Παρίσι: Στην εμβληματική καλλιτεχνική κατάληψη, 59 Rivoli Aftersquat

Λέξεις, εικόνες: Στέργιος Μήτας

Φθινόπωρο στο Παρίσι.

Αρχές φθινοπώρου το Παρίσι έχει πραγματικά μια ξεχωριστή ατμόσφαιρα που αξίζει να την ζήσεις. Το φως μαλακώνει, τα δέντρα αρχίζουν να παίρνουν αποχρώσεις ώχρας και χρυσού και η πόλη ζει πιο ήσυχα μετά το καλοκαιρινό πλήθος. Ο κόσμος είναι ακόμη έξω, απολαμβάνει τα πάρκα, τις βόλτες και τα καφέ δίπλα στον Σηκουάνα και μαζεύει τον τελευταίο ήλιο πριν μπει ο χειμώνας. Το Παρίσι έχει την δική του ατμόσφαιρα, δεν μοιάζει με καμιά άλλη πόλη. Όσες φορές είμαι στο Παρίσι – και δεν είναι λίγες – προσπάθησα να καταλάβω τι είναι αυτό που μου αρέσει και με τραβάει εδώ. Αφήνω τον εαυτό μου ελεύθερο να το μεταφράσει.

Από την πρώτη φορά που ήρθα στο Παρίσι ένοιωθα ότι το ξέρω από τις τόσες πολλές Γαλλικές ταινίες που είχα δει όταν σπούδαζα σκηνοθεσία. Ένιωθα πως ήμουν κομμάτι μιας ταινίας, μόνο που τώρα έπαιζα και εγώ μέσα της. Στο Παρίσι δεν χρειάζεται να κάνεις κάτι σπουδαίο για να το ζήσεις. Αρκεί να περπατήσεις στους δρόμους του, να χαθείς σε μια γειτονιά, να μπεις στις ατελείωτες γκαλερί, να πας το απόγευμα στο Orsay, να πιείς ένα καφέ με κρουασάν και το βράδυ να δοκιμάσεις κάποιο από τα υπέροχα Γαλλικά κρασιά. Αισθάνομαι ωραία και ήρεμα να κινούμαι στο Παρίσι. Δεν είναι η πιο ήσυχη πόλη, ούτε η πρώτη στο πράσινο, ούτε η πιο καθαρή. Έχει όμως αυτή την δική της γοητεία που σε κερδίζει. Έχει επίσης το μοναδικό παγκόσμιο φαινόμενο μιας νόμιμης και θεσμοθετημένης καλλιτεχνικής κατάληψης.

Η κατάληψη – 59 Rivoli Aftersquat.

H 59 Rivoli aftersquat είναι η θρυλική και διάσημη κατάληψη στο κέντρο του Παρισιού στην ‘’ 59, rue de Rivoli ‘’ Είναι η ζωντανή απόδειξη τού πως η τέχνη μπορεί να καταλάβει ένα χώρο, να τον μεταμορφώσει και τελικά να τον θεσμοθετήσει, χωρίς να χάσει την ουσία του και το αρχικό πνεύμα της κατάληψης.

Γεννήθηκε το 1999 από την ανάγκη των καλλιτεχνών να έχουν ελεύθερους χώρους έκφρασης σε μια πόλη που ασφυκτιά από τα ακριβά ενοίκια. Είναι ένα εξαώροφο κτίριο 1000 m2 με ελεύθερη είσοδο στην καρδιά του Παρισιού. Πηγαίνεις πολύ εύκολα εκεί και θα χαρείς την συμμετοχική ατμόσφαιρα με τους καλλιτέχνες που εργάζονται και εκθέτουν τα έργα τους. Οι τιμές είναι χαμηλές και μπορείς να αγοράσεις τέχνη σε πολύ λογική τιμή.

