Ο σεξισμός είναι μία υποκατηγορία ρατσισμού

Μια παλιά ομιλία και μια νέα ανάρτηση με αφορμή το σεξιστικό σχόλιο Κυριαζίδη από τη δημοσιογράφο Βίκη Χαρισοπούλου. 

«Ψωμί τυρί δεν είχαμε –ραπανάκια για την όρεξη» θα ’ταν το σχόλιο ενός ανθρώπου της δημοσιογραφίας αν είχε να αξιολογήσει την είδηση περί μιας συζήτησης για τη θέση της γυναίκας σήμερα. Οι δημοσιογράφοι εξάλλου, ήταν πάντα πιο κοντά στο λαό και την πολιτική παρά στον πολιτισμό και την Παιδεία –παρα τις γνώμες περί του αντιθέτου.

«Θα την συντρίψω διότι μαστροπεύει τας γυναίκας. Έχω και μάννα και αδελφήν άγαμον», δήλωνε ο διευθυντής της εφημερίδας Επιθεώρησις, ενώ ο άλλος της Ακρόπολης συμπλήρωνε την 30ετία που η «Αναρχική» Καλλιρόη Παρέν εξέδιδε την Εφημερίδα των Κυριών.

«Αι γυναίκες είναι πετεινόμυαλαι και ελαφραί. Δεν αξίζει τον κόπον να ασχοληθώμεν». Και ο μισογύνης Εμμανουήλ Ροΐδης έλεγε: «Δύο επαγγέλματα αρμόζουν εις τας γυναίκας. Εκείνα της νοικοκυράς και της εταίρας».

Ως είδος πολυτελείας είδα κι εγώ αρχικά μια εκδήλωση «φεμινιστικού» χαρακτήρα σε καιρούς μάλιστα νέων επαναπροσδιορισμών συνόρων, μιας αδυσώπητης οικονομικής κρίσης –αλλά και κοινωνικής και θεσμικής και κρί-σης πολιτισμού και τελικά παιδείας (θα συμπλήρωνα).

Κι εκεί αρχίζει και πολύ φοβάμαι τελειώνει η ιστορία…

΄Ηθελα και άνδρες -ίσως μόνο άνδρες στο πάνελ- εξάλλου απολύτως αν-δροκρατικά τιτλοφορήθηκε η εκδήλωση (με τον Πάρη και τον Ολάντ κι όχι με το πουκάμισο το αδειανό της Ελένης ούτε την εξώπλατη τουλέτα της Ζυλί Γκαγιέ).

Κι από το να κάνω επιστημονικές, ιδεολογικές, θεσμικές ή και νομικές α-ναλύσεις (υπάρχουν στο πάνελ ειδικότερες), είπα να σας πως τρείς ιστορίες. Και οι τρεις δημοσιογραφικές. Και οι τρείς παραμυθίες. Παρά τω μύθω και συν την αλήθεια κινούμενες.

1. Μια φορά κι έναν καιρό λοιπόν –όχι τόσο παλιά ούτε τόσο μακριά όσο η Τροία του Πάρη, εδώ στη Θεσσαλονίκη, πριν από 63 χρόνια, τον Απρίλιο του 1951, σ’ αυτή την αίθουσα -σχηματικά και θεσμικά κι όχι γεωτοπογραφικά- στην αίθουσα του δημοτικού συμβουλίου Θεσσαλονίκης, ένας ποτοποιός από την Κρήτη, ο Παντελής Πετρακάκης (7 Ιουνίου 1951-1955) («ένας ταβερνιάρης» όπως μου τον όρισε πρόσφατα απόγονος του «θύματος») ο οποίος εξελέγη δεύτερος σε ψήφους στο πλειοψηφόν ψηφοδέλτιο των εκλογών για το Δήμο Θεσσαλονίκης προσέφυγε στο εκλογοδικείο επικαλούμενος τον ασαφή νόμο που επέτρεπε μεν το εκλέγειν (από το 1934) στις γυναίκες (άνω των 30 ετών και με απολυτήριο δημοτικού) όχι ομως και του εκλέγεσθαι. ΄Ηταν τότε που -χαρακτηριστικά για το κλίμα της εποχής- η ηθοποιός! Μαρίκα Κοτοπούλη είχε αρνηθεί να ψηφίσει, λέγοντας μάλιστα πως ψήφο θέλουν μόνο όσες είναι άσχημες και όσες αποφεύγουν να κάνουν παιδιά!

