Όταν πλημμύρισε η Εύβοια – Η μανία της φύσης και το φως στο σκοτάδι

Λέξεις: Ηλιάνα Σακκά

Οχτώ νεκροί. Χιλιάδες περιουσίες χάθηκαν. Μια μεγάλη περιβαλλοντική καταστροφή. Μέσα στις λάσπες και το χάος γεννήθηκε η αλληλεγγύη και η ελπίδα.

«Δεν μπορώ να κάνω μπάνιο σε αυτή τη θάλασσα, σε αυτά τα νερά που πνίγηκαν οχτώ άνθρωποι» ήταν τα λόγια της μητέρας μου που θυμάμαι από το καλοκαίρι.

Θλίψη. Οργή. Απόγνωση. Εξάντληση. Αγανάκτηση. Δάκρυα.

Από την μια, ένιωθες την μανία της φύσης, πόσο μικροί μπορούμε να γίνουμε μπροστά της.

Από την άλλη, όμως, υπήρξε το φως στο σκοτάδι. Η αλληλεγγύη για να ξεπεράσουμε κάθε κακό. Ήταν οι πράξεις των ανθρώπων στην Χαλκίδα -«Ομάδα Νέων Μάτι», «Ο άλλος άνθρωπος»- που έδωσαν πνοή στη λέξη αλληλεγγύη.

«Ομάδα Νέων Μάτι»

Ήξερα τι σημαίνει να έχεις χάσει τους ανθρώπους σου, το σπίτι σου, τις αναμνήσεις σου, την περιουσία σου. Τον κόπο μιας ζωής. Σκληρό αλλά έτσι είναι η ζωή. Αυτό που μου έμεινε είναι ότι από τις χειρότερες καταστροφές μπορεί να συμβούν τα ωραιότερα θαύματα! Μαγικό συναίσθημα η αλληλεγγύη, να βοηθάς κάποιον να σηκωθεί ξανά πιο δυνατός. Να είσαι εκεί τις πιο δύσκολες στιγμές, όταν το κράτος απουσιάζει.

Είμαι μια γυναίκα από το Μάτι. Η φρίκη εκείνου του καλοκαιριού μας έκανε να δούμε πιο καθαρά μερικά πράγματα. Μας δημιούργησε κατά κάποιον τρόπο το χρέος να βοηθήσουμε και να δείξουμε παρηγοριά, ώστε όλοι όσοι βίωναν παρόμοιες καταστάσεις να σταθούν στα πόδια τους. Ένα τρανό παράδειγμα, οι πλημμύρες στην Εύβοια.

Αφορμή της εθελοντικής δράσης μας αποτέλεσε η δραστηριότητα της κοινωνικής κουζίνας «Ο άλλος άνθρωπος», η οποία μαγείρευε και μοίραζε φαγητό στους πληγέντες. Δεν εκτιμήσαμε σωστά το μέγεθος της καταστροφής. Είχαμε στο μυαλό μας ότι έγιναν κάποιες ζημιές και ότι είναι καλό να στηρίξουμε τέτοιες δράσεις.

Η πραγματικότητα όμως ήταν εντελώς διαφορετική…

Η ατμόσφαιρα γεμάτη με την μυρωδιά των νεκρών ζώων. Αυτοκίνητα να έχουν παρασυρθεί από την δύναμη του νερού και να έχουν καταλήξει στην θάλασσα. Χιλιάδες σπίτια πλημμυρισμένα με νερό και λάσπες. Δεν υπήρχαν λόγια. Αμέσως ένιωθες το χάος. Δεν ήξερες πια αν οι ευθύνες βάραιναν το κράτος ή εμάς τους ίδιους. Στα χέρια μας, όμως, η μοίρα μας. Γι’ αυτό και θέσαμε τέσσερις στόχους.

Εμείς είχαμε τουλάχιστον όλο τον κόσμο διπλά μας. Στην Εύβοια η κατάσταση ήταν αλλιώς.

Έτσι, ήρθε και ο τέταρτος στόχος να κινητοποιήσουμε τα ΜΜΕ και το κράτος. Δεν ήμασταν σωτήρες.

Πρώτα, ήταν να συλλέξουμε τρόφιμα για την κοινωνική κουζίνα «Ο άλλος άνθρωπος». Όσο οι μέρες περνούσαν, τόσο αυξανόταν η ανάγκη για περισσότερες μερίδες φαγητού. Έπειτα, να συγκεντρώσουμε σαπούνια και ρούχα για το «Πολιτιστικό Κέντρο Αγίου Νικολάου» στο Μπούρτζι. Τρίτον, ήταν επιτακτική η ανάγκη να βρεθούν εντομοκτόνα. Η θάλασσα ξέβρασε νεκρά ζώα.