Η 59 Rivoli είναι ένα μοναδικό παγκόσμιο φαινόμενο στο είδος της και δεν υπάρχει ανάλογο πουθενά αλλού. Προτού μάθουμε αναλυτικά την ιστορία του, ας δούμε κάποιες παρόμοιες περιπτώσεις παγκοσμίως. Tacheles – Βερολίνο. Το πρόλαβα και το επισκέφτηκα ήταν εξαιρετικό. Λειτούργησε από το 1990 έως το 2012. Μια τεράστια καλλιτεχνική κατάληψη όπως και το Rivoli, μετά την πτώση του Τείχους. Ανεπανάληπτες συναυλίες και ολονύκτια πάρτι.

Ωστόσο, ποτέ δεν νομιμοποιήθηκε και τελικά εκκενώθηκε και κατεδαφίστηκε. Christiania – Κοπεγχάγη. Την παρουσίασα αναλυτικά στο άρθρο μου για την Κοπεγχάγη. Μια ‘’ελεύθερη πόλη’’ που ξεκίνησε ως κατάληψη στρατιωτικών εγκαταστάσεων το 1971 και εξελίχθηκε σε αυτόνομη κοινότητα τέχνης, κοινωνίας και πειραματισμού. Παρά τη μερική θεσμική ανοχή, ποτέ δεν ενσωματώθηκε πλήρως στο επίσημο κράτος — παραμένει περισσότερο κοινωνικό πείραμα παρά πολιτιστικός θεσμός.

Metelkova – Λιουμπλιάνα. Πρώην στρατώνας που μετατράπηκε το 1993 σε πολιτιστικό και καλλιτεχνικό κέντρο από καταληψίες. Σήμερα λειτουργεί νόμιμα, με πολιτιστικές δομές και συναυλίες, αλλά η σχέση με τον δήμο παραμένει ημι-θεσμική και όχι τόσο οργανωμένη όσο στο Rivoli. Künstlerhaus Bethanien- Βερολίνο. Είναι ένα πρώην νοσοκομείο που μετατράπηκε, με δημοτική στήριξη, σε κέντρο residencies και στούντιο καλλιτεχνών — ένα μοντέλο που θυμίζει τη λογική του 59 Rivoli Aftersquat, αλλά ξεκίνησε θεσμικά, όχι από κατάληψη.

Τι κάνει την 59 Rivoli τόσο μοναδική παγκοσμίως;

Το Παρίσι, με την 59 Rivoli, κατάφερε κάτι που ούτε το Βερολίνο ούτε η Κοπεγχάγη ούτε καμιά άλλη πόλη πέτυχαν.

Έχει εντάξει μια καλλιτεχνική κατάληψη στο δημοτικό πολιτιστικό του δίκτυο, χωρίς να της αφαιρέσει το ελεύθερο πνεύμα της. Δεν υπάρχει κάτι ανάλογο πουθενά αλλού.

Γι’ αυτό και η 59 Rivoli θεωρείται διεθνώς, πρότυπο “Aftersquat”

Gaspard Delanoë – η ψυχή της κατάληψης.

Στην είσοδο της ‘’59 Rivoli aftersquat ’’ μας περίμενε ο καλός φίλος Gaspard Delanoë με το ζεστό του χαμόγελο. Είναι μια θρυλική και ιστορική προσωπικότητα γιατί είναι ο καλλιτέχνης που μπήκε και κατέλαβε το εγκαταλελειμμένο κτίριο, τον Νοέμβριο του 1999 μαζί με τον Kalex, και τον Bruno Dumont. Το κτίριο ήταν πρώην υποκατάστημα της τράπεζας Crédit Lyonnais και ήταν άδειο για χρόνια.

Ανεβήκαμε με τον Gaspard στο κτίριο με τις ζωγραφισμένες σκάλες που είναι από μόνες τους ένα έργο τέχνης και φτάσαμε στο στούντιο του, όπου είχαμε μια μεγάλη συζήτηση και μας εξήγησε τα πάντα για την ιστορία της κατάληψης αλλά και την σημερινή της δομή και λειτουργία.

