Οι μεν, οι δε και η προσφυγομάνα Καλαμαριά

Λέξεις – Εικόνες: Βασιλική Αναγνώστου

Τα παρακάτω είναι λίγα λόγια για ένα βράδυ στην Καλαμαριά, τη Δευτέρα 11 Νοεμβρίου, που μας έκανε να συνειδητοποιήσουμε πως όσο κι αν προχωρά και εξελίσσεται ο υπόλοιπος κόσμος, το μυαλό είναι εκείνο που πάντα μένει ίδιο κι αυτό δεν σημαίνει πως είναι απαραίτητα καλό.

Στις αρχές του Νοέμβρη μια ψευδής είδηση φάνηκε να ξεσηκώνει κάποιους Καλαμαριώτες αφού τους βρίσκει πλήρως αντίθετους στην πιθανότητα του να έρθουν πρόσφυγες και να εγκατασταθούν στο – εδώ και χρόνια- εκτός λειτουργίας κτίριο του Νοσοκομείου «Παναγία» (ΔΕΙΤΕ ΕΔΩ: Η απάντηση του Δήμου Καλαμαριάς για τις φήμες σχετικά με το «Παναγία»).

Αυτή είναι η είδηση, με τα πιο κατανοητά λόγια. Την επόμενη μέρα, ο δήμος Καλαμαριάς διέψευσε την συγκεκριμένη πληροφορία ενώ ταυτόχρονα οι ήδη έξαλλοι κάτοικοι είχαν πέσει πάνω στον δήμαρχο να τον φάνε. Πολύ γρήγορα φτάνουμε στη Δευτέρα, έξω από το Κέντρο Πολιτισμού της Καλαμαριάς, στην πλατεία Σκρα, πριν ξεκινήσει το προγραμματισμένο δημοτικό συμβούλιο στο οποίο θα συζητιόταν το συγκεκριμένο θέμα.

Μια ώρα πριν την έναρξη του δημοτικού συμβουλίου, λίγοι Καλαμαριώτες -συγκριτικά με το πόσοι είναι οι καταγεγραμμένοι δημότες-, άλλοι που είτε θέλουν και άλλοι που δεν θέλουν να δεχτούν τους πρόσφυγες στο «Παναγία» βρίσκονται μαζεμένοι έξω από το πολιτιστικό κέντρο.

Το μόνο που χωρίζει τους υπέρ με τους κατά είναι ένας δρόμος. Η ησυχία που επικρατεί είναι σχεδόν παράξενη. Ο οποιοσδήποτε θα αναρωτιέται γιατί ενώ έχουμε «οπαδούς» και από τις δύο ομάδες, δεν έχουν ξεκινήσει τα επεισόδια.

Μια νεαρή γυναίκα, από τις ελάχιστες νεαρές μάλιστα, ενώ μοιάζει να κάνει κουβέντα με έναν από τους θετικούς επί του θέματος, σηκώνει ξαφνικά τον τόνο της φωνής της και λέει: «Όταν θα μας βιάζουν τα μωρά, τότε θα καταλάβεις ότι δεν είναι καλοί». Ταυτόχρονα ένας περίπου 65άρης φωνάζει «Θα μας πάρουν και τον πολιτισμό» την ίδια στιγμή που πετάει το τσιγάρο του κάτω. Σιγά σιγά, το παζλ της ολοκληρωμένης ελληνικής διαμαρτυρίας ξεκινάει να συμπληρώνεται.

Οι μεν θετικοί κρατούν εξ αρχής ένα πανό που γράφει «Κανένας λαθραίος άνθρωπος. Θα ζήσουμε όλοι μαζί αρμονικά», υποστηριζόμενο από τη δημοτική παράταξη «Καλαμαριά Αλλιώς». Οι δε κάθετα «αρνητικοί» εμφανίζουν κι αυτοί το δικό τους μήνυμα γραμμένο σε πανό που λέει «Έξω οι λαθρομετανάστες. Εισβολείς. Έξω από την Ελλάδα».