Εξελέγη λοιπόν και μάλιστα πρώτη σε ψήφους με το πλειοψηφόν ψηφοδέλτιο η 49χρονη γιατρός-πνευμονολόγος Αρίστη Παγιατάκη η οποία και θα καταλάμβανε τη θέση του δημάρχου… Ο δεύτερος όμως σε ψήφους συνυπο-ψήφιος της, ο ταβερνιάρης που λέγαμε, προσέφυγε στο εκλογοδικείο. Εκεί ο κ. Πετρακάκης δικαιώθηκε, ως Ανδρας και η κ. Παγιατάκη αναδείχτηκε μό-νο δημοτική σύμβουλος. Η Αρίστη Παγιατάκη παρέμεινε επί τέσσερα χρόνια κανονικά στη θέση της ως τη λήξη της θητείας του δημοτικού συμβουλίου αλλά αρνήθηκε έκτοτε να συμμετάσχει σε εκλογική διαδικασία μέχρι και το θάνατό της 25 χρόνια αργότερα. Το δικαίωμα του εκλέγεσθαι θεσπίστηκε ένα χρόνο αργότερα με το νόμο 2159, του Μαΐου του 1952, οι εκλογικοί κατάλογοι δεν ήταν ενημερωμένοι. Η πρώτη ελληνίδα βουλευτής εκλέγεται σε επαναληπτικές εκλογές, μόνο για τη Θεσσαλονίκη και λόγο εκκένωσης μιας έδρας στις 18 Ιανουαρίου 1953. Είναι η κ. Ελένη Σκούρα. και μόλις το 1956 -πέντε χρόνια αργότερα- εκλέγεται και η πρώτη γυναίκα δήμαρχος, η Μαρία Δεσύλλα, στην Κέρκυρα. Εδώ τελειώνει η πρώτη ιστορία.

2. Πριν από 20 χρόνια -τέτοιον καιρό- άρχισα μία εκπομπή στο ραδιόφωνο του 9,58 της ΕΡΤ, εδώ στη Θεσσαλονίκη που τιτλοφορούνταν «Με παρενθέσεις κι αποσιωπητικά» και με υπότιτλο «Επειδή, ανάμεσα στις ειδήσεις, ενεδρέυει ο πολιτισμός». Πολιτική ήταν κατά βάση η εκπομπή με σχόλια και ει-δήσεις από την πολιτική επικαιρότητα αλλά με πολλές παρενθέσεις και με αλλα τόσα και περισσότερα αποσιωπητικά… (΄Ηταν εμπνευσμένη από το ομόστιχο του Μανόλη Αναγνωστάκη που συμπληρώνεται κι από ενα δεύτερο στίχο επεξηγηματικό «σαν ένα τυφλό που περπατά σ’ ένα δωμάτιο γεμάτο έπιπλα…).

Είχε περάσει κοντά μία δεκαετία από τον καιρό που πολύ νεαρή πρωτοετής εκ της επαρχίας συμμετείχα κι εγώ στις πρωτοπόρες και ρηξικέλευθες (για την εποχή, την πόλη, και την καταγωγή μου πολιτική και ταξική) πορείες στην Εγνατία οδό, με φανούς στα χέρια και συνθήματα: «Δεν είμαι του πατρός μου, δεν είμαι του αντρός μου, είμαι ο εαυτός μου».

Είχε περάσει επίσης κοντά μία δεκαετία από τότε που είχα την τύχη -20 χρονώ παιδί- να με δεχθούν και ν’ αρχίσω να εργάζομαι στο ανταποκριτικό γραφείο μεγάλης αθηναϊκής εφημερίδας στο οποίο ήμουν επί χρόνια- μέχρι την είσοδο του 21ου αιώνα, η μόνη γυναίκα -ανάμεσα σε δέκα άνδρες συναδέλφους. Στο άλλο ανταποκριτικό γραφείο άλλης εφημερίδας στο οποίο πολύ θα ήθελα να εργαστώ,. ΔΕΝ προσλάμβαναν γυναίκες γιατί οι γυναίκες είναι διαλυτικά στοιχεία στον εργασιακό χώρο, προκαλούν, απουσιάζουν, παίρνουν άδειες κάθε μήνα γιατί έχουν περίοδο –συν τω ότι αν είναι και ό-μορφες είναι πιθανό να συμβάλουν διαλυτικά στη συνοχή των αρσενικών μελών του γραφείου… ΄Ετσι πίστευε και διακήρυττε ο επικεφαλής του γραφείου .