Η ιστορία της κατάληψης ‘’ 59 Rivoli ‘’

Μπήκαμε στο άδειο κτίριο μας λέει ο Gaspard σπάζοντας τα τζάμια από τα παράθυρα από την πίσω μεριά του κτιρίου. Ήμασταν τρείς.

Μπαίνοντας στον χώρο αντικρίσαμε πολύ βρωμιά, πολλά νεκρά περιστέρια και η κατάσταση ήταν δύσκολη. Ξεκινήσαμε να καθαρίζουμε το κτίριο και μετά από τρείς μέρες γίναμε δέκα και μετά από μια βδομάδα γίναμε εικοσιπέντε. Φίλοι καλλιτέχνες έμαθαν για την κατάληψη και ερχόταν να βοηθήσουν. Μας πήρε ένα μήνα να καθαρίσουμε το κτίριο, μετά βγάλαμε όλες τις εσωτερικές πόρτες για να ανοίξει ο χώρος, φτιάξαμε τα στούντιό μας, βάλαμε τα έργα μας και ανοίξαμε την πόρτα για να μας επισκεφτεί ο κόσμος.

Εμείς εδώ μέναμε και φτιάξαμε ανοιχτά στούντιο για τον καθένα, δεν υπήρχε διαχωρισμός μεταξύ τέχνης και ζωής, η τέχνη και η ζωή είναι ένα. Όταν ξεκίνησε να έρχεται ο κόσμος έβλεπε τα στούντιο μας, την κουζίνα μας, την κρεβατοκάμαρα μας, έβλεπε έναν πολύ διαφορετικό τρόπο ζωής και προσέγγισης της τέχνης.

Άρχισε να έρχεται πολύς κόσμος για να μας δει. Εμείς πιστεύαμε ότι θα μείνουμε για έξη μήνες, τόσος είναι συνήθως ο χρόνος που δίνει η πολιτεία σε μια κατάληψη, μετά έρχονται οι μπάτσοι και σε βγάζουν έξω. Ο δικαστής όμως μας έδωσε οκτώ μήνες και χαρήκαμε πολύ, είχαμε χρόνο να κάνουμε πολύ ‘’φασαρία’’.

Ο κόσμος που ερχόταν αυξήθηκε πολύ, δόθηκε μεγάλη δημοσιότητα και ήρθε να μας δει και ο νέος υποψήφιος σοσιαλιστής Δήμαρχος του Παρισιού Bertrand Delanoë. Μας υποσχέθηκε ότι αν εκλεγεί θα αγοράσει το κτίριο και θα μας το παραχωρήσει. Μας φάνηκε σαν προεκλογική υπόσχεση και δεν το πιστέψαμε.

Η αγορά, η ανακαίνιση και η νομιμοποίηση της ‘’59 Rivoli Aftersquat ‘’

Ο σοσιαλιστής Δήμαρχος Bertrand Delanoë εκλέχθηκε το 2001 και κράτησε την υπόσχεση του. Την ίδια χρονιά μάλιστα που εκλέχθηκε αγόρασε το κτίριο για 4,5 εκατ. ευρώ.

Η εκλογή του σηματοδότησε μια αλλαγή άποψης στη δημοτική πολιτική του Παρισιού, με έμφαση στην πολιτιστική δημοκρατία, την κοινωνική ένταξη και την ελεύθερη καλλιτεχνική έκφραση. Όταν αποφάσισε το 2001 να νομιμοποιήσει την καλλιτεχνική κατάληψη του 59 Rivoli, πρότεινε στους καλλιτέχνες έναν συμβιβασμό πρωτόγνωρο για τα δεδομένα της πόλης και όχι μόνο.

