Οι καταστροφικές συνέπειες του κουρέματος των χόρτων νωρίς την άνοιξη

Λέξεις: Σπύρος Γεραβέλης

Η άνοιξη αποτελεί μία κρίσιμη περίοδο για την αναγέννηση της φύσης. Είναι η εποχή κατά την οποία τα φυτά ανθίζουν, τα έντομα επιστρέφουν δυναμικά και ξεκινούν οι βασικοί κύκλοι ζωής πολλών οργανισμών.

Επίσης καταφτάνουν πολλά αποδημητικά πουλιά, χελιδόνια, μελισσοφάγοι, και άλλα μικροπούλια, κούκοι, αρπακτικά και παρυδάτια.

Ωστόσο, το εκτεταμένο και πρώιμο κούρεμα των χόρτων σε πάρκα, περιαστικά άλση, στις άκρες των δρόμων, τα πρανή ρεμάτων, σε ιδιωτικούς κήπους, οικόπεδα κλπ., έχει επιζήμιες συνέπειες για τη βιοποικιλότητα και το περιβάλλον συνολικά.

Η σημασία της ανοιξιάτικης βλάστησης

Τα “άγρια” χόρτα – τα αυτοφυή φυτά που ανθίζουν την άνοιξη – δεν είναι “παραμέληση”, όπως συχνά θεωρούνται, αλλά αποτελούν κρίσιμο οικολογικό πόρο. Προσφέρουν τροφή και καταφύγιο σε εκατοντάδες είδη εντόμων, όπως οι μέλισσες, οι πεταλούδες, οι λιμπελούλες και οι πασχαλίτσες, που με τη σειρά τους επικονιάζουν τα φυτά και υποστηρίζουν ολόκληρες τροφικές αλυσίδες. Τα περισσότερα έντομα γεννούν τα αυγά τους την άνοιξη πάνω στα φυτά. Επιπλέον, προσφέρουν προστασία και τροφή σε μικρά θηλαστικά, ερπετά, και πτηνά, πολλά από τα οποία που φωλιάζουν στο έδαφος ή στη χαμηλή βλάστηση.

Το κόψιμο των χόρτων την άνοιξη διακόπτει βίαια αυτόν τον κύκλο. Τα έντομα, πουλιά και θηλαστικά χάνουν τις πηγές τροφής και τις φωλιές τους, πολλά μικρά ζώα τραυματίζονται ή σκοτώνονται, και τα άνθη δεν προλαβαίνουν να αναπτυχθούν και να γίνουν καρποί.

Ολόκληρες μικροκοινότητες εξαφανίζονται πριν προλάβουν να αναπαραχθούν.

Το πρόβλημα εντείνεται από την ανθρώπινη τάση (νεύρωση θα τολμούσα να πω) να ταυτίζει την “καθαριότητα” και την “ευταξία” με την απόλυτη ευθυγράμμιση και ομοιομορφία και την απουσία ελεύθερης ποικιλόμορφης βλάστησης. Ένα πράσινο χαλί χωρίς “άγρια” βλάστηση, ή και ένα πάρκο χωρίς καθόλου χαμηλή βλάστηση, θεωρείται “καλοδιατηρημένο”, παρότι στην πραγματικότητα πρόκειται για έναν οικολογικά φτωχό και δυσλειτουργικό χώρο.

Η εικόνα του «ξυρισμένου» πάρκου ή κήπου μπορεί να είναι ευχάριστη στο μάτι κάποιων, όμως πίσω της κρύβεται μία σοβαρή απώλεια φυσικού πλούτου, με μακροχρόνιες συνέπειες. Η διαρκής πίεση πάνω στα οικοσυστήματα με την καταστροφή τους πάνω στο πιο κρίσιμο στάδιο του κύκλου τους, δεν αφήνει δυνατότητα αποκατάστασης, με αποτέλεσμα την ερημοποίηση ή τη δραστική μείωση του αριθμού των αυτοφυών ειδών του αστικού πρασίνου και τη ραγδαία μείωση των πληθυσμών των εντόμων, πτηνών και θηλαστικών.

Αντί για την εκτεταμένη και πρώιμη κοπή, μπορούν να υιοθετηθούν πιο ήπιες και φιλικές πρακτικές διαχείρισης.

Καθυστέρηση του πρώτου κουρέματος έως τα τέλη Μαΐου, ώστε να ολοκληρωθεί η ανθοφορία και να καρποφορήσουν τα φυτά.

Επιλεκτική κοπή μόνο σε σημεία όπου είναι απαραίτητο για λόγους ασφάλειας ή προσβασιμότητας.

Διατήρηση τμημάτων βλάστησης, ώστε να προσφέρονται μικροκαταφύγια για την πανίδα.

Ενημέρωση και ευαισθητοποίηση ώστε να αλλάξει η αντίληψη για το τι σημαίνει “καλό” και “όμορφο” πράσινο.

Η προστασία της βιοποικιλότητας δεν αφορά μόνο τα παρθένα δάση και τα προστατευόμενα φυσικά τοπία. Ξεκινά από τις καθημερινές μας πρακτικές μέσα στις ίδιες τις πόλεις μας. Οι χώροι πρασίνου, μικροί ή μεγάλοι, αποτελούν νησίδες ζωής και είναι κρίσιμο να διαχειριζόμαστε τη φροντίδα τους με σεβασμό στον φυσικό κύκλο. Η αλλαγή ξεκινά από την ενημέρωση. Και η άνοιξη, με όλο τον πλούτο και την ομορφιά της, μας υπενθυμίζει ότι το αστικό και περιαστικό πράσινο δεν είναι απαραίτητο να είναι αποστειρωμένο, αυστηρά οργανωμένο και άδειο, αλλά ζωντανό, προσαρμοσμένο στους φυσικούς κύκλους και άσυλο βιοποικιλότητας.

*Ο Σπύρος Γεραβέλης είναι ΠΕ ΓΕΩΠΟΝΩΝ στη Δ/ΣΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΥΟΣ ΚΑΙ ΠΡΑΣΙΝΟΥ στην Ρόδο

**πηγή εικόνας: pexels / mattycphoto