Οι τσιγγάνοι είναι καλύτεροι από εμάς

Ο 16χρονος Κώστας Φραγκούλης -το αγόρι που χαροπαλεύει στην εντατική πυροβολημένο στο κεφάλι από έναν αστυνομικό- ανήκει στους τσιγγάνους του Οικισμού Αγία Σοφία Θεσσαλονίκης.

Με τους τσιγγάνους αυτού του Οικισμού έζησα, ως πολύ ενεργός εθελοντής του Δικτύου DROM, για πέντε χρόνια: από το 1996, τότε που διώχνονταν από τον Εύοσμο, μέχρι το 2001 οπότε και εγκαταστάθηκαν στον Οικισμό Αγία Σοφία – αφού πέρασαν την φοβερή τριετία όπου διέμειναν στην κοίτη του Γαλλικού Ποτάμου (1998-2001).

Και καθώς αυτά τα πέντε χρόνια βρισκόμουν καθημερινά στον μαχαλά τους (το DROM ξεκίνησε ως ένα δίκτυο για τον αλφαβητισμό των Τσιγγάνων, μα πολύ γρήγορα επεκτάθηκε σε εμβολιασμούς, δημιουργία Ιατρείων, προληπτικό έλεγχο, νομική φροντίδα και, κυρίως, διεκδίκηση των κοινωνικών δικαιωμάτων των τσιγγάνων) μπορώ να πω κάτι:

Εάν οι λογής ελίτ, που μιλάνε αφ υψηλού και υποτιμητικά για τους τσιγγάνους (“μα επιτέλους γιατί δεν εντάσσονται;”, “γιατί είναι παραβατικοί;”, “γιατί ζουν σε κλειστές κοινότητες;”), ζούσαν για μια μόνο εβδομάδα αυτά που ζήσανε (και εξακολουθούνε να ζούνε) σε μια εξακολουθητική καθημερινότητα οι συγκεκριμενοι τσιγγάνοι, θα είχανε πάρει τα πολυβόλα και θα πυροβολούσανε αδιακρίτως μέσα στο πλήθος.

Γιατί εγώ αυτούς τους τσιγγάνους τους είδα να ζούνε στην κοίτη του ποταμού όταν φουσκώνει το ποτάμι και σαρώνει τις μισές παράγκες – τους είδα να αντιμετωπίζουν τα στουπιά που τους πετάνε οι λογής φασίστες – τους είδα να ξυπνάνε τα πρωινά και να μετράνε τα δάχτυλα των παιδιών τους, αν είναι στη θέση τους ή αν τα έφαγαν τα ποντίκια.

Ο τσιγγάνικος πολιτισμός είναι ένα από τα μεγαλύτερα ανθρωπολογικα αινίγματα που υπάρχουν. Και πολλές φορές ένιωσα κι εγώ αδιέξοδο προσπαθώντας να προτείνω σε τσιγγάνους την δική μου πολιτισμική φόρμα απέναντι στην τόσο ισχυρή δική τους πολιτισμική φόρμα την οποία αδυνατούσα να κατανοήσω.

Αλλά έχω να πω τούτο: Οι τσιγγάνοι είναι μια πολιτισμική πρόταση διαρκούς συνύπαρξης – δεν μπορούν και δεν αντέχουν να ζήσουν μόνοι τους. Και είναι ένας πολιτισμός απείρως ανεκτικότερος, απείρως ολιγότερο βίαιος, απείρως πιο συμπεριληπτικός από τον δικό μας. Ας μην ξεχνάμε πως οι τσιγγάνοι ποτέ στην Ιστορία δεν έφτιαξαν στρατούς, ποτέ δεν αιματοκύλισαν, ποτέ δεν κατέσφαξαν πληθυσμούς.

Αντίθετα οι φασίστες και οι ναζί όλων των αιώνων τους έσφαζαν, τους έκαιγαν και τους κρεμούσαν: Από την μυθιστορηματική Εσμεράλδα του 1480 μέχρι το Ολοκαύτωμα.

Οι ελίτ της Δύσης (και βάζω και τον εαυτό μου μέσα σε αυτές – αλίμονο, από αυτούς προέρχομαι και σε αυτούς γυροφέρνω) έχουν ένα μεγάλο πρόβλημα. Παρά το ότι διάβασαν τον Ουγκώ και άκουσαν τον Τζον Λένον, θεωρούν πως οι ίδιοι και τα παιδιά τους είναι ανώτεροι από τους ολιγότερο τυχερούς ή ολιγότερο προνομιούχους και τα παιδιά τους. Θεωρούν πως τα παιδιά των τσιγγάνων και των μεταναστών και των φτωχών και απελπισμένων δεν πειράζει και να πεθαίνουν – αρκεί τα δικά τους παιδιά να αριστεύουν, να προκόβουν και να πίνουν απερόλς.

Οι ελίτ της Δύσης φασιστικοποιούνται με βήμα ταχύ – και είναι απόλυτα σίγουρες πως δεν θα πληρώσουν τον λογαριασμό, ποτέ και σε κανέναν.

Φυσικά και δεν θα γίνει αυτό. Οι λογαριασμοί πάντοτε πληρώνονται.

*Ο Θανάσης Τριαρίδης γεννήθηκε το 1970 στη Θεσσαλονίκη. Υπήρξε ακτιβιστής για τα κοινωνικά δικαιώματα των τσιγγάνων τα χρόνια 1996-2001 και από το 2009 είναι αντιρρησίας συνείδησης. Από το 2000 έχει εκδώσει 55 βιβλία με αφηγήσεις και δοκίμια. Επί χρόνια διοργανώνει σεμινάρια πάνω σε διάφορους άξονες του δυτικού πολιτισμού καθώς και εργαστήρια πυροδότησης θεατρικής γραφής. Όλα τα βιβλία και τα θεατρικά έργα του βρίσκονται και διατίθενται ελεύθερα στην ιστοσελίδα triaridis.gr, ενώ τα μεταφρασμένα βιβλία του βρίσκονται στην ιστοσελίδα http://triaridis.com/.