Το κτίριο θα ανήκε πλέον στον Δήμο, αλλά θα το διαχειρίζονταν οι ίδιοι συλλογικά, με πλήρη δημιουργική αυτονομία. Ζήτησε να δεχτούν την ανακαίνισή του, να τηρήσουν βασικούς κανόνες ασφάλειας και να παραμείνει ο χώρος ανοιχτός για το κοινό, χωρίς εμπορικό χαρακτήρα.

Ζήτησε επίσης να μην μένουν οι καλλιτέχνες στο κτίριο. Αυτό μου λέει ο Gaspard δημιούργησε προστριβή στην ομάδα των καλλιτεχνών και δεν ήθελαν να το δεχτούν. Ο Gaspard ηγήθηκε μιας ομάδας που έβλεπαν σαν μεγάλη ευκαιρία να έχουν αυτό το ανακαινισμένο κτίριο στο κέντρο του Παρισιού για να εκθέτουν τα έργα τους και δεν ήθελαν να το χάσουν. Ηταν μια πολύ δύσκολη στιγμή αλλά τελικά επικράτησαν, ενώ οι υπόλοιποι αποχώρησαν. Το 2002 το κτίριο άδειασε και ξεκίνησε η αναπαλαίωση του που κράτησε μέχρι το 2009 και κόστισε 4,5 εκατ. ευρώ.

Ο Gaspard θυμάται συγκινημένος ότι τον Σεπτέμβριο του 2009 μπήκαν από την μπροστινή πόρτα του κτιρίου μαζί με τον Δήμαρχο και παρέλαβαν την νομιμοποιημένη κατάληψη με ένα πενταετές συμβόλαιο που από τότε ανανεώνεται συνεχώς. Το κτίριο κόστισε στον Δήμο του Παρισιού 9 εκατ. ευρώ. Τα λεφτά ήταν πολλά υπήρξαν αντιδράσεις από τον κόσμο αλλά τελικά ο Δήμαρχος το υποστήριξε μέχρι τέλους.

Ούτε εμείς οι ίδιοι δεν το πιστεύαμε, λέει ο Gaspard, ότι θα παραλάβουμε το κτίριο.

Πως λειτουργεί σήμερα η κατάληψη ‘’ 59 Rivoli Aftersquat ‘’

Μας το εξήγησε ο Gaspard Delanoë. Κατ αρχάς άλλαξε όνομα και από squat έγινε Aftersquat δηλαδή σε πολύ ελεύθερη μετάφραση – κατάληψη που έγινε νόμιμη και θεσμός. Μοναδική περίπτωση παγκοσμίως.

Υπάρχουν τριάντα στούντιο στο κτίριο και μια γκαλερί στο ισόγειο. Τα δεκαπέντε στούντιο τα έχουν μόνιμοι καλλιτέχνες, ενώ τα άλλα δεκαπέντε εναλλάσσονται κάθε έξη μήνες. Η γκαλερί στο ισόγειο αλλάζει καλλιτέχνη κάθε δύο εβδομάδες, πάντα από έξω. Κάθε έξη μήνες γίνεται μια ανοιχτή δημόσια πρόσκληση σε καλλιτέχνες που θέλουν να εκθέσουν σε στούντιο στην κατάληψη, να δηλώσουν το ενδιαφέρον τους.

Η επιλογή. Όπως μου είπε ο Gaspard, η λέξη-κλειδί για εμάς όταν επιλέγουμε νέους καλλιτέχνες είναι μία – diversity – ποικιλία. Ποικιλία γενεών, ποικιλία καταγωγής, ποικιλία πρακτικών. Αν έχουμε να επιλέξουμε μεταξύ ενός Γάλλου και ενός Έλληνα θα πάρουμε τον Έλληνα- εδώ γελάσαμε και θα το μάθεις σε λίγο. Αν έχουμε να επιλέξουμε μεταξύ ενός που ζωγραφίζει και ενός που κάνει μωσαϊκό η ύφασμα θα πάρουμε τον δεύτερο. Έτσι στηρίζουμε την εναλλακτική πρόταση στην τέχνη. Εδώ έρχονται για έξη μήνες καλλιτέχνες από όλο τον κόσμο και το χαιρόμαστε πολύ, γιατί αυτή είναι η φιλοσοφία της κατάληψης.