Από την άλλη, τα ΜΜΕ απόντα. Εμείς είχαμε τουλάχιστον όλο τον κόσμο διπλά μας. Στην Εύβοια η κατάσταση ήταν αλλιώς. Έτσι, ήρθε και ο τέταρτος στόχος να κινητοποιήσουμε τα ΜΜΕ και το κράτος. Δεν είμασταν σωτήρες. Δεν πήγαμε στην Εύβοια για την σώζουμε. Προσπαθήσαμε με τα μέσα που είχαμε να κάνουμε κάτι.

Το Instagram ήταν το όπλο μας. Όταν ρίχνεσαι σε μια μάχη, πρέπει να χρησιμοποιεί τα ισχυρότερα μέσα σου. Εκεί ζητήσαμε όπως μπορεί ο καθένας να συνδράμει. Το αποτέλεσμα μαγευτικό. Δεν χρειάζεται να έχεις ζήσει μια παρόμοια κατάσταση, για να καταλάβεις πότε σε χρειάζεται κάποιος. Μπορεί να είχα βιώσει την απόλυτη καταστροφή στο Μάτι αλλά το γεγονός ότι κινητοποιήθηκαν άτομα κυριολεκτικά από όλη την Ελλάδα, με κάνει να αισθάνομαι ικανοποίηση.

Η κυρία Πηνελόπη με τα τέσσερα σκυλιά της έμεναν για μέρες στην ταράτσα. Το νερό και η λάσπη έφτανε σχεδόν μέχρι το ταβάνι. Μεγάλος πόνος αλλά εκεί όμως, που υπάρχει πόνος, υπάρχει και ζωή.

Ήθελαν να ακουστούν. Ήθελαν κάποιος να ακούσει τον πόνο τους, τις ανησυχίες, τα παράπονα τους… Ότι δεν ήταν μόνοι. Ότι θα τα κατάφερναν παρά τις αντιξοότητες. Στήριξη και παρηγοριά τίποτα περισσότερο. Έγνοια μας ήταν ότι κάναμε να ήταν με σεβασμό προς την αξιοπρέπεια του κάθε ανθρώπου. Να μην νιώσει ότι κάποιος προσβάλλεται. Τη διατήρηση του ορίου ανάμεσα στο προσφέρω βοήθεια και λυπάμαι τον άλλον. Να αισθανθούμε αλληλέγγυοι.

Οι εικόνες της καταστροφής χαραγμένες στην μνήμη μου. Η κυρία Πηνελόπη με τα τέσσερα σκυλιά της έμεναν για μέρες στην ταράτσα. Το νερό και η λάσπη έφτανε σχεδόν μέχρι το ταβάνι. Μεγάλος πόνος αλλά εκεί όμως, που υπάρχει πόνος, υπάρχει και ζωή. Τα συναισθήματα πολύ έντονα. Ιδιαίτερα, τη μέρα που μπήκε και κοιμήθηκε για πρώτη φορά στο σπίτι της μετά την καταστροφή. Αυτό το συναίσθημα δεν περιγράφεται με λέξεις, μονάχα το νιώθεις.

«Ο άλλος άνθρωπος»

Το καλοκαίρι στην Χαλκίδα μαγειρεύαμε και καθόμασταν όλοι μαζί γύρω από ένα τραπέζι, είτε είχαμε να φάμε είτε όχι, με τα ίδια σκευή και με το ίδιο φαγητό. Δεν είχε σημασία αν ο άλλος ήταν μαύρος, λευκός, Χριστιανός ή Μουσουλμάνος, γιατρός ή τελειόφοιτος λυκείου, σε εκείνο το τραπέζι, είμασταν όλοι ίσοι και συνάμα μοναδικοί. Μια παρέα, η οποία δεν λυπόταν ο ένας τον άλλον.

Αυτά που προσφέρεις, οι ιστορίες του κάθε ανθρώπου μου φαίνονται πολύ δύσκολα να τα περιγράψω, να βρω τις σωστές λέξεις. Συναισθήματα χαράς, συγκίνησης, αγάπης ακόμα και στις πιο δύσκολες στιγμές. Όταν μαγειρεύουμε δεν είναι από λύπηση, δεν είναι από υποχρέωση. Δεν αρέσει άλλωστε σε κανέναν να τον λυπούνται. Η προσφορά, όταν γίνεται επειδή το επέλεξες εσύ, τα ξεπερνάει όλα αυτά. Έρχεσαι, πια να βοηθήσεις επειδή στο είπε η καρδιά σου όχι το μυαλό σου.

