Όλα όσα δεν θέλω να χάσω από τα 48α Δημήτρια

της Κύας Τζήμου

Στην 48η χρονιά τους τα Δημήτρια παρέμεναν για αρκετό καιρό μετέωρα ως προς την πραγματοποίησή τους αφού η κρίση όλο και πιο έντονη δεν άφησε τίποτα αλώβητο και σε θέματα πολιτισμού. Τελικά  μια επιτροπή καλλιτεχνικών συμβούλων σχεδίασε ένα λιτό πρόγραμμα με έμφαση σε συνέργειες- συνεργασίες, την ανάδειξη νέων καλλιτεχνών, τις συναντήσεις ανάμεσα σε φιλοξενούμενους καλλιτέχνες και στο εγχώριο δυναμικό, τη δημιουργία εκπαιδευτικού ιστού με εργαστήρια και masterclasses και άλλου είδους δράσεις, και με μεγάλο ατού την φιλοξενία εκδηλώσεων σε αντισυμβατικούς χώρους, όπως το Μπενσουσάν Χαν στην οδό Εδέσσης. Με ανοιχτές για το κοινό παραστάσεις, φθηνά εισιτήρια, μειωμένο κατά 40% προϋπολογισμό (από τις 300.000 στις 190.000) και διάρκεια μόνο ενός μήνα (πέρσι έιχαν κρατήσει 1,5 μήνα), τα 48α Δημήτρια φαίνονται ικανά να κερδίσουν το στοίχημα της συνέχισης της γιορτής που έχει εδραιωθεί ως ο κορυφαίος πολιτιστικός θεσμός της πόλης. Τα Δημήτρια θα διαρκέσουν φέτος από τις 26/9 έως τις 24/10, με ένα πρόγραμμα που αγκαλιάζει το Θέατρο, το χορό, τη μουσική και τις εικαστικές τέχνες. Η πρώτη εκδήλωση θα είναι η έκθεση φωτογραφίας του Ντανιέλ Μορντζίνσκι με τίτλο «Από μελάνι και φως», που θα φιλοξενηθεί στο κτίριο Μπενσουσάν Χαν (26/9 – 14/10). Η επίσημη έναρξη της διοργάνωσης θα γίνει στην Προβλήτα Α’ στις 29/9 με την εκδήλωση «Συμφάγωμεν», που με τη συμμετοχή εγχώριων ομάδων θα αγκαλιάσει όλες τις παραστατικές τέχνες. Ιδού τι διαλέξαμε εμείς από όλο το πρόγραμμα και δεν θέλουμε να τα χάσουμε με τίποτα. Ούτε κι εσείς.

1. «ΑΣΚΗΣΗ: ΣΥΣΣΗΜΟΝ» – Εταιρεία Θεάτρου Χώρος – Σίμος Κακάλας

Η παράσταση ήταν κατά γενική ομολογία το ωραιότερο και πιο ατμοσφαιρικό φινάλε για τα φετινά Επιδαύρια. Στο ξεκίνημα της παράστασης δυο μουσικοί με λύρα και ένα παραδοσιακό πνευστό προπορεύονται μαζί με τον σκηνοθέτη της βραδιάς, Σίμο Κακάλα, που κρατά ένα τύμπανο. Ακολουθούν  τα «εξαπτέρυγα» – τρεις μάσκες ζώων βγαλμένες από τη λαϊκή παραδοσιακή τέχνη που μεταφέρονται πάνω σε στύλους. Μετά ο θίασος αναλαμβάνει να μας μεταφέρει επιλεγμένα αποσπάσματα του κειμένου. Ενός κειμένου που δεν είναι γραμμένο για θέατρο. «Αν και ένα εσωτερικό δράμα εμπλέκεται στις ερμητικές σελίδες του» όπως επισημαίνει στο σημείωμά του ο Νίκος Παναγιωτόπουλος του οποίου το κείμενο αναμένεται να εκδοθεί ολόκληρο στις αρχές του 2014. Παρακολουθούμε τον Σίμο Κακάλα από το ξεκίνημα του στη Θεσσαλονίκη πριν από αρκετά χρόνια. Τον τρόπο που με κατανυκτική προσήλωση αφοσιώνεται σε ένα θέατρο που δεν έχει ευκολίες. “Γκόλφω” του Σπύρου Περεσιάδη, “Απόκοπος” του Μπεργαδή, “Λιωμένο βούτυρο” του Σάκη Σερέφα (Έπαινος Σκηνοθεσίας 2008, Ένωση Ελλήνων Κριτικών), “Recycle”, «Golfo directors cut», «Ερωφίλη Σύνοψις» και τώρα αυτό το δύσκολο κείμενο με το περίεργο όνομα,  Η δραματοποίηση ενός τέτοιου κειμένου είναι πράγματι ένα πολύ δύσκολο ζητούμενο που ο Θεσσαλονικιός Σίμος Κακάλας και η ομάδα του «Χώρος» ξεκίνησαν να προσεγγίζουν, με τη δέουσα ταπεινότητα, ερευνητική διάθεση και με ενδιαφέρουσα αισθητική πρόταση, το αρχαίο θέατρο μέσα από σπαράγματα των τριών τραγικών (Αισχύλος, Σοφοκλής, Ευριπίδης) και κομμάτια από το «Σύσσημον» του Νίκου Παναγιωτόπουλου. *27/9,Θέατρο Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών 

