Όταν ο οπορτουνισμός βαφτίστηκε συνεργασία

Η κουλτούρα της πελατειακής αντίληψης της πολιτικής είναι ριζωμένη πολύ βαθιά στα θεμέλια του ελληνικού πολιτικού συστήματος, ήδη από την ίδρυση του ελληνικού κράτους μετά την επανάσταση και πολύ περισσότερο βέβαια στη σύγχρονη πολιτική πρακτική της μεταπολίτευσης. Η ελίτ που κατείχε την εξουσία αντιλαμβανόταν τους ψηφοφόρους ως πελάτες της και τους διαχειριζόταν αναλόγως. Αντίστοιχα, οι περισσότεροι ψηφοφόροι βολεύτηκαν με την ιδιότητα αυτή και ποτέ δεν έγιναν ενεργοί πολίτες της χώρας. Κάθε πολιτικό κόμμα έδειχνε στις συνθήκες της (σχετικής) ευμάρειας να είναι ικανοποιημένο με έναν συγκεκριμένο ρόλο και μία συνακόλουθη παγιωμένη, ξύλινη ρητορική. Χρειάστηκε η βίαια αλλαγή των αντικειμενικών συνθηκών για να καταδείξει τη γύμνια και τις πραγματικές δυνατότητες του καθενός που συμμετέχει με τον έναν ή τον άλλο τρόπο στην πολιτική σκηνή. Τόσο οι πολιτικοί όσο και οι πολίτες δεν ήταν προετοιμασμένοι ότι θα τους ζητούνταν κάποτε να πάρουν τον εαυτό τους στα σοβαρά, ότι θα έφτανε η στιγμή να παιδευτούν με δημοκρατικούς όρους. Έτσι όλοι άρχισαν τις σπασμωδικές κινήσεις…

Πολύς λόγος γίνεται την τελευταία εβδομάδα για την έλλειψη παιδείας συνεργασιών στο πολιτικό σκηνικό με αφορμή την επιστροφή της Ντόρας Μπακογιάννη στη ΝΔ και τη συμμαχία ανάμεσα στη «Δημιουργία Ξανά» και τη «Δράση». Πρόκειται για δύο κινήσεις που αναμφίβολα και εντελώς αντικειμενικά είναι πρωτοφανή δείγματα ανακολουθίας. Όπως θέλει μπορεί να χαρακτηρίσει κανείς τις παραπάνω πολιτικές επιλογές και μπορεί να τις κρίνει αναλογώς, όμως και οι δύο είναι αδιαμφισβήτα ανακόλουθες των λόγων που εκστόμιζαν οι πρωταγωνιστές πρό ημερών. Ξαφνικά, όμως, πολλοί υποστηρικτές των κομμάτων αυτών και των προσώπων είτε πρόκειται για δημοσιογράφους είτε για απλούς πολίτες βάλθηκαν να βαφτίσουν τις πρωτοβουλίες αυτές στην κολυμβήθρα του πολιτικού πολιτισμού. Είναι δυνατόν να πιστεύει στα σοβαρά κάποιος ότι από έναν δύσκολο τοκετό γεμάτο βαρείς χαρακτηρισμούς εκατέρωθεν και μεγαλόσχημες υποσχέσεις μπορεί να γεννηθεί σοβαρή και ειλικρινής συνεργασία μέσα σε μερικές μέρες;

«Αναξιόπιστη» χαρακτήριζε τη ΝΔ η κυρία Μπακογιάννη που δε δίσταζε να δηλώσει πως «αν ο ελληνικός λαός το προστάξει, θα πάει σπίτι της»… Για την ώρα πήγε στην πρώτη θέση του ψηφοδελτίου επικρατείας της «αναξιόπιστης» παράταξης για χάρη του φιλοευρωπαϊκού μετώπου… «Πολιτική χωρίς πολιτικούς» ευαγγελιζόταν ο πρώην διαφημιστής κος. Θάνος Τζήμερος που επιζητούσε μία καλή δοκιμασία για τη «Δημιουργία Ξανά» ενόψει των επόμενων εκλογών. Κι επειδή αυτές δεν άργησαν προτίμησε να συστρατευτεί με τον επί 35ετία πολιτικό Στέφανο Μάνο, με αυτοσκοπό να μπουν στη Βουλή. Δύο περιποιημένες κυβισθήσεις χωρίς δισταγμό μέσα σε διάστημα λίγων ωρών που φορτίστηκαν με το θετικό πρόσημο της πολιτικής συνεργασίας.