Μεγάλη παρένθεση. Σαν τυφλός σ’ ένα δωμάτιο γεμάτο έπιπλα νοιώθω και σήμερα που πήγαμε να θυμηθούμε και να επαναφέρουμε αιτήματα, ζητήματα εκείνων των καιρών κι όχι σαν «να επιχειρώ να περπατήσω σ’ ένα ναρκοπέδιο με ψηλοτάκουνες γόβες», κάπως έτσι περιγράφεται σε νεοφεμινιστικά κείμενα ο σύγχρονος προβληματισμός στο γυναικείο ζήτημα.

Κάναμε, λοιπόν, και μία μίνι σφυγμομέτρηση στην πρώτη εκείνη εκπομπή, στους δρόμους με το μαγνητόφωνο «Τι είναι πολιτισμός για σας;» ρωτούσε η νεαρή τότε συνάδελφος. Μας έδωσαν διάφορες απαντήσεις οι περαστικοί της δεκαετίας του ’90. Κάτι αμήχανες του τύπου: «Ε, είναι το θέατρο, ο κινηματογράφος, είναι η γλώσσα που χρησιμοποιούμε, είναι η καθαριότητα που λείπει απ’ την πόλη, είναι η πολιτική και οι πολιτικοί μας, ο τρόπος που ψηφίζουμε», διάφορα.

«Πολιτισμός είναι η θέση της γυναίκας στην κοινωνία. ΄Ελλειψη πολιτι-σμού είναι η ανισότητα που επικρατεί. Αλλά η ανισότητα είναι βασικό χαρακτηριστικό της ταξικής κοινωνίας στην οποία ζούμε», είχε απαντήσει, θυμά-μια, μία γυναίκα γύρω στα 50 τότε (έχω ακόμα την κασέτα με τη φωνή της). «Τι λέει η ξεχασμένη αυτή φεμινίστρια» θυμάμαι ότι σχολιάσαμε με τους και τις τεχνικούς… Στη συγκεκριμένη σκηνή εξάλλου «πρωταγωνιστούν» μία γυ-ναίκα δημοσιογράφος, μία γυναίκα ρεπόρτερ, σ’ ένα ραδιοφωνικό σταθμό – δημούργημα μιας μεγάλης γυναίκας, της Μελίνας Μερκούρη- με διευθύντρια γυναίκα, ακόμα και την πλειονότητα των τεχνικών ήχου, γυναίκες και πολύ άξιες. Το αυτονόητο έχει επιτευχθεί. ΄Ισως και ξεπεραστεί. Βρισκόμασταν, βλέπετε, στην πρώτη εποχή της ευμάρειας, της κατανάλωσης των ήδη κεκτημένων στο φεμινιστικό κίνημα, της δικτατορίας σχεδόν των γυναικών ειδικά σε χώρους όπως τα μίντια, η αναπαραγωγή λόγου και ιδεών, αυτό που γενικότερα χαρακτηρίστηκε ως πολιτισμός και εν πολλοίς ως γυναικεία υπόθεση. Εδώ τελειώνει και η δεύτερη ιστορία του 1994.

3. Η τρίτη δεν είναι ιστορία. Είναι αναπαραγωγή «φρέσκων» είδησεων. Σήμερα, στα 2014:

ü Μόνο σε 17 από τις 195 χώρες στον κόσμο κυβερνούν γυναίκες.

ü Οι γυναίκες κατέχουν μόλις το 20% των κοινοβουλευτικών εδρών παγκο-σμίως.

ü Στην Ελλάδα της παρατεταμένης οικονομικής κρίσης, παρά τα κάποια ενθαρρυντικά στοιχεία όπως η ηχηρή πλέον θηλυκή συνιστώσα του ελληνικού Κοινοβουλίου με 64 βουλευτίνες (21,1%).