2. «ALARMΕ» – Εταιρεία Θεάτρου Άττις (Αφιέρωμα στον σκηνοθέτη Θόδωρο Τερζόπουλο)

Πρόκειται για μια παράσταση σκηνοθετικής και υποκριτικής δεινότητας για το αιώνιο θέμα της εξουσίας, με αφορμή την αλληλογραφία της βασίλισσας Ελισάβετ Α’ και της Μαρίας Στιούαρτ, που έχει περιοδεύσει σε ορισμένα από τα πιο φημισμένα φεστιβάλ του εξωτερικού. Η παράσταση διαπραγματεύεται τη σχέση αγάπης μίσους ανάμεσα στη Βασίλισσα Ελισάβετ Α΄ και τη Μαρία Στιούαρτ και την ολέθρια σύγκρουσή τους για το θρόνο της Αγγλίας, που οδήγησε στην εκτέλεση της Μαρίας Στιούαρτ. H σύγκρουση των δυο γυναικών υπερβαίνει τη διεκδίκηση της εξουσίας. Μέσα από ένα παιχνίδι διαρκούς έλξης και απώθησης, οι δυο γυναίκες οδηγούνται στην κατάρρευση και την απόλυτη καταστροφή. Τον αλληλοσπαραγμό των δυο γυναικών επί σκηνής σχολιάζει με χιούμορ ο αφηγητής Τάσος Δήμας. Το Θέατρο Άττις ιδρύθηκε το 1985 στους Δελφούς από τον Θεόδωρο Τερζόπουλο με βασικό στόχο την έρευνα της αρχαίας ελληνικής τραγωδίας και σημαντικών κειμένων της παγκόσμιας δραματουργίας. Στα 26 χρόνια της δημιουργικής πορείας του το Θέατρο Άττις έχει παρουσιάσει μόνο στο εξωτερικό πάνω από 1.800 παραστάσεις. Μαρία Στιούαρτ, η Αγλαΐα Παππά και Ελισάβετ η Σοφία Χιλλ Ο σκηνοθέτης Θόδωρος Τερζόπουλος θα παραδώσει εργαστήρι, δωρεάν, στις 5 και 6 Οκτωβρίου στο Θέατρο Άνετον. Τιμητική εκδήλωση για το έργο του Θόδωρου Τερζόπουλου την Τετάρτη 2 Οκτωβρίου στο Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης. *2.4 & 5/10, Θέατρο Αυλαία, Θέατρο Άνετον, Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης

3. «ΝΟΡΑ», ΤΟΥ ΕΡΡΙΚΟΥ ΙΨΕΝ – Βελγική θεατρική κολλεκτίβα tg stan

Το έργο είναι μια σύγχρονη προσαρμογή του Ιψενικού δράματος “Το κουκλόσπιτο” του οποίου είναι η κεντρική ηρωίδα. Η καλόβολη και υπάκουη σύζυγος και μητέρα Νόρα Χέλμερ κάνει την προσωπική της επανάσταση και αλλάζει ριζικά τρόπο σκέψης και στη συνέχεια τρόπο ζωής. Το έργο αυτό του Ίψεν (1879) προκάλεσε διεθνή σάλο, θεατρικό και κοινωνικό, καθιερώνοντας τον συγγραφέα ως πρωτοπόρο και αναμορφωτή στο τέλος του 19ου αιώνα. Αλλά έχει άραγε αλλάξει ουσιαστικά από τότε; Η παράσταση εξελίσσεται σε μια κριτική ανάλυση των σχέσεων των δύο φύλων που μεταφέρεται στην υποκριτική κοινωνία του 21ου αιώνα. Στο μινιμαλιστικό σκηνικό που προσομοιάζει τη σάλα μιας τυπικής μεσοαστικής οικίας, οι ηθοποιοί εκθέτουν τα κλισέ που χρησιμοποιούνται συνήθως στην αφήγηση της ιστορίας της Νόρας με μια πειρακτική κια ειρωνική διάθεση. Η θεατρική κολλεκτίβα tg stan από το Βέλγιο, μία από τις πιο σημαντικές ομάδες της Ευρωπαϊκής θεατρικής πρωτοπορίας. *11 & 12/10,  Δημοτικό Θέατρο Καλαμαριάς «Μελίνα Μερκούρη»

