Πασχαλιάτικα κλισέ: Ο οβελίας, η κατάνυξη και ο Τζεφιρέλι

Tου Μιχάλη Γουδή

Μεγάλη Εβδομάδα και αν η ρουτίνα της καθημερινότητας δεν το καθιστά σαφές, φροντίζει η ελληνική τηλεόραση κάθε χρόνο να το υπενθυμίζει με τον πλέον εμφατικό τρόπο. Μία πλημμύρα από κλισέ και αγαπημένες συνήθειες δεν αφήνουν περιθώρια αμφισβήτησης ότι το Πάσχα πλησιάζει. Προσπαθήσαμε να καταγράψουμε μερικά από αυτά και σας προσκαλούμε να εμπλουτίσετε τη λίστα. Μία λίστα που προκαλεί γέλιο με τη διαχρονική κατάντια της ελληνικής τηλεόρασης να σερβίρει στο κοινό κάθε χρόνο την ίδια σαβούρα, αδιαφορώντας για την ποιότητα και την όποια δημιουργικότητα. Αλλά μετά από τόσα χρόνια εκπαίδευσης φαίνεται πως συνηθίσαμε και μας αρέσει…

Εδώ και λίγες ώρες έχουμε την άδεια να χρησιμοποιήσουμε λέξεις όπως οβελίας, αμνοερίφια, κατάνυξη και άλλες, οι οποίες τις υπόλοιπες 358 ημέρες του χρόνου αποσύρονται από το λεξιλόγιό μας. Τα τηλεοπτικά ρεπορτάζ της εβδομάδας εστιάζουν στην τιμή του “παραδοσιακού οβελία”, στο κόστος “του πασχαλινού τραπεζιού”, στην “εξέλιξη των τιμών στη Βαρβάκειο αγορά”, στην “κατάνυξη, με την οποία γιόρτασαν την Ανάσταση οι πιστοί”.

Μία άλλη ομάδα ρεπορτάζ είναι αφιερωμένη στη “φετινή έξοδο των εκδρομέων”. Απαραίτητα συστατικά οι ουρές στα διόδια, η επιστροφή των πινακίδων και φυσικά ερωτήσεις όπως “πού πηγαίνετε;” που συνοδεύεται από την επίσης κλισέ απάντηση “κλασικά, στο χωριό, πού χρήματα για κάτι περισσότερο;”.

Προσθέστε εδώ, φυσικά, και ρεπορτάζ για τα έθιμα του Πάσχα σε διάφορες περιοχές. Δε χάνεται ποτέ το μπαλκόνι του Τόλη Βοσκόπουλου και της Άντζελας Γκερέκου, ειδικά κατά την περίοδο της υπουργίας της, στην Κέρκυρα με τους δυο τους να κοιτούν γεμάτοι χαρά τις στάμνες να πέφτουν στο πλακόστρωτο. Αλλά και μια κυρία στη Χίο που μιλά για τα ταρατατάκια που ρίχνουν Κάθε χρόνο στο χωριό Βροντάδος.

Την Κυριακή του Πάσχα αναλύεται το “γλέντι μέχρι πρωίας μετά την Ανάσταση”. Απαραίτητα τα πλάνα που δείχνουν την αντίθεση στην κατάνυξη που προηγήθηκε. Το Star εδώ αναλαμβάνει να δείξει τα beach bar αν έχει πιάσει καλοκαίρι, τις πίστες αν ξεκινούν νέα σχήματα και τις βόλτες στα σοκάκια της Μυκόνου. Δυστυχώς φέτος θα λείπει η ψυχή του νησιού, ο Λάκης Γαβαλάς.

Πριν ή μετά, η επιλογή είναι ελεύθερη, υπάρχει ξεχωριστή αναφορά στην κατάνυξη της πολιτικής ηγεσίας. Για την τελευταία υπάρχουν σχετικά αφιερώματα με τις επισκέψεις των πολιτικών ηγετών σε στρατόπεδα ή ό,τι άλλο επιλέξει ο κάθε πολιτικός. Πλάνα με το τσούγκρισμα των αυγών και την πιο casual χειραψία κρίνονται ως ζωτικής σημασίας. Σε αυτά εντάσσονται, ειδικά τα τελευταία χρόνια, οι δηλώσεις- λογοπαίγνια με την Ανάσταση, το Γολγοθά κτλ. “Εύχομαι η Ανάσταση του Κυρίου να σημάνει Ανάσταση και για τη χώρα μας που περνά το δικό της Γολγοθά…”

Καθ’ όλη τη διάρκεια της εβδομάδας πριν και μετά τα δελτία ειδήσεων που προσφέρουν τα παραπάνω θεάματα, αδιαπραγμάτευτα προσφέρονται λίγο λίγο τα 371 του Τζεφιρέλι για τον “Ιησού από τη Ναζαρέτ”. Σιγά σιγά θα καταστεί δυνατό να καταργηθούν οι υπότιτλοι από την προβολή της συγκεκριμένης ταινίας, καθώς ο Έλληνας τηλεθεατής είναι έτοιμος να γράψει μέχρι και διαγώνισμα με τους διάλογους της ταινίας. Παράλληλα, τα κανάλια αρπάζουν την ευκαιρία από τα μαλλιά- άλλο κλισέ, αλήθεια τι μαλλιά έχει η ευκαιρία, μακριά, κότσο ή αγορέ;- για να προβάλλουν όποια ταινία εποχής έχουν στο αρχείο τους, ακόμη κι αν, πιο σωστά ιδίως αν δεν έχει καμία σχέση με το Πάσχα. Αρκεί η χλαμύδα να παίζει κυρίαρχο ρόλο.

Επιστέγασμα της υποκρισίας και της αέναης επανάληψης κατά τη Μεγάλη Εβδομάδα αποτελεί η επιλογή των περισσότερων ραδιοφωνικών σταθμών να παίζουν κλασική ή έστω τη λεγόμενη “απαλή” μουσική από το απόγευμα της Μ. Πέμπτης και μετά, κάνοντας  τα νεύρα σε όσους θέλουν να ακούσουν κάτι άλλο, κρόσσια.

Με δύο κινήσεις αποφεύγεται το προβλέψιμο και ευτελές Πάσχα της ελληνικής τηλεόρασης. Βήμα πρώτο: την κλείνεις. Βήμα δεύτερο: διαλέγεις βιβλίο και ρίχνεσαι στο διάβασμα. Τουλάχιστον μέχρι να ετοιμαστεί ο “παραδοσιακός οβελίας”…