ü Στο χώρο των επιχειρήσεων, ένα 20% των εταιρειών που αναζητούν ανώ-τερα στελέχη θέτουν ως προϋπόθεση οι υποψήφιοι να είναι άνδρες, ενώ ένα άλλο 30% αυτών προτιμά τελικά άνδρα μεταξύ των υποψηφίων.

Ας αφήσουμε όμως τα ανώτερα στελέχη…

Το πρώτο θύμα (κι αυτό αποτελεί συμπέρασμα πρόσφατων ερευνών αλλά και προσωπική εμπειρία όλων μας –όσων τουλάχιστον δεν ζουν στο γυάλινο κλουβί της τάξης τους), το πρώτο θύμα της οικονομικής κρίσης στην Ελλάδα – κι όχι μόνο- ειναι η γυναίκα. Και ιδιαίτερα η γυναίκα που έχει περάσει την πρώτη νιότη της –η γυναίκα άνω των 40- μητέρα ήδη, χωρίς δυνατότητα συνταξιοδότησης, απολυμένη και χωρίς τη δυνατότητα ούτε καν χρήσης των πρόσθετων προσόντων του φύλου της για τη συνέχιση της στοιχειώδους δυνατότητας επιβίωσής της.

Μία στις τέσσερις γυναίκες είναι επίσημα άνεργη. Το ποσοστό για τις νέες γυναίκες φτάνει το 60%. Τα υψηλά ποσοστά ανεργίας οφείλονται στο ότι έχουν κλείσει πολλά εργοστάσια ιματισμού, κλωστοϋφαντουργίας κ.ά. στα οποία συμμετείχαν πολλές γυναίκες αλλά και στην λόγω της κρίσης μείωση του οικογενειακού εισοδήματος με αποτέλεσμα την αναζήτηση εργασίας από αρκετές γυναίκες.

Σύμφωνα με περσινά αποτελέσματα του εδικού ευρωβαρόμετρου για τις ανισότητες μεταξύ των φύλων στο πλαίσιο της κρίσης: ένας στους τρείς ευρωπαίους πιστεύει ότι η κρίση έχει επιδεινώσει κυρίως το μισθολογικό χάσμα ενώ δυσχεραίνει την εναρμόνιση προσωπικής και επαγγελματικής ζωής. Οι ΄Ελληνες αναφέρουν ως κύρια επίπτωση της κρίσης στον τομέα της ανισότητας τη σωματεμπορία και την πορνεία (36%), τη βία κατά των γυναικών (32%) και την άνιση κατανομή των οικιακών εργασιών (30%).

Ειδηση προχθεσινή (δημοσιεύτηκε και στις ελληνικές εφημερίδες και το διαδίκτυο μετα την παρουσίαση της της περασμένη Τρίτη στις Βρυξέλλες).

«Θύματα σωματικής ή και σεξουαλικής βίας έχουν πέσει μία στις τέσσερις Ελληνίδες», σύμφωνα με έρευνα για βία κατά των γυναικών που έδωσε στη δημοσιότητα ο Οργανισμός Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής ΄Ενωσης. Στην έρευνα –τη μεγαλύτερη σχετική που έγινε σε παγκόσμιο επίπεδο- συμμετείχαν πάνω από 42.000 γυναίκες, ηλικίας από 18 έως 74 ετών. Σύμφωνα με τα στοιχεία της έρευνας, το 25% των Ελληνίδων γυναικών -έναντι 33% στην ΕΕ- έχουν πέσει θύματα σωματικής ή και σεξουαλικής βίας από την ηλικία των 15 ετών και άνω. Επίσης το 19% των Ελληνίδων έχουν πέσει θύματα σωματικής ή/και σεξουαλικής βίας από τον σύντροφό τους -έναντι 22% που είναι ο μέσος όρος στην ΕΕ. Τα υψηλότερα ποσοστά γυναικών που έχουν πέσει θύματα σωματικής ή και σεξουαλικής βίας καταγράφονται στη βόρεια Ευρώπη και στις Σκανδιναβικές χώρες (52% στη Δανία, 47% στη Φινλανδία, 46% στη Σουηδία, 45% στην Ολλανδία), ενώ στις Μεσογειακές χώρες καταγράφονται ποσοστά αρκετά κάτω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο (22% στην Ισπανία, στη Μάλτα και στην Κύπρο, 24% στην Πορτογαλία, 25% στην Ελλάδα και 27% στην Ιταλία).