4. «ADDIO, ADDIO AMORE» – A PIECE FOR PINA – Ένα σόλο του Δάφνι Κόκκινου

Βάλτε το στα must αυτών των Δημητρίων γιατί ότι έχει σχέση με τον χορό όπως τον υπηρέτησε η Πίνα Μπάους δεν μπορεί παρά να είναι ένα μικρό (ή μεγάλο) αριστούργημα. Η χορευτική παράσταση είναι ένα σόλο του Δάφνι Κόκκινου, χορευτή και βοηθού χορογράφου της Pina Bausch επί 24 χρόνια, διαδραστικό με το κοινό. Ένα εισιτήριο χωρίς επιστροφή, προς ένα εκφραστικό ταξίδι που αντανακλά την Ελλάδα, την Ιαπωνία, την Ινδία, τη Γαλλία, τη Νότια Αμερική, και το σημαντικότερο, την ίδια τη ζωή. Ο Δάφνις Κόκκινος αποκαλύπτει με τις χειρονομίες του ιστορίες, εμπειρίες, ανέκδοτα, όνειρα που μοιράστηκε ως το τέλος με την Pina Bausch, σε μια παθιασμένη και συγκινητική παράσταση χοροθεάτρου που προσκαλεί το κοινό σε μια συνεχή εξερεύνηση της ανθρώπινης ύπαρξης. Η ερμηνεία του είναι μια προσφορά για όλους όσους αγαπούν το έργο της Pina που είναι γεμάτο αγάπη, ανθρωπιά, σεβασμό χιούμορ, φαντασία και φροντίδα για όλο τον κόσμο. Μετά το τέλος της παράστασης ακολουθεί συζήτηση του Δάφνι Κόκκινου με το κοινό μέσα στην αίθουσα. Συντονίζει ο Αναστάσιος Κουκουτάς. Ο Δάφνις Κόκκινος θα παραδώσει 7ήμερο εργαστήρι τεχνικής Pina Bausch δωρεάν, σε χορευτές και χορογράφους, που θα οδηγήσει σε ανοιχτή παρουσίαση στο κοινό τη Δευτέρα 14/10 στο θέατρο Άνετον. *7 & 8/10, Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης Αίθουσα Αιμίλιος Ριάδης (Μ2)

5. «ΓΚΟΛΦΩ – Εθνικό Θέατρο

Η ελληνική εκδοχή του «Ρωμαίου και της Ιουλιέτας” διαδραματίζεται στο ορεινό χωριό που κυλούν τα νερά της Στύγας, εκεί όπου σύμφωνα με τους αρχαίους μύθους ήταν η πύλη για τον Κάτω Κόσμο και όπου θνητοί και αθάνατοι έπαιρναν τον ιερότερο όρκο. Εκεί η Γκόλφω και ο Τάσος, δύο νεαρά παιδιά, ορκίζονται αιώνια αγάπη. Η Γκόλφω, πιστή στον όρκο της, αρνείται τον άρχοντα που θέλει να την παντρευτεί, αλλά ο Τάσος, αψηφώντας τον δικό του, δέχεται να πάρει γυναίκα του την πλούσια νέα που του προξενεύουν. Όταν αλλάξει γνώμη, θα είναι πολύ αργά. Η παραβίαση του όρκου, ισοδυναμεί με θάνατο και κινεί τις δυνάμεις του πεπρωμένου με αδυσώπητο τρόπο. Συνδεδεμένη με την ιστορική παράδοση των μπουλουκιών, η Γκόλφω είναι σχεδόν ταυτισμένη με αυτό το κομμάτι της ελληνικής θεατρικής ζωής. Ωστόσο, το κείμενο του Σπυρίδωνος Περεσιάδη, παρά την ιδιότυπη γλώσσα του και τον τοπογραφικό του χαρακτήρα, σφύζει από συναίσθημα και δεν υπολείπεται στην τεχνική σε σύγκριση με πολλά ρομαντικά δράματα μεγάλης πνοής. Ο Νίκος Καραθάνος και οι συνεργάτες του πλησιάζουν την Γκόλφω με την απαραίτητη καλλιτεχνική ευαισθησία και καλούνται να αποδείξουν ότι το έργο κρύβει έναν αυθεντικό θεατρικό θησαυρό. Οι αντιδράσεις από το έκθαμβο κοινό που έχει παρακολουθήσει μέχρι στιγμής την παράσταση και οι διθυραμβικές κριτικές δείχνουν πως η παράσταση πέτυχε τον στόχο της.

