Ο βέβαιος θάνατος της υπαίθρου
Σε αυτό το νέο κόσμο που ξημερώνει η μετατροπή των νοικοκυραίων αγροτών σε μεταμοντέρνους κολλήγους είναι πλέον μονόδρομος. Είναι ζήτημα χρόνου να το δούμε να συμβαίνει...
Εικόνα: pexels
Τα τελευταία αρκετά χρόνια ο τρόπος με τον οποίο η κοινή γνώμη έστρεφε το βλέμμα της στον αγροτικό πληθυσμό της υπαίθρου ήταν συνήθως τα μεθεόρτια μπλόκα των εθνικών οδών. Κάτι σαν εθιμικός φόρος τιμής που επιτείνονταν από το φόβο της πιθανής ταλαιπωρίας, σε περίπτωση που τα μπλόκα καταλάμβαναν το οδόστρωμα. Κατά τα λοιπά τα ρεπορτάζ της ΕΡΤ3 για τους αγρότες και η ομώνυμη έκθεση αγροτικών προϊόντων και μηχανημάτων, η Agrotica, ήταν η ορατότητα σε ένα κόσμο που από κυρίαρχος πέρασε μέσω της αστικοποίησης στην αορατότητα.
Μεγαλόστομες εκφράσεις του παρελθόντος όπως ο σιτοβολώνας της Ελλάδας για τη Θεσσαλία, το νησί του λαδιού για την Κρήτη, ο μεγάλος Μακεδονικός κάμπος που ταΐζει τη χώρα, ανήκουν από χρόνια σε ένα μακρινό παρελθόν. Η αλλαγή χρήσης της γης, τα φτηνά εργατικά χέρια των μεταναστών, η αλλαγή ενδιαφερόντων των αγροτών άλλαξαν την εικόνα που είχαμε για τις αγροτικές περιοχές. Δεν αναφέρομαι καθόλου στις αρνητικές εικόνες που στιγμάτισαν μετά το 80 τον αγροτικό κόσμο και όχι αδικαιολόγητα με τις επιδοτήσεις που φαγώθηκαν και τις φαυλότητες.
Η δεκαπενταετής οικονομική κρίση που βιώνουμε άλλαξε εντελώς το σκηνικό, που ήδη ήταν σε μετάλλαξη. Οι αλλεπάλληλες αυξήσεις τιμών στις πρώτες ύλες των γεωργικών προϊόντων, η διαρκής απαξίωση της κοπιώδους προσπάθειας των αγροτών, όσων συνέχισαν να υπηρετούν αυτό που έμαθαν από τους προγόνους τους ,μέσω της συμπίεσης των τιμών αγοράς από τους μεσάζοντες, η κλιματική κατάρρευση που σε κάποιες περιπτώσεις καταστρέφει εντελώς σοδιές ενώ σε κάποιες άλλες αλλάζει τελείως τον τρόπο παραγωγής, τις ποικιλίες που επιλέγονται και κάνει το τελικό αποτέλεσμα που φτάνει στο ράφι γέννημα ενός ατέλειωτου μόχθου και αγωνίας, η έλλειψη νερού, τα δάνεια και τα χρέη που πνίγουν τα αγροτικά νοικοκυριά, η επιλογή άλλων τρόπων αξιοποίησης της γης πχ φωτοβολταϊκά που δημιουργούν πλασματικά Ελντοράντο χωρίς γυρισμό, είναι η συμπτωματολογία του καιρού.
Το ένα τρίτο της καλλιεργήσιμης γης στην Ελλάδα έχει εγκαταλειφθεί, έλεγε εμφατικά προχθές ένας αγρότης σε ένα τηλεοπτικό ρεπορτάζ.
Είναι άλλο πράγμα βέβαια να τα ακούς όλα αυτά και άλλο να τα βλέπεις με τα μάτια σου. Καθώς στρίβεις από την εθνική οδό της Λάρισας προς την Αγιά το μάτι αντικρίζει κατάμαυρα τοπία. Είναι τα φωτοβολταϊκά που δεσπόζουν σε μεγάλες, περιφραγμένες εκτάσεις που πριν φύονταν βαμβάκια και κηπευτικά. Η εγκατάλειψη της αγροτικής γης είναι τρομακτική, μια μικροεικόνα του τι συμβαίνει σε όλη τη χώρα.
Η δραματική έλλειψη κεφαλαίων για τη διατήρηση της αγροτικής δραστηριότητας, οι αδυναμία επενδύσεων, το ελάχιστο εισόδημα, οι εισαγωγές ανταγωνιστικών προϊόντων, η ερήμωση των χωριών και η έλλειψη στοιχειωδών υποδομών για μια αξιοπρεπή ζωή, η έλλειψη τεχνολογίας και τεχνικής καθοδήγησης, η διαρκής γήρανση του ενεργού αγροτικού πληθυσμού αποτελούν ένα δραματικό σκηνικό για την επιβίωση.
Μπροστά σε μια ζωή γεμάτη δυσκολίες που δεν αφορά βέβαια μόνο τον έλληνα γεωργό. Επίσημες μελέτες λένε πώς μέχρι το 2030 στην Ευρωπαϊκή Ένωση είναι πια πιθανό να έχει εγκαταλειφθεί η καλλιέργεια 50 εκατ. στρεμμάτων γης, το 2,95% της συνολικής καλλιεργούμενης έκτασης στην Ευρώπη, που τώρα είναι 1.730 εκατ. στρέμματα. Μόνο στη δυτική Ελλάδα 700.000 στρέμματα καλλιεργήσιμης γης στην Δυτική Ελλάδα έχουν μείνει ακαλλιέργητα και έχουν αφεθεί στην τύχη τους ενώ ένας στους τρεις ενεργούς αγρότες στην περιοχή κατευθύνθηκαν στις πόλεις αλλάζοντας αντικείμενο. Συνολικά υπολογίζεται ένα τεράστιο μέρος της καλλιεργήσιμης γης, περίπου 45.000.000 στρέμματα, είναι ακαλλιέργητο, υποκαλλιεργείται ή οδηγείται σε άλλες χρήσεις (φωτοβολταϊκά, αστική χρήση, τουριστική κ.λπ.).
Και φτάνουμε μοιραία στο αύριο, σε αυτό που κανείς δεν μιλά πλέον. Τι ξημερώνει στην ελληνική ύπαιθρο; Ξημερώνει μια άλλη μέρα που η απώλεια της μικροιδιοκτησίας γης είναι μονόδρομος, που μεγάλες εταιρίες θα αποκτήσουν κοψοχρονιά τα ακαλλιέργητα χωράφια για να δημιουργήσουν πάρκα φωτοβολταϊκών ή κολοσιαία θερμοκήπια που θα παράξουν σε προστατευόμενες κλιματικά συνθήκες τα προϊόντα που θα κοστολογηθούν φυσικά ανάλογα. Σε αυτό το νέο κόσμο που ξημερώνει η μετατροπή των νοικοκυραίων σε μεταμοντέρνους κολλήγους είναι πλέον μονόδρομος. Είναι ζήτημα χρόνου να το δούμε να συμβαίνει…