Γυναίκες και άντρες από το Μάτι, οι οποίοι είχαν χάσει γονείς, παιδιά, συντρόφους ήρθαν για να δώσουν ότι μπορούν στους Χαλκιδαίους και στις Χαλκιδαίες. Αυτοί με την σειρά τους, όταν στην Καρδίτσα συνέβη το ίδιο, ήταν οι πρώτοι που βρέθηκαν εκεί για δώσουν το χέρι τους ώστε να σταθούν στα πόδια τους.

Στην Εύβοια αυτό κάναμε. Προσφέραμε εκτός από φαγητό και ψυχολογική στήριξη. Θυμάμαι να μου λένε «σε ευχαριστούμε που μας κάνεις να γελάμε». Το γέλιο είναι το φάρμακο στα πάντα. Τα φαγητά, τα εντομοκτόνα και τα άλλα είδη πρώτης ανάγκης σε βοηθάνε να επιβιώσεις. Αντίθετα, το γέλιο και η ανθρώπινη αλληλεπίδραση σε κάνει να θέλεις να ζεις.

Άλλο επιβιώνω και άλλο ζω.

Το μαγείρεμα ήταν σε αυτή την περίπτωση ένα μέσο έκφρασης μια ιδέας. Σκεφτείτε… Το σπίτι σας έχει πιάσει φωτιά. Ποιος θα έρθει πρώτος; Ο γείτονας που μένει δίπλα ή ο συγγενής που βρίσκεται μακριά; Όπως είναι λογικό ο γείτονας, διότι αν δεν σώζει εσάς, θα καεί σε λίγο και το δικό του.

Το παράδειγμα αυτό είναι η ιδέα της αλληλεγγύης. Γυναίκες και άντρες από το Μάτι, οι οποίοι είχαν χάσει γονείς, παιδιά, συντρόφους ήρθαν για να δώσουν ότι μπορούν στους Χαλκιδαίους και στις Χαλκιδαίες. Αυτοί με την σειρά τους, όταν στην Καρδίτσα συνέβη το ίδιο, ήταν οι πρώτοι που βρέθηκαν εκεί να δώσουν το χέρι τους, ώστε να σταθούν στα πόδια τους. Σαν μια αλυσίδα, στην οποία ο ένας βοηθάει τον άλλος χωρίς να μένει κανένας απ΄ έξω.

Θυσία. Μια πράξη, η οποία ξεπερνάει όλα τα συναισθήματα. Κατ’ εμέ, η θυσία είναι το σημαντικότερο κομμάτι της ζωής ενός ανθρώπου. Να έχεις το κουράγιο να θυσιάζεις τα θέλω σου για κάποιον που σε έχει ανάγκη. Σαν να θυσιάζεις τον εγωισμό σου για αυτόν που αγαπάς. Θυσία είναι όταν δεν βγαίνεις για καφέ με τους φίλους σου και στέλνετε φαγητά στους πληγέντες στην Χαλκίδα. Θυσία είναι όταν αφιερώνεις τις μέρες του καλοκαιριού σου για να βρεθείς στην πρώτη γραμμή.

Μια γυναίκα είχε έρθει, όταν μαγείρευα στην Χαλκίδα για να πάρει δέκα μερίδες φαγητό για να τις μοιράζει στην γειτονιά. Δύο από αυτές τις έδωσε σε δύο εργάτες άλλης χώρας. Πριν λίγο καιρό μπορεί να ήταν εκείνη που τους κατηγορούσε ή έβριζε. Τώρα, όμως, ήταν εκείνη που τους πρόσφερε φαγητό. Δεν είχε πια τόσο μεγάλη σημασία αν ήταν από άλλη χώρα ή πίστευαν σε άλλο θεό. Ήταν μια στιγμή αλληλεγγύης και θυσίας του «εγώ».

Η αλληλεγγύη είναι ένα όπλο. Το όπλο απέναντι σε κάθε μάχη. Είτε αυτή είναι απέναντι σε φυσικές καταστροφές είτε απέναντι στο κορονοϊό.

Μετά το ρήμα «αγαπώ», το «βοηθώ» είναι το πιο ωραίο ρήμα στον κόσμο. Bertha von Suttner

*Η Ηλιάννα Σακκά είναι φοιτήτρια στο Τμήμα Δημοσιογραφίας και ΜΜΕ του ΑΠΘ