Τα οικονομικά. Το κτίριο έχει περίπου 80.000€ έξοδα το χρόνο που πρέπει να τα πληρώνουμε εμείς. Από που μαζεύουμε αυτά τα χρήματα;

Και οι τριάντα καλλιτέχνες που έχουν στούντιο εδώ πληρώνουν ένα πολύ μικρό ενοίκιο 150€ τον μήνα. Έτσι από τους τριάντα ενοίκους έχουμε συνολικά 50.000€ τον χρόνο. Άλλα 15.000€ έχουμε από δωρεές και άλλα 15.000€ από διάφορες εκδηλώσεις που κάνουμε. Έτσι μαζεύουμε τα 80.000€ και με αυτά πληρώνουμε όλα τα έξοδα του κτιρίου.

Είκοσι έξι χρόνια μετά, η κατάληψη ‘’ 59 Rivoli Aftersquat’’ συνεχίζει να είναι ένα σύμβολο της δύναμης των καλλιτεχνών, να επαναπροσδιορίζουν τον δημόσιο χώρο και να αποδεικνύουν πως η δημιουργία μπορεί να είναι και πράξη αντίστασης. Σήμερα είναι ένα από τα πιο ζωντανά κύτταρα καλλιτεχνικής δημιουργίας της πόλης του Παρισιού και αν βρεθείς εκεί πρέπει οπωσδήποτε να την επισκεφτείς.

Στο στούντιο του Gaspard Delanoë.

Ο χώρος μου – λέει ο Gaspard – λέγεται μουσείο Igor Balut. Στην πράξη είναι ένα αντί-μουσείο γιατί στα μουσεία συνήθως έχεις λευκούς τοίχους και κάποια έργα τέχνης που εκτίθενται. Εδώ δεν υπάρχουν λευκοί τοίχοι γιατί όλα είναι καλυμμένα με έργα τέχνης και άλλα πράγματα. Έτσι είναι ένα είδος ‘’ντανταϊσμού’’, πιστεύω στους ‘’ντανταιστές’’ και το στούντιο μου είναι ένα αντί-μουσείο.

Όσο για το όνομα – Igor Balut- είναι ένα όνομα που το βρήκα τυχαία στον τηλεφωνικό κατάλογο. Δεν ξέρω ποιος είναι ο Igor Balut, έτσι αυτό είναι το μουσείο ενός άγνωστου καλλιτέχνη. Έχουμε πολλούς διαφορετικούς καλλιτέχνες σε αυτό το μουσείο και εγώ είμαι ο διευθυντής του.

Κάθε καλλιτέχνης που αφήνει κάτι σε αυτό το μουσείο γίνεται συν-διευθυντής, έτσι μέχρι στιγμής έχουμε 856 συμμετοχές. Ο Gaspard είναι έντονα συνδεδεμένος με το κίνημα των squats καλλιτεχνών. Στα έργα του χρησιμοποιεί διάφορα μέσα- performance, εγκαταστάσεις, έργα έντυπης μορφής, δράσεις δημόσιας τέχνης και συχνά αναμειγνύει το πολιτικό – κοινωνικό με το χιούμορ, την υπερβολή, την πρόκληση ή τη σάτιρα. Δεν φοβάται να προκαλέσει ή να διαταράξει τα συνηθισμένα πλαίσια και αυτό τον γοητεύει στην τέχνη.

Στο στούντιο της Μάγιας Χατζηγεωργίου.

Αυτό και αν ήταν έκπληξη, μια Ελληνίδα στο 59 Rivoli Aftersquat. Περάσαμε από όλα τα στούντιο της κατάληψης και σταθήκαμε σε ένα, με πολύ ιδιαίτερα σχήματα, σε ένα μοναδικό μπλε χρώμα. Ενώ συζητούσαμε με την Αρετή πόσο μας άρεσαν τα τυπωμένα πανιά, είδαμε στο τραπέζι το όνομα του καλλιτέχνη. Χαρήκαμε πολύ που συναντήσαμε την Μάγια και μάθαμε για την τέχνη της.

