Όλα τα ωραία είναι τζάμπα

του Παναγιώτη Ιωσηφέλλη

Eικόνα: Ελένη Βράκα

Παλιότερα τα κοινωνικά ρεύματα, οι τάσεις, είχαν έναν αντιπρόσωπο. Εάν ήθελες να σταματήσεις το ρεύμα μπορούσες να σκοτώσεις αυτόν που το αντιπροσώπευε. Ήθελες να σταματήσεις τον διαφαινόμενο εκδημοκρατισμό, σκότωνες τον Κένεντι, την χειραφέτηση των μαύρων αδελφών, τον Μάρτιν Λούθερ Κινγκ, το όραμα ενός ειρηνικού κόσμου, τον Τζον Λένον. Όσοι απέμεναν, πέθαιναν μόνοι τους. Ζαλισμένοι από την δημοσιότητα και χωρίς τις μπάρες ασφαλείας που ονομάζονται ίματζ μέικερς, βρίσκονταν νεκροί στο μπάνιο τους, χτυπημένοι από υπερβολική δόση πίστης σε ό,τι αντιπροσώπευαν. Αν μιλάμε για τον Έλβις ή τον Μόρισον ή τον Χέντριξ ή την Τζόπλιν ή τον Βίσιους. Ή τους μαζεύανε κομματάκι κομματάκι από τον δρόμο αν μιλάμε για τον Τζέιμς Ντιν. Οι περισσότεροι ήταν άφθαρτοι, νέοι στο κασόνι του και όμορφοι. Αλλά οκ τα πρότυπα πάντοτε πεθαίνουν νέα. Το πρόβλημα όμως δεν είναι αυτοί που έφυγαν. Αυτοί που έμειναν είναι το πρόβλημα. Όσοι ήταν νέοι όταν συνέβαιναν τα παραπάνω, τώρα έχουν καβατζάρει προ πολλού τα πενήντα. Όσοι είδαν τα πρότυπά τους νεκρά και έπρεπε άμεσα να διαπραγματευτούν το θέμα του θανάτου. Όσοι επέζησαν και διορίστηκαν ή κατέλαβαν θέσεις και μας κυβερνούν εδώ και χρόνια. Κομβικό στοιχείο της συμπεριφόρας τους είναι νομίζω ο πρόωρος θάνατος. Όχι όπως τον βίωσαν οι παππούδες μας στην Κατοχή. Όχι ηρωικός. Ένας θάνατος χρηματιστήριο. Που πρέπει να αποφύγεις. Να ξεγελάσεις. Ένας θάνατος μετοχή που πρέπει  να πουλήσεις πριν σε εγκλωβίσει. Καμιά ιδέα δεν αξίζει τόσο ώστε να πεθάνεις γι΄αυτήν. Αυτό είναι το μότο. Το μόνο που κατάλαβαν από την ζωή τους είναι πως πρέπει να είσαι κυνικός. Αναίσθητος. Όσο κι αν αγαπάς μια ιδέα ή έναν άνθρωπο πρέπει να την/τον πουλήσεις πριν γίνει επικίνδυνη/ος. Δεν θες να καταλήξεις σαν τα πρότυπά σου. Έτσι γαμήθηκε ό,τι, λίγο πολύ, η δική μας γενιά των 40-κάτι ονομάζει πολιτισμό. Αν μιλάμε για το πανκ, τη Χάουζ, το ίντερνετ. Αν μιλάμε για το λάιφ στάιλ. Ναι ειδικά να μιλάμε για το λάιφ στάιλ. Ξεκίνησε γλυκά, ήθελε να μας μάθει να ζούμε με τρόπο, να έχουμε άποψη και να τη λέμε, να είμαστε γοητευτικοί. Δεν χρειαζόταν να είμαστε πλούσιοι, είπε, αρκεί να είμαστε χρωματιστοί κι ωραίοι. Κι εμείς μεγαλωμένοι με ασπρόμαυρη ΕΡΤ και ΥΕΝΕΔ το πήραμε προσωπικά. Τσιμπήσαμε. Κάποιος απηύθυνε επιτέλους τον λόγο σε μας. Σούπερ. Ό,τι μας έλεγε, το κάναμε. Ξέρω ένα σωρό κόσμο που επηρεάστηκε περισσότερο από τους συντάκτες των περιοδικών από ό,τι από τους φίλους του. Μιλάω σοβαρά. Κι ύστερα όταν αυτός που το ξεκίνησε κατάλαβε ότι περισσότερο από την απλή έκδοση ενός περιοδικού ασκούσε πνευματική καθοδήγηση, έγινε αυτό που ονομάζεται οπίνιον μέικερ, έκλασε πατάτες. Ανήκε βλέπεις στην γενιά την προηγούμενη… τα πρότυπα πεθαίνουν νέα σκέφτηκε κι έκανε ό,τι κάνουν όλοι. Πούλησε. Οι εταιρίες που δεν είναι ηλίθιες και ξέρουν τι ζώα είμαστε αγόρασαν. Το λάιφ στάιλ κατάντησε τότε ένα οδηγός αγοράς, σαν αυτούς τους πολυσέλιδους που κυκλοφορούσαν σωρηδόν στα περίπτερα. Το μόνο στάιλ που υπηρετούσε πια ήταν του νεόπλουτου, το μόνο που πρότεινε ήταν η κατανάλωση. Και μετά σου ζητούσε να έχεις λεφτά για να μπεις στην παρέα. Πολλά λεφτά. Μας αιφνιδιάσατε κουφάλες. Το ομολογώ, συνεχίσαμε να τσιμπάμε για ένα μεγάλο διάστημα. Αργήσαμε να το καταλάβουμε. Υπάρχει όμως ένας όρος στην βιολογία που λέγεται γεννετική εναλλαγή. Τα χαρακτηριστικά μεταδίδονται γενιά παρά γενιά. Κι εμείς κρατάμε από την τρέλα των παλιότερων. Που ξέρανε καλά, εξ ανάγκης εκείνοι, πως όλα τα ωραία και τα σωστά είναι τζάμπα. Αν μιλάμε για τη φιλία, τον έρωτα, τη σωστή δουλειά, την αναγνώριση. Δεν χρειάζονται φράγκα για να είσαι ωραίος. Αρκεί να στοχάζεσαι ελεύθερα.