O θάνατος του εμποράκου, η απάθεια μιας πόλης

Στη γειτονιά της parallaxi, στην Άθωνος, υπάρχει ένα χαρτοπωλείο, σαν εκείνα τα μικρά καταστήματα των λίγων τετραγωνικών που εξυπηρετούσαν ανέκαθεν τους ανθρώπους που ζουν ή κινούνται στο κέντρο. Με εξειδικευμένες υπηρεσίες και προσωπικές σχέσεις με τους πελάτες. Λίγες μέρες πριν ο Δημήτρης μας ανακοίνωσε ότι κλείνει το κατάστημα. Θα μεταφερθεί σε μια αποθήκη στο Λαγκαδά, 20 χιλιόμετρα μακριά και θα εξυπηρετεί από κει το πελατολόγιο.

Οι λόγοι της μετακόμισης είναι ξεκάθαροι: Αβάσταχτα ενοίκια, αδυναμία προσέγγισης των κατοίκων που βρίσκονται εκτός κέντρου και εξυπηρετούνταν από το κατάστημα λόγω της επιβάρυνσης του fly over, εκτόξευση τιμών πρώτων υλών και πτώση αγοραστικής δύναμης, τεράστιος ανταγωνισμός από παντοδύναμες αλυσίδες. Απόγνωση.

Το μικρό χαρτοπωλείο μαζεύει ήδη τα υπάρχοντα του και εγκαταλείπει το κέντρο της πόλης. Αφήνοντας και όλους εμάς που εξυπηρετούμασταν με μεγάλα ερωτηματικά. Που θα απευθυνόμαστε για τις ανάγκες του γραφείου; Μερικές εκατοντάδες μέτρα πιο κάτω υπάρχουν καταστήματα μεγάλων αλυσίδων πιθανά εκεί. Για κάποιους είναι μια λύση. Για τους ανθρώπους που δεν μεγάλωσαν σε ένα απρόσωπο σύμπαν δεν είναι. Είναι πρόβλημα. Ο Δημήτρης ήταν μέρος μιας κοινωνικότητας. Η συνδιαλλαγή μαζί του ήταν κομμάτι μιας κουλτούρας με την οποία γαλουχηθήκαμε. Μιας κουλτούρας που συμπεριλάμβανε τη γνωριμία, το νοιάξιμο, την ανταλλαγή σκέψεων.

Αυτό τελειώνει και μαζί τελειώνει ένα μοντέλο ζωής και μια  μικροεπιχειρηματικότητα με την οποία πορεύτηκε η χώρα μετά τον πόλεμο.

Το ένα μετά το άλλο τα παραδοσιακά καταστήματα του κέντρου αποχαιρετούν την πελατεία τους, άλλες φορές προφασιζόμενα ανακουφιστικά μια συνταξιοδότηση, άλλες φορές την αλλαγή χρήσης του καταστήματος. Το ένα μετά το άλλο δίνουν τη θέση τους σε απρόσωπα καταλύματα που αφορούν τουρίστες ή σε καταστήματα εστίασης που κατακλύζουν ως μόνη επιχειρηματικότητα όλη την πόλη.

Ταυτόχρονα η αντικατάσταση των ανθρώπων από την τεχνολογία στερεί την καθημερινή επαφή. Από τις τράπεζες μέχρι τις πολυεθνικές αλυσίδες ρούχων μηχανήματα υποδέχονται και εξυπηρετούν τους ανθρώπους που αμίλητοι διεκπεραιώνουν. Οι νεότεροι δηλώνουν σε έρευνες πώς δεν θέλουν ούτε στα ψυγεία των σούπερ μάρκετ να μιλούν με τους υπαλλήλους. Προτιμούν επαφές μέσω κινητών.

Ταυτόχρονα η ίδια η πόλη χάνει την ταυτότητα της. Μετατρέπεται σε ένα σκηνικό για επισκέπτες που ακκίζονται να τραβούν σέλφι στα μνημεία ή τις ελάχιστες γραφικές γειτονιές της, αδυνατώντας πιθανά να καταλάβουν την αλλοίωση της φυσιογνωμίας της.

Του τι σημαίνει μια ιστορική πόλη με ιστορία 2500 χρόνων να μετατρέπεται αργά και σταθερά σε μια απρόσωπη Ντίσνεϊλαντ γεμάτη πανομοιότυπα καταστήματα ένδυσης, όπως σε όλο τον κόσμο, κιτς καφέ με θορυβώδεις μουσικές και ναργιλέδες και πιάτα σε εστιατορικές κάρτες που μιμούνται παγκόσμιες τάσεις, αδιαφορώντας για την τοπική γαστρονομική ιστορία.

Η αδυναμία αναγνώρισης της πόλης που μεγάλωσες, των σημείων αναφοράς που δημιουργούσαν μια ταυτότητα είναι πλέον ένα μείζον θέμα που μοιάζει να μην αφορά όμως αυτούς που σχεδιάζουν τις ζωές και το μέλλον σας.

Καλώς ήρθαμε σε έναν απρόσωπο κόσμο χωρίς αναγνωρίσιμα σημάδια.