Όπως σχολίασαν οι συντάκτες της έκθεσης που παρουσίασαν τα αποτελέσματα της έρευνας κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου στις Βρυξέλλες, η διαφορά αυτή οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στο γεγονός ότι, στη βόρεια Ευρώπη, οι γυναίκες έχουν πιο συχνά τη δυνατότητα να καταφύγουν σε κατάλληλες υπηρεσίες υποστήριξης και ενθαρρύνονται να καταγγείλουν τα περιστατικά βίας.

Προ ημερών έπεσε στην αντίληψή μου το διαδικτυακό “Everyday Sexism Project” (Εργασία για τον σεξισμό στην καθημερινή ζωή) που έχει ξεκινήσει εδώ και δυο ακριβώς χρόνια, τον Απρίλιο του 2012 στη Βρετανία. Γυναίκες όλων των ηλικιών καλούνται να αποστείλουν (ακόμη και μέσω Τwitter) μια «τραυματική» εμπειρία από την καθημερινότητά τους με θύτη έναν άνδρα (ή τη «μάτσο» κουλτούρα εν γένει). ΄Οχι, απαραίτητα για βαριά περιστατικά (βιασμούς, κακοποιήσεις κ.ο.κ.), αλλά για πιο “light” παραβιάσεις της γυναικείας ιδιωτικότητας: μέχρι σήμερα έχουν καταγραφεί στο site της συγγραφέ-ως Laura Bates 50.000 ιστορίες!

Ανεξάρτητα από τις φεμινιστικές κορόνες, η αλήθεια είναι ότι οι περισσότερες –το επιβεβαίωσα ρωτώντας και νέα κορίτσια– έχουμε μϊα ιστορία να διηγηθούμε. Μια ιστορία επώδυνη, ταπεινωτική ή γελοία. Που συνοδεύτηκε ενδεχομένως και από ένα σχόλιο και του τύπου: «Ελα, δεν έχεις χιούμορ». Η μύηση ξεκινά και για τα δύο φύλα εξ απαλών ονύχων.

Ο σεξισμός δεν είναι καλαμπούρι. Απορρέει από τις σχέσεις καθολικής α-νισότητας ανάμεσα στα φύλα, από την κουλτούρα υποτίμησης των γυναικών ως ανθρώπων με ίσα δικαιώματα. Απορρέει από προαιώνιες έννοιες. Από τη θρησκεία (και δεν «πιάσαμε» εδώ το δύσκολο και δυσανάγνωστο θέμα των γυναικών μουσουλμάνων), τη γλώσσα, την κοινωνική και οικονομική τάξη, τη δημόσια ζωή έτσι όπως διαμορφώθηκε στους κανόνες του άκρατου καπιταλισμού, τις οροφές επαγγελματικής ανέλιξης που με μπετόν έχουν στερεοποιηθεί πάνω από τα κεφάλια ακόμα και των «επιτυχημένων» γυναικών.

Ο σεξισμός είναι μια μορφή βίας. Και όπως οι υπόλοιπες μορφές βίας κατά των γυναικών αιτία έχει τις διακρίσεις στη βάση του φύλου και όχι τι κάθε φορά αντιπροσωπεύει το θύμα.

Σεξιστές δεν λείπουν, ούτε έλειψαν ποτέ, από την ελληνική Βουλή κι ούτε βέβαια στην ελληνική πολιτεία της οποίας η Βουλή αποτελεί το κατ’ εικόνα και καθ’ ομοίωση και ουδόλως κατά πρότυπο, εκλεγμένο δείγμα. Δεν είναι το τηλεοπτικό κατάβρεγμα στην κ. Δούρου και τη μπουνιά στην κ. Κανέλη από τον ναζιστή κ. Κασιδιάρη.

Κι εδώ -πριν συνεχίσω με την ρεπορταζιακής λογικής παράθεση περιστατικών βίας από και προς τους και τις εκπροσώπους του ελληνικού κοινοβουλίου– να διευκρινίσω πως προσωπική μου (αλλά ελπίζω όχι μόνο) άποψη και μάλιστα κατηγορηματική είναι ότι το χυδαιότερο, πλέον σοκαριστικό γεγονός και σαφώς γενεσιουργό όσων ακολούθησαν την τελευταία τριετία στην ελληνική βουλή και την εικόνα της υπήρξε η είσοδος σ’ αυτήν, της ομάδας των 18 ανθρωποειδών της Χρυσής Αυγής. Μεταξύ τους και μία γυναίκα. Η είσοδος, βεβαίως, που δεν επιτεύχθηκε με τα τάνκς, ούτε με τα όπλα αλλά με την ψήφο όλων υμών και ημών. Με όσα ύψιλον και όσα ήττα θέλετε.