Η Μάγια γεννήθηκε στην Κύπρο και σπούδασε Καλές τέχνες στην Θεσσαλονίκη και δεν θα την άλλαζε την σχολή της γιατί όπως μας είπε είχε πολύ καλούς καθηγητές. Μετά έκανε Erasmus στην Universidad de Bellas Artes στην Ισπανία. Έχει εκθέσει έργα της σε Κύπρο, Ελλάδα, Ισπανία, Ρωσία, Ιταλία και Η.Π.Α.

Πρώτη φορά έγινε δεκτή και ήρθε στην 59 Rivoli aftersquat to 2016. Τώρα ξαναέρχεται το 2025 για άλλο ένα εξάμηνο. Είναι πολύ ευχαριστημένη που εκθέτει εδώ, ο χώρος της έχει εξαιρετικά χαμηλό ενοίκιο για Παρίσι, μόνο 150€ τον μήνα και τον επισκέπτονται μέχρι 4.000 άτομα την ημέρα.

Η Μάγια το 2019 πήρε μέρος στην έκθεση “La Nuit Blanche Paris 2019” με την εγκατάσταση ‘’Ο ροζ επιζών 2 ‘’ σαν μέρος της συλλογικότητας Rivoli 59, στο πλαίσιο της νεολαίας και των κινημάτων ταυτότητας. Με την εγκατάσταση αυτή προσπαθούσε να αμφισβητήσει το ροζ ως σύμβολο θηλυκότητας. Στην συνέχεια παρουσίασε την εγκατάσταση ’’The Sketchbook Project”, στην Brooklyn Library, στην Νέα Υόρκη. Η Μάγια κινείται καλλιτεχνικά γύρω από- installations – εγκαταστάσεις, πολιτισμικά σύμβολα, ταυτότητα, φύλο, και την συμβολή των χρωμάτων σαν φορέα μηνυμάτων.

Το μπλε χρώμα της Μάγιας Χατζηγεωργίου.

Είναι μοναδικό αυτό το μπλε χρώμα που έφτιαξε η Μάγια γιατί η απόχρωση είναι εντελώς δική της. Και γιατί το επέλεξε? Όταν ήρθα λέει στο Παρίσι το 2016 μου έλειπε το φώς, έτσι άρχισα να πειραματίζομαι με χρώματα και υλικά που να δίνουν φώς και θάλασσα. Κατέληξα σε αυτή την απόχρωση που μου θυμίζει το μπλε της θάλασσας.

Το στούντιο της είναι γεμάτο από μπλε χρώμα, όπως βλέπεις και στην φωτογραφία. Στην χειμερινή μουντάδα του Παρισιού, είναι σαν να μπαίνεις σε ένα ταξίδι σε γαλάζιες θάλασσες.

Την ρώτησα για το θέμα στα έργα της και τι θέλει να δείξει. Τα θέματα στα έργα μου, λέει η Μάγια, έχουν να κάνουν με το στιγμιότυπο, με την στιγμή, τα βλέπω σαν καρέ από κινηματογραφική ταινία. Το κατάλαβα καλά σαν σκηνοθέτης, από που αντλεί την έμπνευση της και τι προσπαθεί να αποδώσει. Μου άρεσε πολύ η εικαστική της ματιά στον κινηματογράφο και ο τρόπος που πιάνει την στιγμή.

