Οι δυσκολίες των ελεύθερων επαγγελματιών της Θεσσαλονίκης – Μια αλυσίδα επιπτώσεων σε καιρούς κρίσης

Λέξεις: Ιρένε Βήττα-Βαβούσκου

Τα τελευταία χρόνια, οι ελεύθεροι επαγγελματίες της Θεσσαλονίκης βρίσκονται αντιμέτωποι με έναν πολυπαραγοντικό κύκλο προκλήσεων, που καθιστά όλο και πιο δύσκολη την επιβίωση και την ανάπτυξή τους. Η οικονομική ύφεση που διαδέχθηκε την πανδημία, η έκρηξη του πληθωρισμού, το αυξημένο ενεργειακό κόστος και η μείωση της αγοραστικής δύναμης των καταναλωτών διαμορφώνουν ένα περιβάλλον ανασφάλειας και στασιμότητας για χιλιάδες μικρομεσαίους επιχειρηματίες και αυτοαπασχολούμενους.

Ο πληθωρισμός ως παράγοντας ασφυξίας

Ο υψηλός πληθωρισμός, που το 2022 και 2023 έφτασε σε ιστορικά υψηλά για τα ευρωπαϊκά δεδομένα (με τιμές να αγγίζουν το 9-10%), έχει οδηγήσει σε σημαντική αύξηση του κόστους λειτουργίας για επαγγελματίες όλων των κλάδων. Ενοίκια επαγγελματικών χώρων, πρώτες ύλες, ενέργεια και υπηρεσίες καθημερινής χρήσης έχουν εκτιναχθεί, δημιουργώντας ένα εκρηκτικό μείγμα για τις μικρές επιχειρήσεις που δυσκολεύονται να μετακυλίσουν το κόστος στον τελικό καταναλωτή. Για παράδειγμα, ένας επαγγελματίας στον τομέα της εστίασης στη Θεσσαλονίκη δηλώνει ότι το λειτουργικό του κόστος αυξήθηκε κατά 30% μέσα σε δύο χρόνια, ενώ η πελατεία του μειώθηκε κατά 20%.

Η πτώση της κατανάλωσης και η συρρίκνωση της αγοράς

Η αγοραστική δύναμη των πολιτών έχει υποστεί δραματική μείωση. Σύμφωνα με στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, ο δείκτης όγκου στο λιανικό εμπόριο παρουσίασε πτώση πάνω από 5% μέσα στο 2023. Αυτή η μείωση μεταφράζεται σε λιγότερους πελάτες για τους ελεύθερους επαγγελματίες: από τον λογιστή μέχρι τον τεχνίτη, από τον κομμωτή μέχρι τον έμπορο. Οι καταναλωτές περιορίζουν τις δαπάνες τους στα απολύτως απαραίτητα, με αποτέλεσμα η τοπική αγορά να “παγώνει”, παρασέρνοντας και τους επαγγελματίες σε έναν φαύλο κύκλο μείωσης εσόδων και αδυναμίας κάλυψης βασικών υποχρεώσεων.

Η αλυσίδα των επιπτώσεων σε κάθε κλάδο

Το πρόβλημα δεν περιορίζεται μόνο σε συγκεκριμένους επαγγελματικούς τομείς. Η δυσκολία ενός κλάδου επηρεάζει άμεσα τον επόμενο. Όταν μειώνεται η πελατεία ενός καταστήματος λιανικής, μειώνονται οι παραγγελίες στους προμηθευτές, τα διαφημιστικά γραφεία, τους μεταφορείς. Ο τεχνίτης που δεν έχει δουλειά δεν αγοράζει υλικά, δεν αναθέτει εργασίες, δεν καταναλώνει. Δημιουργείται έτσι μια αλυσίδα “στενότητας” που τελικά επηρεάζει ολόκληρη την τοπική οικονομία και, κατ’ επέκταση, την κοινωνική συνοχή.

Οι νέοι επαγγελματίες και η αποθάρρυνση της επιχειρηματικότητας

Ιδιαίτερα ανησυχητικό είναι το γεγονός ότι πολλοί νέοι αποφεύγουν να ξεκινήσουν δική τους δουλειά, φοβούμενοι τις οικονομικές συνθήκες. Οι υψηλές ασφαλιστικές εισφορές, η έλλειψη ουσιαστικής στήριξης από τις τράπεζες και ο φόβος του οικονομικού ρίσκου αποτρέπουν φρέσκιες ιδέες από το να γίνουν πράξη. Η Θεσσαλονίκη, μια πόλη με σημαντικό νεανικό και φοιτητικό πληθυσμό, χάνει έτσι ένα μεγάλο μέρος του επιχειρηματικού της δυναμικού, που είτε μένει ανενεργό είτε μεταναστεύει.

Γενικά συμπεράσματα

Η κατάσταση των ελεύθερων επαγγελματιών στη Θεσσαλονίκη αποτελεί αντανάκλαση μιας βαθύτερης οικονομικής και κοινωνικής κρίσης. Η κάθε επαγγελματική δυσκολία δεν αφορά μόνο τον επαγγελματία, αλλά αγγίζει το σύνολο της τοπικής οικονομίας, δημιουργώντας έναν φαύλο κύκλο περιορισμού και αβεβαιότητας. Η ενίσχυση της επιχειρηματικότητας, η μείωση της φορολογικής και ασφαλιστικής πίεσης, και η επανεκκίνηση της κατανάλωσης με στοχευμένα μέτρα αποτελούν προϋποθέσεις για την ανάκαμψη. Μια πόλη ευημερεί όταν ευημερούν οι επαγγελματίες της.

*Η Ιρένε Βήττα-Βαβούσκου είναι επιχειρηματίας