Ο σεξισμός δεν είναι εξάλλου παρά μία υποκατηγορία ρατσισμού. Διαχωρισμός και άνιση αντιμετώπιση με βάση το φύλο, αλλά και τη φυλή και το χρώμα. Η ανισότητα είναι το βασικότερο χαρακτηριστικό των ταξικών κοινωνιών και ο σεξισμός μια μόνο απόχρωσή της. Ο σεξισμός ΚΑΙ στην ελληνική βουλή όμως προϋπήρχε της εισόδου σ’ αυτή των Ναζιστών της Χρυσής Αυγής, προϋπήρχε των σχολίων για τις γόβες της κ. Τζάκρη, για την «μωρή καλτσοδέτα» του σοσιαλιστή κ. Ξυνίδη προς την κ. Καϊλή, το «πάλι πιωμένη είσαι» για την κ. Πιπιλή, το «θα μας κλάσεις τα’ αρχίδια» του σοσιαλιστή κ. το «εδω γυναίκα παίρνεις και σου βγαίνει σκάρτη» του νεοδημοκράτη βουλευτή, προϋπήρχε ακόμα και των υπονοουμένων για το ανέραστο ορισμένων κυριών ακόμα και του -αλήστου αισθητικής- σχολίου από τον ομολογουμένως ταλαιπωρηθέντα πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ κ. Βενιζέλο προς την κ. Κωνσταντοπούλου «Σας εύχομαι να τεκνοποιήσετε…».

Εκφράστηκε και με τα «κατεβασμένα παντελόνια» του κ. Μεϊμαράκη, το «πήδηξα τη μισή Αθήνα» του κ. Πέτρου Τατσόπουλου, ακόμα και με το δια-φημισμένο αντριλίκι του κ. Ψαριανού, το «είναι ωραία γυναίκα αρκεί να μην την ακούς να μιλάει» του κ. Μίμη Ανδρουλάκη.

Σκέφτηκα τι θα συνέβαινε αν μια γυναίκα βουλευτής απαντούσε με τρόπο αντίστοιχο σε κάποιο υβρεολόγιο της Χρυσής Αυγής ή όποιου άλλου; Αν έλεγε λ.χ. «εχω παρθεί με τη μισή Αθήνα και εξακολουθούν να με χαρακτηρίζουν ξινή, αγάμητη, λεσβία;»

O σεξισμός της μίας πλευράς δεν καταπολεμάται δια της ομοιοπαθητικής μεθόδου, με περισσότερο σεξισμό, δηλαδή, από την άλλη πλευρά. Αντίθετα, το μόνο που κάνει είναι να τον φουντώνει.

Να υπερασπιστούμε φίλες και ΚΥΡΙΩΣ φίλοι, τη θέση της γυναίκας. Ποια θέση όμως και ποιας γυναίκας; Αυτήν στην οποία ιστορικά μας τοποθετούν, αυτοτοποθετούμαστε εμείς οι γυναίκες (κι εδώ μπαίνει το θέμα των ευθυνών πολλών εξ ημών, και της αρχικής μου άρνησης να τοποθετηθώ φεμινιστικά υπέρ ορισμένων γυναικών που συνειδητά λοιδώρησαν πάνω στα κεκτημένα φεμινιστικών αγώνων, πάτησαν πάνω στο αυτονόητο της κεκτημένης ισότητας προσθέτοντας και τα δικά τους αποκλειστικά θηλυκά προσόντα και, τελικά, σε συνδυασμό με την κρίση του νεοκαπιταλισμού, μας επέστρεψαν στη δεκαετία του ’70).