Σε μια παρέα ένας άντρας που μιλούσε αρκετή ώρα, έκλεισε την συζήτηση με την εξής ατάκα: «Όταν οι Αφρικανοί θα χοροπηδάνε στους καναπέδες σου, τότε θα είναι η καλύτερη ώρα». Από την άλλη μεριά του δρόμου ένας άλλος άντρας ρωτάει τους θετικούς με στόμφο: «Πώς λέγονται αυτοί οι μπαίνουν στο τρένο και δεν έχουν εισιτήριο;» και κανένας δεν του απαντάει. Όχι γιατί δεν ξέρει, αλλά επειδή κανένας δεν αντιδρούσε στις λεκτικές προκλήσεις τους.

«Λαθραίοι», φωνάζει μια γυναίκα, «Λαθρομετανάστες είναι αυτοί, οπότε είναι παράνομοι σαν τους επιβάτες» φωνάζει και ο άντρας και το «πλήθος» τον χειροκροτεί. Η ώρα περνάει και το δημοτικό συμβούλιο ξεκινάει. Οι εκπρόσωποι των μεν αλλά και των δε, μπαίνουν στην αίθουσα και οι υπόλοιποι απομακρύνονται ησύχως από την αστυνομία, η οποία για κάποιον (μάλλον) ανεξήγητο λόγο είναι αρκετή για τον κόσμο της διαμαρτυρίας.

Η ώρα περνάει και οι συζητήσεις συνεχίζονται. Τα «Η Ελλάδα ανήκει στους Έλληνες», « Έξω οι λάθρο, απ’την Ελλάδα» και ο εθνικός ύμνος ακούστηκαν μια φορά και δεν συνεχίστηκαν. Είχαν μείνει μόνο οι κουβέντες των αρνητικών για το πώς ήταν η Κυριακή τους στο μπάρμπεκιου δίπλα στην δομή των προσφύγων στα Διαβατά και ποιες είναι οι επόμενες αντίστοιχες εξορμήσεις τους.

Για όσους έχουν μείνει με την απορία για το τι συνέβη εν τέλει, ο δήμαρχος Γιάννης Δαρδαμανέλης σημείωσε κατά την διάρκεια του δημοτικού συμβουλίου ότι στον δήμο Καλαμαριάς φιλοξενούνται σε διαμερίσματα περίπου 130 άτομα και ξεκαθάρισε πως δεν έχει γίνει καμία συζήτηση για την φιλοξενία κι άλλων. «Η Καλαμαριά δεν έχει φοβίες. Έχει πάρει ένα φορτίο που της αναλογεί. Αδικούμε την προοπτική που έχουμε ως δήμος. Η κουβέντα ήταν εκτός θέματος. Δεν έπρεπε να έρθει κανένα ψήφισμα». 

Για εκείνους που ίσως να σκέφτονται λίγο διαφορετικά να μην ανησυχούν. Η ιστοσελίδα του δήμου Καλαμαριάς απαντάει σχεδόν μόνη της στο εύλογο ερώτημα «Πόσο σχήμα αντίρροπο είναι η Καλαμαριά να μην θέλει πρόσφυγες;».

Πάνω από 1.000.000 Έλληνες πρόσφυγες έφυγαν από την Μικρά Ασία, τον Πόντο και την Ανατ. Θράκη για να έρθουν στην Ελλάδα. Σύμφωνα με την απογραφή του 1928, το 1/4 των προσφύγων (κυρίως αστοί) εγκαταστάθηκαν στη Νότια Ελλάδα και τα 3/4 (κυρίως αγρότες) στη Βόρεια Ελλάδα. Από αυτούς υπολογίζεται ότι 80.000 – 100.000 εγκαταστάθηκαν στη Θεσσαλονίκη – που δίκαια ο Γ.Ιωάννου την αποκαλεί “Πρωτεύουσα των προσφύγων” – και το μεγαλύτερο μέρος τους στην Καλαμαριά που γίνεται ο πολυπληθέστερος προσφυγικός συνοικισμός, μια πραγματική προσφυγομάνα…