Όταν χάνεις τον πατέρα σου, ξεριζώνεσαι
Το πιο σκληρό πράγμα με τη ζωή είναι ότι συνεχίζεται.
«Δεν μπορείς να είσαι σαν τα άλλα παιδιά», είπε η μητέρα μου. «Κι αν δεν μπορείς να επιβιώσεις σε αυτό τον κόσμο, τότε καλύτερα να φτιάξεις τον δικό σου». / Τζάνετ Γουίντερσον, «Πες μου μια ιστορία», Εκδόσεις Μελάνι, 2007, μτφρ. Αργυρώ Μαντόγλου
Δεν ξέρω αν έχουμε υπάρξει πιο ευτυχισμένοι από την περίοδο που υπήρξαμε παιδιά. Από το διάστημα εκείνο που δεν έχουμε αναμνήσεις να θυμηθούμε ή να διηγηθούμε, αλλά (ανα)γνωρίζουμε το πηγαίο γέλιο μας επειδή το συναντάμε στα οικογενειακά άλμπουμ. Δε θυμάμαι να σκαρφαλώνω στους ώμους του πατέρα μου όταν ήμουν μόλις δύο ετών, αλλά ξέρω μέσα μου βλέποντας τη φωτογραφία ότι απολάμβανα το ύψος και την αίσθηση από τα βρεγμένα του μαλλιά και το φαγητό πάνω στο τραπέζι στο φόντο.
Μία από τις τελευταίες κουβέντες που μου είπε ο πατέρας μου, λίγες μέρες πριν φύγει, ήταν το «να προσέχεις». Δε νομίζω ποτέ άλλοτε να μου το είχε πει με τόσο μεγάλη σημασία. Συνήθως ήξερε ότι έτσι κι αλλιώς αυτό θα έκανα, θα πρόσεχα πρώτα για μένα και μετά για τους άλλους, ή ήταν απλώς δουλειά της μάνας να μας υπενθυμίζει τα αυτονόητα. «Να προσέχεις».
Δεν ξέρω πώς συνηθίζεται η απώλεια. Το πιο σκληρό πράγμα με τη ζωή είναι ότι συνεχίζεται. Πόσα πράγματα παίρνουμε ως δεδομένα, πόσα πράγματα χάνονται σαν ψιλή άμμος μέσα από τα χέρια μας κι ύστερα πρέπει να συνεχίσουμε γιατί ο ήλιος ανατέλλει και δύει και αυτή είναι η μόνιμη ακολουθία των πραγμάτων.
Δεν ξέρω καν γιατί, δυο μήνες μετά το φευγιό του, νιώθω ότι του χρωστάω δημοσιευμένες αυτές τις λέξεις – και άλλες τόσες. Ίσως επειδή, μία από τις τελευταίες φορές που στεκόταν ακόμη όρθιος, βάζαμε στοίχημα για την ερμηνεία μιας λέξης. Για το τι σημαίνει «παραδόπιστος». Έκανα λάθος, έχασα, με χάιδεψε συγκαταβατικά στο κεφάλι και πήγε να ξαπλώσει.
Παραδόπιστος: που αγαπάει το χρήμα με υπερβολή / που πιστεύει κυρίως στο χρήμα. Τι κρίμα που η τελευταία μας διαφωνία ήταν για κάτι που δε μας αφορούσε ποτέ, που δεν αφορούσε ποτέ τον ίδιο και μου έμαθε να το αντιμετωπίζω κι εγώ με τον ίδιο τρόπο.
Το πιο σκληρό πράγμα με τις απώλειες είναι πως μιλάς σε χρόνο παρελθοντικό, αλλά ο πατέρας μου υπήρξε γεννημένος ιστορικός ενεστώτας. Έτσι τον έχω στο μυαλό μου κι έτσι θα τον θυμάμαι. Κι όποιος έχει νιώσει αυτή τη ρίζα να κόβεται, ξέρει ότι πλέον δεν μπορεί να είναι σαν τα άλλα παιδιά. Πλέον πρέπει να φτιάξει έναν κόσμο δικό του.