*10 & 11/10, Θέατρο Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών

6. «ΤΑΞΙΔΙ ΣΤΗΝ ΑΙΩΝΙΟΤΗΤΑ» – Μπαλέτο της Εθνικής Λυρικής Σκηνής

Η νέα παραγωγή του Μπαλέτου της Εθνικής Λυρικής Σκηνής είναι αφιερωμένη στη μνήμη του Θόδωρου Αγγελόπουλου. Τη μουσική υπογράφουν δύο εξέχουσες προσωπικότητες, η Ελένη Καραΐνδρου και ο Heitor Villa Lobos, την πρωτότυπη χορογραφία υπογράφει ο Renato Zanella. Η ίδια η Καραϊνδρου λέει για την ιστορία πίσω από αυτήν την συνεργασία: “Όταν συναντήθηκα με το Ρενάτο Τζανέλλα, μετά από πρόσκληση του Μύρωνα Μιχαηλίδη, μέσα μου γεννήθηκε η βεβαιότητα ότι η μουσική που έγραψα, εμπνεόμενη από το ποιητικό όραμα του Αγγελόπουλου, στα χέρια του χαρισματικού χορογράφου θα έπαιρνε άλλες διαστάσεις και θα ζωντάνευε μέσα από τη γλώσσα του σώματος. Δουλέψαμε μαζί με το Ρενάτο για να χτίσουμε μαζί ένα ενιαίο έργο δραματουργικά, ένα μουσικό ταξίδι με πολλούς σταθμούς, με πολλές εικόνες, με ανατροπές, με εναλλαγή χρωμάτων. Από Το λιβάδι που δακρύζει και το θέμα του πρόσφυγα, στην αναχώρηση και το θέμα της αιωνιότητας κι από την Αναζήτηση στο Ταξίδι στα Κύθηρα. Από το Βλέμμα του Οδυσσέα, στον αποχαιρετισμό του Μελισσοκόμου κι από το Χορό στο ποτάμι της Σκόνης του χρόνου, στο Τοπίο στην ομίχλη και το Adagio – το θέμα του πατέρα. Η συνάντηση μου με το Ρενάτο, ο τρόπος που ακούει τη μουσική, η βαθειά του ευαισθησία, η γνώση και το ταλέντο του, πιστεύω θα φωτίσουν αθέατες πλευρές της μουσικής μου”. Τα σκηνικά και κοστούμια του δεύτερου μέρους της παράστασης υπογράφει η Κατερίνα Αγγελοπούλου, κόρη του Θόδωρου Αγγελόπουλου, η οποία έχει εργαστεί ως σκηνογράφος και ενδυματολόγος σε ταινίες μικρού μήκους, στο θέατρο και στην όπερα. Τη μουσική της παράστασης εκτελεί ζωντανά η Συμφωνική Ορχήστρα του Δήμου Θεσσαλονίκης, υπό τη διεύθυνση του Μίλτου Λογιάδη. Ο διευθυντής  του Mπαλέτου της Εθνικής Λυρικής Σκηνής Renato Zanella θα παραδώσει ένα masterclass δωρεάν (αρκεί ο ενδιαφερόμενος να προσκομίσει το εισιτήριο του από την παράσταση «Ταξίδι στην αιωνιότητα»), την Παρασκευή 27/9 στο Μέγαρο Μουσικής. * 28 & 29/9 | Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης, Αίθουσα Αιμίλιος Ριάδης (Μ2)

7. «THE ROOTS» – Centre Chorégraphique National de la Rochelle et du Poitou-Charentes / Cie Accrorap

Η πιο μοντέρνα πινελιά στα φετινά Δημήτρια θα είναι σίγουρα αυτή η παράσταση. Ένα τραπέζι, μια  vintage πολυθρόνα και ένα παλιό πικάπ, δίσκοι βινυλίου και οι αναμνήσεις ενός άντρα “ανοίγουν” τον δρόμο σε 10 χορευτές που επιχειρούν να δώσουν ζωή στο παρελθόν. Το «The Roots», σε χορογραφία του Γάλλου Kader Attou, είναι μια ανθρώπινη κινησιολογική περιπέτεια, που ερμηνεύεται  από εξαιρετικούς hip-hop χορευτές. Οι πολύπλευρες χορευτικές τους δυνατότητες ανοίγουν νέους ορίζοντες σε διαφορετικές κουλτούρες, πολιτισμούς και είδη χορού (σύγχρονο χορό, hip hop, breakdance). Η  μουσική παίζει σημαντικό ρόλο στην παράσταση, όπου κλασικοί συνθέτες «συμπράττουν» με την ηλεκτρονική μουσική. *5/10 | Θέατρο Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών

