Parthenope: Μια βουτιά στο αλληγορικό σύμπαν του Sorrentino

Χθες βράδυ αποφάσισα να δω με καθυστέρηση την Παρθενόπη, την τελευταία ταινία του Sorrentino. Πήγα στον κινηματογράφο με επιφύλαξη, έχοντας διαβάσει τις συντριπτικά αρνητικές κριτικές. Βγήκα από τον κινηματογράφο απορημένος για ο,τι διάβαζα και πεισμένος για το λάθος των κριτικών.

Όταν ανακάλυψα τον Paolo Sorrentino, με το εξαιρετικό Il Divo πίσω στο 2008-2009, βρήκα ένα σίνεμα που απολαμβάνω. Ένα σινεμά που λέει με κάθε τρόπο ότι αυτό που μένει στο τέλος της ζωής είναι η ειρωνεία, όπως είπε εμφατικά ο φύλακας του θησαυρού του San Gennaro. Σκεφτείτε απλώς τη χαρακτηριστική σκηνή στη βεράντα του Jep Gambardella στο La Grande Bellezza.

O Sorrentino, με τομή το La Grande Bellezza, φτιάχνει ένα κινηματογραφικό σύμπαν βαθιά προσωπικό, βαθιά ιταλικό και απολύτως αυθεντικό. Ειδικά τα τελευταία χρόνια γυρίζει συνειδητά στη Νάπολη, γυρίζει στις ρίζες του, ίσως γιατί οι ρίζες έχουν αξία όπως λέει η Αγία στον Jep στα ελάχιστα δευτερόλεπτα ομιλίας που έχει σε όλη την ταινία.

Είναι, όμως, ένα κινηματογραφικό σύμπαν που σε αφήνει να βάλεις τον εαυτό σου μέσα, να συμπληρώσεις τα κενά. Δεν ξέρουμε τι έκανε ο Jep αφού ανακάλυψε ότι όλα είναι ένα τρικ [trucco]. Δεν ξέρουμε τι έκανε ο Fabietto αφού έφυγε από τη Νάπολη. Δεν ξέρουμε τι έκανε η Parthenope από τα 35 της ως τη συνταξιοδότησή της που γυρίζει στη Νάπολη. Δεν ξέρουμε καν αν είναι τυχαίο ότι ο 16χρονος Fabietto φεύγει από την πόλη όταν αυτή πανηγυρίζει το πρωτάθλημα της Napoli, ενώ η 73χρονη Parthenope επιστρέφει τη νύχτα που η πόλη το πανηγυρίζει. Τίποτα δεν είναι τυχαίο, αν ρωτάτε εμένα. Για αυτό όταν ο Jep ψάχνει την τέλεια ομορφιά ανακαλύπτει το τρικ, και όταν αποκαλούν θαύμα την Parthenope, η οποία εμφανίζεται ως ενσάρκωση της τέλειας ομορφιάς, αναρωτιέται η ίδια μήπως είναι απάτη [truffa].

Ένα κινηματογραφικό σύμπαν που γοητεύει και σαγηνεύει, όπως έκανε και η Parthenope σε όλη της την ζωή. Γιατί η Parthenope είναι η Νάπολη. Είναι αυτός ο μαγικός κόλπος στον οποίο θα βιώσεις πράγματα που θα θυμάσαι μια ζωή. Με τη σκοτεινή, μυστηριώδη και αλέγκρα Νάπολη να κοιτάζει το Sorrento, την ακτή του Amalfi και το Capri. Ακόμα και αν κανένας άνθρωπος δεν μπορεί να είναι ευτυχισμένος στο ομορφότερο μέρος του κόσμου, όπως ακούγεται στην ταινία.

Οι ταινίες του Sorrentino είναι ένα μέσο να ονειρεύεσαι και να ταξιδεύεις, όπως ακριβώς η άμαξα στην οποία κοιμόταν η Parthenope. Η άμαξα που ήταν το δώρο για τη γέννησή της, σαν να ήταν εξ αρχής προορισμένη να ονειρεύεται και να ταξιδεύει. Και έχουμε τόσο ανάγκη τα όνειρα και τα ταξίδια, γιατί η ζωή είναι γεμάτη ατυχίες, γιατί η ζωή είναι ανυπόφορη το πρωί μετά από ένα hangover που συνειδητοποιείς την απόσταση από τα σχέδια που έκανες την προηγούμενη νύχτα, όπως εξηγεί στην Parthenope ο Αμερικανός συγγραφέας που κάνει διακοπές στο Capri.

Ο μόνος τρόπος να τα χάσεις όλα αυτά από τα μάτια σου είναι να αγνοήσεις το κλειδί που σου δίνει απλόχερα η εναρκτήρια σκηνή. Ή να αρνηθείς τα αξιώματα της αλληγορίας.

Κι αυτό έκαναν οι κριτικές.

Ας αγνοήσουμε με τη σειρά μας τις κριτικές και ας απολαύσουμε την ομορφιά της Παρθενόπης.