ανάμεσα στην τεκμηρίωση και τη μυθοπλασία, είναι η καταγραφή μιας κοινωνίας που δε μπορείς να διανοηθείς ότι στο πλανήτη του 2014 συμβαίνουν τέτοια γεγονότα. Ένα συγκλονιστικό οικογενειακό δράμα που φέρνει την κάθαρση αλλά με άσχημο τρόπο. Ακόμα ξεχώρισα τη ‘’Νορβηγία” του Γιάννη Βεσλεμέ που συμμετείχε στο ελληνικό διαγωνιστικό πρόγραμμα. Περίεργη ταινία που διαπρέπει στα Φεστιβάλ του εξωτερικού. Κατασκευαστικά, ό,τι πιο άρτιο έχω δει φέτος. Υπήρχαν και προβολές ταινιών της πρόσφατης ελληνικής παραγωγής όπως ‘’Μικρό Ψάρι’’, ‘Xenia’’, τις οποίες ξεχωρίζω. 

Επόμενα σχέδια.

Ξεκινάμε μετά από δυο χρόνια προετοιμασίας του σεναρίου, δικού μου και του Γιώργου Κιουρτσίδη. Μια ιδέα βασισμένη σε ένα θεατρικό μονόπρακτο που το αποδομήσαμε και του δώσαμε κινηματογραφική διάσταση. Είναι μια ιστορία που θέλουμε πολύ να πούμε. Μιλάει για τη ματαιοδοξία του καλλιτέχνη και όχι μόνο στο σήμερα, άλλωστε η ματαιοδοξία υπάρχει παντού και σε όλες τις χρονικές περιόδους και είναι τροφή του καλλιτέχνη.