8. «ΑΠΟ ΜΕΛΑΝΙ ΚΑΙ ΦΩΣ» – Έκθεση φωτογραφίας του  Ντανιέλ Μορντζίνσκι

Ο Ντανιέλ Μορντζίνσκι (Μπουένος Άιρες, 1960) ζει στο Παρίσι από το 1980 και είναι ευρέως γνωστός ως “ο φωτογράφος των συγγραφέων”, διότι δουλεύει περισσότερα από τριάντα χρόνια έναν φιλόδοξο “ανθρώπινο άτλαντα” της ισπανικής και λατινοαμερικάνικης λογοτεχνίας. Έχει εκδώσει πολλά βιβλία, έχει δουλέψει ως πολεμικός ανταποκριτής και φωτογράφος σημαντικών μέσων ενημέρωσης και τα έργα του συμπεριλαμβάνονται στις καλύτερες συλλογές σύγχρονης φωτογραφίας.Η έκθεση περιλαμβάνει σχεδόν εκατό φωτογραφίες μέσου μεγέθους με πασίγνωστες προσωπικότητες, όπως ο Χόρχε Λουίς Μπόρχες, ο Χούλιο Κορτάσαρ, ο Λουίς Σεπούλβεδα,  κι ο Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες, μεταξύ άλλων.Κατά την παραμονή του ο καλλιτέχνης θα φωτογραφήσει Έλληνες Θεσσαλονικείς και ελληνόφωνους λογοτέχνες, διαμένοντες στη Θεσσαλονίκη. Οι φωτογραφίες  αυτές θα εκτεθούν στο χώρο παράλληλα με την έκθεση των ισπανόφωνων λογοτεχνών. *26/9-14/10 , Μπενσουσάν Χαν

9. Νύχτα Τέχνης σε γκαλερί και Ξενοδοχεία

Όχι ότι δεν συμπεριλαμβανόμαστε στη λίστα με τις πόλεις που ποτέ δεν κοιμούνται, αλλά τα Δημήτρια μας δίνουν άλλον έναν λόγο για να νυχτοπερπατήσουμε. Στις 3 Οκτωβρίου, όλες οι γκαλερί και τα μουσεία της πόλης, θα το ξενυχτήσουν. Θα αφήσουν δηλαδή τις πόρτες τους ανοιχτές, ως αργά… και κάτι παραπάνω, μεταμορφώνοντας την πόλη, σε εικαστική γιορτή. Οι συμμαχίες γκαλερί και ξενοδοχείων, οδηγούν σε εικαστικές προτάσεις Θεσσαλονικέων καλλιτεχνών κι εσείς οι φιλότεχνοι έχετε μια δικαιολογία να συμμαχήσετε στη θεσσαλονικιώτικη νύχτα με τους κλασικούς γλεντζέδες και ξενύχτηδες.

*3/10, Γκαλερί και Ξενοδοχεία της πόλης

10. «LA TRAVIATA»- Όπερα με την Κ.Ο.Θ.

Η Traviata, η δημοφιλέστατη ρομαντική όπερα του Giuseppe Verdi που σε ελεύθερη μετάφραση σημαίνει «Η γυναίκα που ξεστράτισε», παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στην Βενετία το 1853 και εισχωρεί στο πρόγραμμα των Δημητρίων στο πλαίσιο του εορτασμού του έτους Verdi. Η υπόθεση είναι βασισμένη στο πασίγνωστο θεατρικό έργο «Η κυρία με τις καμέλιες» του Αλέξανδρου Δουμά του νεώτερου. Πρόκειται για μία όπερα αποτελούμενη από τρεις πράξεις, το λιμπρέτο της οποίας έγραψε ο Francesco Maria Piave. Σκηνοθεσία: Pierre Thirion-Vallet Violetta: Noriko Urata Alfredo Germont: Sean Roh Giorgio Germont: Pierre-Yves Pruvot Annina: Jenny Daviet Flora: Agnès Loyer Barone Douphol: Ronan Airault Gastone: François Lilamand Marchese d’ Obigny: Samuel le Bigot Dottore Grenvil: Hyalmar Mitrotti Κρατική Ορχήστρα Θεσσαλονίκης – Μουσική Διεύθυνση: Amaury du Closel

*12 &13/10, Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης