Oι πόλεις και οι Πύργοι

Υπάρχουν πόλεις, σαν τη Θεσσαλονίκη, όπου η σχέση των κατοίκων με τους πύργους τους είναι κυρίαρχη. Μέρη της καθημερινότητας, σύμβολα της πόλης, παρέμειναν στην ιστορία τους, παλαιότερη ή σύγχρονη, σημεία αναφοράς. Στη Θεσσαλονίκη, ο Λευκός Πύργος, μετά από έναν χρόνο ανάπλασης και περιπετειών, εδώ και πέντε χρόνια παραδόθηκε με τη νέα μορφή του περιβάλλοντα χώρου του στο κοινό. Τότε είχαμε ζητήσει από την αρχιτέκτονα του έργου Κατερίνα Τσιγαρίδα να μας περιγράψει πως αντιλαμβάνεται τη σχέση του πύργου με την πόλη. Το ίδιο κάναμε και με τους κατοίκους άλλων δυο πόλεων.

ΤΑ ΠΙΟ ΨΗΛΑ ΜΑΣ ΣΥΜΒΟΛΑ

Λέξεις: Κατερίνα Τσιγαρίδα, Αρχιτέκτων

Οι πόλεις απλώνονται σαν χαλί πάνω στο τοπίο ακολουθώντας το ανάγλυφα του. Αυτή η δεύτερη επιδερμίδα της γης αλλάζει πάχος και πυκνότητα, ανάλογα με τη γεωγραφία, την οικονομία και το χρόνο. Η μεγάλη φιλοδοξία των αρχόντων των πόλεων ήταν το σπάσιμο της συνέχειας του περιγράμματος με το στόχο όλο και ψηλότερα σημεία, αναγνωρίσιμα από μακριά. Πυραμίδες, καμπαναριά, μιναρέδες, οβελίσκοι, ουρανοξύστες και στύλοι, η μεγάλη πυραμίδα στο Κάιρο, το καμπαναριό του Αγίου Μάρκου στη Βενετία, ο πύργος του Άιφελ στο Παρίσι, ο πύργος Crysler στη Νέα Υόρκη, οι πύργοι του San Gimignano στην Τοσκάνη, το Big Ben στο Λονδίνο, ο πύργος Αgbar στη Βαρκελώνη; Κάθε πόλη έχει ή ψάχνει να βρει το ψηλό της σύμβολο. Ο Λευκός Πύργος στην ελεύθερη σημερινή του υπόσταση ορίζει το περίγραμμα της Θεσσαλονίκης στην όψη της από τη Θάλασσα. Ακόμα και αν η πόλη πια δεν προσεγγίζεται από τη θάλασσα, αυτή παραμένει η εμβληματική της όψη και η πραγματική της ομορφιά. Ό,τι πιο πολύτιμο έχει η Θεσσαλονίκη διαχρονικά είναι το πρόσωπο της στη θάλασσα. Όσο ελευθερώνεται ο χώρος γύρω από το Λευκό Πύργο τόσο η λειτουργία του ως σύμβολο ενισχύεται. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι ακόμα και τα δέντρα που μεταπολεμικά άρχισαν να περικυκλώνουν ασφυκτικά το μνημείο, του στερούν από την αίγλη και την μεγαλοπρέπεια, όπως και από το πραγματικό του ύψος ως τοπόσημο. Η αποκατάσταση του πραγματικού ύψους ενισχύει τη λειτουργία του ως κατακόρυφο στοιχείο στον ορίζοντα και είναι σημαντικό, ιδιαίτερα σήμερα που «φυτρώνουν» αρκετά ψηλότερα και πολύ ασήμαντα κτήρια.

Ο «ΓΥΡΤΟΣ» ΠΥΡΓΟΣ ΤΗΣ ΠΙΖΑΣ

Λέξεις: Gary Feuerstein, Mηχανικός – αρχιτέκτονας εκ Αμερικής με συγγενείς στην Πίζα. Σχεδιαστής της ιστοσελίδας «Τhe Unofficial Learning Tower of Pisa»

Γενικά πιστεύω ότι οι πύργοι μας δείχνουν την προσπάθεια του ανθρώπου να φτάσει λίγο παραπέρα, να ξεπεράσει τον εαυτό του. Σε σχέση με άλλες κατασκευές εννοείται ότι δεν μπορείς να φιλοξενήσεις κανέναν και είναι πολύ ασταθείς. Αλλά για την εποχή τους ήταν θαύματα. Χρησίμευαν φυσικά στην άμυνα μιας περιοχής και έδιναν ένα διαφορετικό prestige. Είναι αρχιτεκτονικά αριστουργήματα, αλλά συνήθως φτιαγμένοι με επιπολαιότητα και ματαιοδοξία. Ο Πύργος της Πίζας είναι ένα τρανό παράδειγμα. Άρχιζε να κτίζεται τον 12ο αιώνα για να προβάλλει τον πλούτο και την επιρροή της Πίζας. Εκείνη την εποχή, η Πίζα ήταν μεγάλη δύναμη στις θάλασσες, κάνοντας εμπόριο με σχεδόν κάθε λιμάνι της Μεσογείου και της ευρωπαϊκής ηπείρου. Ο υπεύθυνος αρχιτέκτονας διάλεξε την καλύτερη πέτρα της ιταλικής χερσονήσου, Έβαλε τους καλύτερους οικοδόμους να χτίσουν και το «πακέτο» πλήρωσε η εύρωστη Πίζα. Ολοκληρώθηκε τον 14ο αιώνα και θεωρήθηκε το τέλειο για την εποχή του. Εκτός από ένα ελάττωμα του: έγερνε! Ο πύργος της Πίζας είναι ένα παράδοξο. Είναι από τα μεγαλύτερα ανθρώπινα κατορθώματα σε συνδυασμό με ένα πλέον εμφανή, αναμφισβήτητα, αλλά ξεκάθαρα ανθρώπινα λάθη. Ο πύργος μου αρέσει για την ιστορία που κρύβει μέσα του, τον αρχιτεκτονικό του σχεδιασμό και βέβαια την παγκόσμια επιρροή που έχει. Τώρα οι ιταλοί χαίρονται με τον πύργο, διότι αντιπροσωπεύει τις αξίες τους, την ιστορία, την τέχνη, τη θρησκεία ακόμη και το χιούμορ και τη μοναδικότητα της κλίσης που έχει. Ο πύργος χρησιμεύει ως σύμβολο σε διαφημίσεις, περισσότερο από οτιδήποτε άλλο στην Ιταλία. Σταμπάρει το νόμισμα τους και φιγουράρει σε όλα τα ταξιδιωτικά πρακτορεία της Ιταλίας. Είναι μια εικόνα που «ανεβάζει» και εμπνέει τους Ιταλούς.

ΕΝΑΣ ΠΥΡΓΟΣ ΓΙΑ ΚΑΝΕΝΑΝ- Ο ΟΛΥΜΠΙΑΚΟΣ ΠΥΡΓΟΣ ΤΟΥ ΜΟΝΤΡΕΑΛ

Λέξεις: Πατρίκ Λεϊτενί, Αρχισυντάκτης Τμήματος Ειδήσεων, εφημερίδα «Montreal Mirror» News editor

Οι κάτοικοι του Μόντρεαλ σηκώνουν με αδιαφορία τους ώμους κάθε φορά που κάποιος τους λέει ότι ο Ολυμπιακός τους πύργος είναι ο ψηλότερος του κόσμου. Και πολύ καλά κάνουν: το Ολυμπιακό Στάδιο, σχεδιασμένο να φιλοξενήσει τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1976, κατέληξε να συμβολίζει το απόλυτο, πιο άσχημο σύμβολο της ανικανότητας, της σπατάλης χρόνου και χρήματος και της διαφοράς, σε μια πόλη που γνωρίζει καλά και τα τρία. Ο πύργος ο οποίος θα χρησίμευε στο να σηκώσει του Σταδίου με ειδικό μηχανισμό, ολοκληρώθηκε μόλις το 1987. Σχεδόν 10 χρόνια μετά τους Ολυμπιακούς. Όχι ότι ένοιαξε και κανέναν, αφού ούτε καν το στάδιο ειχε ολοκληρωθεί στην ώρα του. Οι απεργίες, η κακή κατασκευή και η υπερκοστολόγηση – ο τελικός λογαριασμός ανέρχονταν γύρω στα 1, 4 δισεκατομμύρια καναδέζικα δολάρια, – πίκρανε τους κατοίκους του Μόντρεαλ για το όλο το σχέδιο. Το αρχικό κεφάλαιο αποσβέστηκε 30 περίπου χρόνια μετά τους Αγώνες! Ο Πύργος θα μπορούσε να γεμίσει με γραφεία, αλλά η κυβέρνηση του Κεμπέκ, στην οποία ανήκει, έχασε άλλα 20 εκατομμύρια σε μια νεοϋορκέζικη εταιρία, η οποί δήθεν θα τον ανακαίνιζε. Μέχρι τώρα δεν είδαμε τίποτα. Ένα ζήτημα είναι το τελεφερίκ, το οποίο πηγαινοέρχεται πάνω – κάτω και προσφέρει στους τουρίστες μια φανταστική θεά του ποταμού Σεντ Λόρενς, του όρους Ρόγιαλ και της όχι και τόσο εντυπωσιακής Ανατολικής Όχθης του Μόντρεαλ. Μερικοί κριτικοί όμως, αναθεωρούν τις απόψεις τους σχετικά με τη συμβατική αισθητική που περιβάλλει τον Πύργο. Πολλοί τον θεωρούν ως μια γελοία απόφαση ενός συνολικού κακού σχεδίου, ενώ άλλοι αναρωτιούνται μήπως ο παριζιάνος σχεδιαστής του, ο Ρότζερ Ταϊλεμπερτ, ήταν πράγματι μπροστά από την εποχή του.