Να υπερασπιστούμε ξανά τη θέση της γυναίκας. Ποια θέση; Αυτή που μας τοποθετεί η ιστορία, η ίδια η ταξική, η κοινωνική, η πνευματική μας προέλευση, η παιδεία του καθενός μας; Και με ποιους όρους; Οι όροι εξάλλου: φεμινισμός, κοινωνική τάξη, πολιτικό κόμμα κ.λπ. αποτελούν πλέον ιστορικές κατηγορίες. Αυτό που ήταν προοδευτικό το 1983, δεν είναι κατ’ ανάγκη προοδευτικό το 2014, ειδικά στο πλαίσιο του ελληνικού κοινωνικού ανα-σχηματισμού.

Στα 2014, τα σημερινά κορίτσια δεν είναι η πρώτη γενιά που έχει ίσες ευκαιρίες, είναι όμως η πρώτη γενιά που γνωρίζει ότι όλες αυτές οι ευκαιρίες δεν μεταφράζονται απαραιτήτως σε επαγγελματική κοινωνική επιτυχία. Πολλά είδαν τη μητέρα τους να προσπαθεί να τα «κάνει όλα» και, κατόπιν, να αποφασίζει ότι κάτι πρέπει να θυσιάσει.

Υπάρχει μία γαλλική έκφραση που λέει “reculer pour mieux sauter”, που σε ελεύθερη απόδοση σημαίνει «κάνεις πίσω για να μπορέσεις να πηδήξεις ψηλότερα». Αυτό που κάνουν οι γάτες, έλεγε η Βίκη Χαρισοπούλου στην εκδήλωση για τις γυναίκες επί δημαρχίας Μπουτάρη.

Σήμερα συμπληρώνει:

Τουλάχιστον ο ομολογουμένως ευφυής κ.καθηγητής -πρώην υπουργός Πολιτισμού τό είχε πει προ 12ετίας πιο.. δηλητηριωδώς ακαδημαϊκά : “Δεν είστε νέα κυρία μου, σας εύχομαι να τεκνοποιήσετε” … Ο απόστρατος αστυνομικός εκ Δράμας ορμώμενος και τρις εκλεγμένος με τη Ν.Δ υπήρξε (ειναι και η κουλτουρα των σπουδών και του οικογενειακού του επαγγελματος…) πιο τραχύς, καφενειακός, “σαφής”, ” προσβλητικός” – εκπρόσωπος της ιδεολογίας των εκλεκτόρων του. “Κανε κανα παιδί η υιοθέτησε…” Η πρωτη μου αντίδραση στο ακουσμα της …ρήσης του βουλευτή-μπάτσου δεν αφορούσε τον ίδιο (“δεν εφταιγε εκείνος- τόσο ήταν…” ) ούτε καν στους εκλέκτορες του. Την πολυμελή η οικογένεια του οίκτιρα . (συζυγος επίσης αστυνομικός και τέσσερις ! γιοί) και μου ρθε εκείνο το παλαιό “Θεε μου πολλαπλασιάζονται !! αλλα και το … “που τα δίνεις Θεε μου τα παιδιά) . Ακολούθησαν κι άλλες λιγότερο “πρόχειρες” , μαλλον κοινωνιολογικές και εξόχως ψυχαναλυτικές, κοινωνιολογικές και εν τέλει μάλλον πολιτικές αναγνώσεις. Για τις ανάγκες της …τεκμηρίωσης – απόσπασμα μια μεγαλη παράγραφο απο εισήγηση μου σε σχετική εκδήλωση προ δεκαετίας (Σάββατο 8η Μαρτίου ανήμερα στο δημαρχείο Θεσσαλονίκης ) :

…” Ο σεξισμός δεν είναι καλαμπούρι. Απορρέει από τις σχέσεις καθολικής ανισότητας ανάμεσα στα φύλα, από την κουλτούρα υποτίμησης των γυναικών ως ανθρώπων με ίσα δικαιώματα. Απορρέει από προαιώνιες έννοιες. Από τη θρησκεία (και δεν «πιάσαμε» εδώ το δύσκολο και δυσανάγνωστο θέμα των γυναικών μουσουλμάνων), τη γλώσσα, την κοινωνική και οικονομική τάξη, τη δημόσια ζωή έτσι όπως διαμορφώθηκε στους κανόνες του άκρατου καπιταλισμού, τις οροφές επαγγελματικής ανέλιξης που με μπετόν έχουν στερεοποιηθεί πάνω από τα κεφάλια ακόμα και των «επιτυχημένων» γυναικών.