Η πραγματική συνεργασία σε πολιτικό επίπεδο απαιτεί μία σειρά από χαρακτηριστικά για να μπορέσει να πείσει, το βασικότερο από αυτά είναι η ειλικρίνεια. Κι όταν η υποκρισία περισσεύει, τότε δεν αφήνει πολλά περιθώρια για ειλικρίνεια. Όταν η υποκρισία και τα ψεύτικα, ξύλινα λόγια κυριαρχούν, τότε η λέξη που ταιριάζει είναι οπορτουνισμός. Συνεργασία σε πολιτικό επίπεδο δεν είναι η ευκαιριακή εξυπηρέτηση προσωπικών ή κομματικών συμφερόντων. Ή μάλλον δεν πρέπει να είναι. Και δε θα ήταν αν τα κόμματα και τα πρόσωπα δεν πίστευαν ότι απευθύνονται σε ευήκοα ώτα…

Αντίστοιχα πολιτικά τρικ ευδοκιμούσαν μέχρι πρόσφατα και επικροτούνταν από το εκλογικό σώμα. Τώρα, όμως, η διαδικασία πίσω από το παραβάν δυσκόλεψε. Απαιτεί ευθύνη, σκέψη, κρίση που οι περισσότεροι ψηφοφόροι δε δείχνουν έτοιμοι να επιδείξουν. Διότι αφενός δεν είχε χρειαστεί να το ξανακάνουν και αφετέρου τώρα πια διαπίστωσαν ότι οι επιλογές, με τις οποίες έχουν απομείνει είναι εξαιρετικά ανεπαρκείς.

Η σαπίλα του ελληνικού πολιτικού συστήματος είναι τόσο βαθιά που δε θεραπεύεται, αν δεν υπάρξει σχεδόν ολοκληρωτική ανανέωση σε πρόσωπα. Όμως αυτό δεν πρόκειται να συμβεί, διότι το νόσημα είναι αυτοάνοσο, διότι η σήψη έχει δημιουργήσει μηχανισμούς αυτοάμυνας. ΜΜΕ που ασχολούνται με τους λόγους, για τους οποίους προσφιλή πολιτικά- τηλεοπτικά πρόσωπα έμειναν εκτός βουλής. ΜΜΕ που φροντίζουν να τρομοκρατούν με συνεχή διλήμματα, αδιέξοδα και σενάρια. Μηχανισμούς που απαιτούν χρήματα και συμβιβασμούς για να μπει κανείς στην πολιτική.

Η κατάσταση δεν πρόκειται να αλλάξει. Το μόνο κέρδος που μπορεί να φέρει η κρίση είναι ότι ίσως οξύνει την Κρίση όλων μας. Αρκεί, βέβαια, να μην απαρνηθούμε εντελώς την κοινή λογική. Και κυρίως αν δεν επιτρέψουμε να χάσουν όλες οι λέξεις το νόημά τους στη χώρα του Λόγου…

* Συνεργασία: ανταλλαγή βοήθειας και υποστήριξης μεταξύ ατόμων ή ομάδων που έχουν κοινούς ή συναφείς σκοπούς (Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής του Ινστιτούτου Νεοελληνικών Σπουδών, Ίδρυμα Μανόλη Τριανταφυλλίδη)

Υποσημείωση: Οι σκοποί στην πολιτική κρίνονται από τη διαδρομή και το ήθος που έχει να επιδείξει ο καθένας. Ασφαλέστερο κρίτηριο από τα έργα και τις ημέρες του καθενός δεν υπάρχει. Οι άνθρωποι δεν αλλάζουν. Τουλάχιστον όχι προς το καλύτερο…

http://www.youtube.com/watch?feature=player_embedded&v=eBd-txj7Z_I