Όταν ο Μπαχ συνάντησε τον Χιώτη

Λέξεις: Κωνσταντίνος Κοντοβράκης

Κι εκεί που νομίζεις ότι τα έχεις δει όλα στη χώρα που ζούμε, έρχεται η Πέμπτη 29 Φεβρουαρίου 2024 και το Υπουργείο Πολιτισμού της νεότερης Ελληνικής Δημοκρατίας ανεβάζει στη διαβούλευση σχέδιο νόμου για το ελληνόφωνο τραγούδι, του οποίου το άρθρο 12 αναφέρει τα εξής: «Ελληνικές οπτικοακουστικές παραγωγές και κινηματογραφικές ταινίες, οι οποίες χρηματοδοτούνται με οποιοδήποτε τρόπο από τον δημόσιο τομέα κατά την έννοια της περ. α’ της παρ. 1 του άρθρου 14 του ν. 4270/2014 (A΄ 143), υποχρεούνται να ενσωματώνουν ελληνόφωνα τραγούδια ή ορχηστρική μουσική απόδοση ελληνόφωνου τραγουδιού σε ελάχιστο ποσοστό εβδομήντα τοις εκατό (70%) του συνόλου της μουσικής επένδυσης της παραγωγής ή της ταινίας»

Η αλήθεια είναι ότι μόλις το πρωτοάκουσα από δημοσιογράφο μεγάλης εφημερίδας, που με πήρε τηλέφωνο για το ρεπορτάζ του, η πρώτη μου κι άμεση αντίδρασή ήταν τα γέλια. Μου φαινόταν τόσο αδιανόητα κι αγρίως εξωφρενικό, που το μόνο που μπόρεσα να κάνω ήταν να γελάσω δυνατά.

Και μετά αρχίζουν οι σκέψεις…

Αρχικά, η κατάφορη προσβολή στις δημοκρατικές αξίες ενός κράτους, του οποίου το σύνταγμα προβλέπει απερίφραστα την ελευθερία της τέχνης. Πώς μπορεί ένα σύγχρονο, ευρωπαϊκό κράτος που τη μια εβδομάδα νομοθετεί για την ισονομία στο γάμο, την επομένη να προχωράει σε κάτι τόσο αναχρονιστικό, παρεμβατικό, οπισθοδρομικό κι αντισυνταγματικό; Υπάρχει κάποια στοιχειωδώς κοινή κατεύθυνση σε μια κυβέρνηση που διατηρεί τρεις υπουργούς Επικρατείας ή είναι όλα τόσο σκορποχώρι όσο αυτή η θλιβερή συγκυρία αφήνει να φανεί;

Ακολούθως, η ξεκάθαρη άγνοια ως προς τη διαδικασία παραγωγής ενός οπτικοακουστικού έργου και γενικότερα την καλλιτεχνική δημιουργία. Ας πιάσουμε ένα παράδειγμα. Έστω ότι ένας Έλληνας δημιουργός θελήσει να κάνει μια ταινία ή τηλεοπτική σειρά για τη ζωή του Γιόχαν Σεμπάστιαν Μπαχ. Τί ακριβώς θα συμβαίνει με το νέο αυτό νομοσχέδιο; Θα υποχρεούται να επενδύσει την ταινία ενός Γερμανού κλασικού συνθέτη με ελληνόφωνο τραγούδι ή ορχηστρική απόδοσή του; Θα είναι μια ταινία για έναν μουσικό συνθέτη άνευ μουσικής επένδυσης; Κι αν το σενάριο περιλαμβάνει σκηνές από τα κονσέρτα του, τί θα γίνει; Θα ακούμε Μανώλη Χιώτη αντί για τα κονσέρτα του Βραδεμβούργου; Ή μήπως το Υπουργείο Πολιτισμού θέλει να μας υποδείξει ότι δεν μπορούμε να κάνουμε ταινίες για τον Μπαχ, αν θέλουμε φυσικά να χρηματοδοτηθούμε από αυτό;

Και μιλώντας για χρηματοδότηση, πόσο θράσος μπορεί να διαθέτει ένα Υπουργείο που διατηρεί το φτωχότερο πανευρωπαϊκά εθνικό κέντρο κινηματογράφου στην Ευρωπαϊκή Ενωση (γεγονός εξίσου εξωφρενικό από μόνο του) και να θέτει παράλληλα τέτοιες προϋποθέσεις στους δημιουργούς, όταν γνωρίζει καλά ότι αυτές οι προϋποθέσεις επιφέρουν οικονομικά βάρη (βλ. πνευματικά δικαιώματα). Κι έστω ότι υπάρχουν κύκλοι επιρροής στο Υπουργείο Πολιτισμού που προωθούν τα συμφέροντα των στιχουργών και μουσικών δημιουργών (θου Κύριε!), δεν υπάρχει ένα επιτελείο που ελέγχει και διατηρεί έστω τα προσχήματα πριν κάτι πάρει κάτι το δρόμο του προς τη δημόσια σφαίρα ή, ακόμη χειρότερα, στους νόμους τους κράτους;

Σκέψεις που έρχονται για να υπογραμμίσουν πικρά κάτι που ξέρουμε καλά – το επίπεδο της ελληνικής πολιτικής, δηλαδή, που διαχρονικά και διακομματικά δεν παύει να μας εκπλήσσει με τη φαιδρότητά της.

*Ο Κωνσταντίνος Κοντοβράκης είναι παραγωγός ταινιών