Ο σεξισμός είναι μια μορφή βίας. Και όπως οι υπόλοιπες μορφές βίας κατά των γυναικών αιτία έχει τις διακρίσεις στη βάση του φύλου και όχι τι κάθε φορά αντιπροσωπεύει το θύμα.

Σεξιστές δεν λείπουν, ούτε έλειψαν ποτέ, από την ελληνική Βουλή κι ούτε βέβαια στην ελληνική πολιτεία της οποίας η Βουλή αποτελεί το κατ’ εικόνα και καθ’ ομοίωση και ουδόλως κατά πρότυπο, εκλεγμένο δείγμα. Δεν είναι το τηλεοπτικό κατάβρεγμα στην κ. Δούρου και η μπουνιά στην κ. Κανέλη από τον ναζιστή κ. Κασιδιάρη.

Κι εδώ πριν συνεχίσω με την ρεπορταζιακής λογικής παράθεση περιστατικών βίας από και προς τους και τις εκπροσώπους του ελληνικού κοινοβουλίου– να διευκρινίσω πως προσωπική μου (αλλά ελπίζω όχι μόνο) άποψη και μάλιστα κατηγορηματική είναι ότι το χυδαιότερο, πλέον σοκαριστικό γεγονός και σαφώς γενεσιουργό όσων ακολούθησαν την τελευταία τριετία στην ελληνική βουλή και την εικόνα της, υπήρξε η είσοδος σ’ αυτήν, της ομάδας των 18 ανθρωποειδών της Χρυσής Αυγής. Μεταξύ τους και μία γυναίκα. Η είσοδος, βεβαίως, που δεν επιτεύχθηκε με τα τάνκς, ούτε με τα όπλα αλλά με την ψήφο όλων υμών και ημών. Με όσα ύψιλον και όσα ήττα θέλετε.

Ο σεξισμός δεν είναι εξάλλου παρά μία υποκατηγορία ρατσισμού. Διαχωρισμός και άνιση αντιμετώπιση με βάση το φύλο, αλλά και τη φυλή και το χρώμα. Η ανισότητα είναι το βασικότερο χαρακτηριστικό των ταξικών κοινωνιών και ο σεξισμός μια μόνο απόχρωσή της. Ο σεξισμός ΚΑΙ στην ελληνική βουλή όμως προϋπήρχε της εισόδου σ’ αυτή των Ναζιστών της Χρυσής Αυγής, προϋπήρχε των σχολίων για τις γόβες της κ. Τζάκρη, για την «μωρή καλτσοδέτα» του σοσιαλιστή κ. Ξυνίδη προς την κ. Καϊλή, το «πάλι πιωμένη είσαι» για την κ. Πιπιλή, το … «εδω γυναίκα παίρνεις και σου βγαίνει σκάρτη» του νεοδημοκράτη βουλευτή. προϋπηρχε ακόμα και των υπονοουμένων για το ανέραστο ορισμένων κυριών ακόμα και του αλήστου αισθητικής σχολίου από τον ομολογουμένως ταλαιπωρηθέντα πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ κ. Βενιζέλο προς την κ. Κωνσταντοπούλου «Σας εύχομαι να τεκνοποιήσετε…».

Εκφράστηκε και με τα «κατεβασμένα παντελόνια» του κ. Μεϊμαράκη, το «πήδηξα τη μισή Αθήνα» του κ. Πέτρου Τατσόπουλου, ακόμα και με το δια-φημισμένο αντριλίκι του κ. Ψαριανού, το «είναι ωραία γυναίκα αρκεί να μην την ακούς να μιλάει» του κ. Μίμη Ανδρουλάκη.

Σκέφτηκα τι θα συνέβαινε αν μια γυναίκα βουλευτής απαντούσε με τρόπο αντίστοιχο σε κάποιο υβρεολόγιο της Χρυσής Αυγής ή όποιου άλλου; Αν έλεγε λ.χ. «εχω παρθεί με τη μισή Αθήνα και εξακολουθούν να με χαρακτηρίζουν ξινή, αγάμητη, λεσβία;» O σεξισμός της μίας πλευράς δεν καταπολεμάται δια της ομοιοπαθητικής μεθόδου, με περισσότερο σεξισμό, δηλαδή, από την άλλη πλευρά. Αντίθετα, το μόνο που κάνει είναι να τον φουντώνει…