Η τσάκιση και η κλωστή. Η Μάγια διπλώνει τα υφάσματά της, τα τσακίζει λίγο και έτσι δημιουργεί διαφορετικά βάθη και γωνίες έκφρασης στα έργα της. Εμένα μου έδωσε την εντύπωση μιας ελεύθερης ‘’κυβιστικής’’ ματιάς. Με την κλωστή τώρα η Μάγια ξεκινάει και κάνει διάφορες συνθέσεις πάνω στα έργα της και δίνει όγκο και αυθορμητισμό. Η κλωστή γίνεται το πέρασμα και η σύνδεση στον όγκο και στο βάθος του πίνακα.

Η Μάγια Χατζηγεωργίου με τα υπέροχα μπλε έργα της και το ζεστό της χαμόγελο μας κέρδισε σαν άνθρωπος και σαν καλιτέχνης.

La Recyclerie, η απόλυτη βιωσιμότητα.

Το επόμενο πρωινό ξεκινήσαμε την μέρα μας πολύ ευχάριστα και ήρθαμε σε έναν άλλο εναλλακτικό χώρο του Παρισιού, την La Recyclerie.

Η La Recyclerie βρίσκεται σε έναν παλιό σιδηροδρομικό σταθμό την Gare Ornano, στην περιοχή Porte de Clignancourt στο 18ο διαμέρισμα του Παρισιού. Έρχεσαι εύκολα εδώ με το μετρό που είναι από έξω.

Άνοιξε το καλοκαίρι του 2014 σαν ‘’tiers-lieu’’ δηλαδή ‘’τρίτος χώρος’’, με στόχο να συνδυάσει κοινωνική δράση, οικολογία, δημιουργικότητα και κοινότητα. Διοικείται και λειτουργεί με τη συμμετοχή διάφορων οργανώσεων με έμφαση στην αυτοδιαχείριση, στην οικολογική συνείδηση, την συνεργατικότητα και φυσικά στην βιωσιμότητα.

Η αρχική δομή του σταθμού έχει διατηρηθεί, ο σκελετός, οι σιδηρογραμμές έχουν ενταχθεί δημιουργικά στο χώρο. Από έξω δεν φαίνεται εντυπωσιακό το κτίριο, όταν όμως μπεις μέσα τα πράγματα αλλάζουν. Είσαι στην παλιά αίθουσα του σταθμού που είναι μεγάλη, ψηλοτάβανη και πολύ όμορφα διαμορφωμένη και διακοσμημένη, με ανακυκλωμένα υλικά και πολλά φυτά.

Αμέσως νοιώσαμε να μας δημιουργεί μια χαλαρή και ευχάριστη αίσθηση, καλώντας μας να μείνουμε. Από τα μεγάλα τζάμια μπαίνει πολύ φώς και βλέπεις κάτω τις σιδηροδρομικές γραμμές και τον κήπο. Αριστερά και δεξιά από τις γραμμές σε ότι χώρο βρέθηκε με χώμα, δημιούργησαν μικρούς κήπους με λαχανικά, κομποστοποιητές, κοτέτσι, χώρους εργασίας και μέρη για να καθίσεις και να πιείς καφέ με την ησυχία σου. Αν κάνεις μια βόλτα εδώ κάτω είσαι ξαφνικά στην εξοχή, σε ένα τόσο όμορφο και μικρό χωριό μέσα στο Παρίσι.

Οι κήποι και η ανακύκλωση στην La Recyclerie.

Η φιλοσοφία της La Recyclerie βρίσκεται πάνω στα – 3 R- Réduire – Réutiliser – Recycler, δηλαδή Μειώνω – Επαναχρησιμοποιώ – Ανακυκλώνω. Στηρίζουν την συνεργασία, την συμμετοχή της κοινότητας, την εκπαίδευση και την περιβαλλοντική ευαισθητοποίηση. Το concept της βιωσιμότητας φαίνεται ότι εφαρμόζεται εδώ στον μέγιστο δυνατό βαθμό.

Η La Recyclerie έχει μια αστική φάρμα. Με μέγεθος περίπου 1.000 m², με λαχανόκηπους, με δύο συστήματα κομποστοποίησης, μελίσσια στη στέγη, κοτέτσι με κοτόπουλα και πάπιες και εκπαιδευτικές εγκαταστάσεις για σχολεία. Ένα σημαντικό μέρος της παραγωγής της αστικής φάρμας χρησιμοποιείται στην κουζίνα του εστιατορίου. Κάνουν διαχείριση αποβλήτων και κομποστοποίηση. Η φάρμα παράγει κομπόστ και κάνουν και αναλύσεις εδάφους για να είναι σίγουροι ότι τα προϊόντα είναι ασφαλή. Θέλουν επίσης την ενεργή συμμετοχή της γειτονιάς, έτσι οι κάτοικοι μπορούν να φέρνουν οργανικά υπολείμματα για κομποστοποίηση, να συμμετέχουν σε καλλιεργητικές εργασίες και να παίρνουν κανένα μαρουλάκι η αβγουλάκι από το κοτέτσι όταν φεύγουν.

Επισκευές, εστιατόριο, καφές και κρουασάν.

Η La Recyclerie έχει ένα εργαστήριο επισκευής μικρών αντικειμένων όπου επισκευάζονται αντικείμενα οικιακής χρήσης, μικρές ηλεκτρικές συσκευές ακόμη και παλιές φωτογραφικές μηχανές. Με ενδιέφερε αυτό το εργαστήριο έτσι στάθηκα για λίγο και έβλεπα τους δύο τεχνίτες με πόση αγάπη και υπομονή προσπαθούσαν να επισκευάσουν ένα παλιό ραδιόφωνο.

Έχει ένα εστιατόριο και καφέ, στα οποία χρησιμοποιούν πολλά τοπικά προϊόντα και εποχιακά υλικά, με έμφαση σε βιολογικά, φυτικά και vegetarian επιλογές. Ένα μεγάλο μέρος της δικής τους παραγωγής από την φάρμα τους χρησιμοποιείται στην κουζίνα του εστιατορίου.

Φτιάχνουν ωραία και νόστιμα πιάτα, η κουζίνα είναι ανοιχτή και την βλέπεις και λειτουργεί σαν self-service για συμμετοχή δική σου και μείωση του κόστους.

Έχει πολιτιστικές εκδηλώσεις και εργαστήρια, σχεδόν κάθε μέρα έχει κάτι να παρουσιάσει. Κάνουν πολλές δωρεάν εκθέσεις, συναυλίες, προβολές, εργαστήρια, δραστηριότητες δημόσιου διαλόγου και συμμετοχικού τύπου.

Έχει επίσης εξαιρετικό κρουασάν. Έχω μια αδυναμία στα κρουασάν και τα ψάχνω. Τις μέρες που ήμασταν εδώ στο Παρίσι, με την Αρετή πήγαμε και βρήκαμε τους τρείς βραβευμένους φούρνους για το κρουασάν τους, στον διαγωνισμό του 2025. Οι δύο ήταν αδιάφοροι, ο ένας ήταν καλός αλλά όχι κάτι εξαιρετικό. Το κρουασάν βουτύρου έχει δύσκολη διαδικασία για να γίνει και όταν στο σερβίρουν θα πρέπει εκτός των άλλων, να είναι ελαφρώς ζεστό και κρατσανιστό.

Ρωτήσαμε στον μπουφέ στην La Recyclerie αν έχουν κρουασάν και μας είπαν ότι σε λίγο βγαίνουν, μεγάλη τύχη, παραγγείλαμε δύο με μικρές ελπίδες. Όταν ήρθαν και τα δοκιμάσαμε μείναμε έκπληκτοι, ήταν καλύτερα από τα τρία βραβευμένα. Φυσικά έδωσα συγχαρητήρια στον pastry chef και γελάσαμε όταν τον πρότεινα να πάρει μέρος στον ετήσιο διαγωνισμό για τα καλύτερα κρουασάν του Παρισιού.

*Ο Στέργιος Μήτας είναι σκηνοθέτης