Περί χειροκροτήματος

Το χειροκρότημα στο τέλος μιας παράστασης το αντιλαμβάνομαι ως η άμεση ετυμηγορία του κοινού. Μια πρώτη εκτίμηση των σκηνικών πεπραγμένων.

Υπάρχουν πολλά είδη χειροκροτήματος (με βάση την έντασή τους). Εκείνο που έχει ενδιαφέρον και αξίζει ειδικής μελέτης είναι το παρατεταμένο, το θορυβώδες και θερμό χειροκρότημα, το οποίο μάλιστα τις περισσότερες φορές καταλήγει σε standing ovation. Φαινόμενο που γίνεται ολοένα και πιο σύνηθες και “περίεργο” μιας και το να χειροκροτεί κάποιος όρθιος είναι η ύψιστη εκδήλωση αποδοχής.

Έχω κατά νου όλες σχεδόν τις χώρες του πρώην ανατολικού μπλοκ, όπου πραγματικά εντυπωσιάζει ο όγκος και η διάρκεια του χειροκροτήματος μετά από κάθε παράσταση και το σημείωμα αυτό το γράφω με αφορμή παραστάσεις που είδα πολύ πρόσφατα.

Αντιλαμβάνομαι το ζεστό και ενθουσιώδες χειροκρότημα όταν μια παράσταση έχει τις ποιότητες εκείνες που αξίζουν/δικαιολογούν μια εξίσου γενναιόδωρη υποδοχή από την πλατεία.

Τι γίνεται όμως όταν η παράσταση είναι μέτρια ή πολύ κακή; Θα μου πείτε πως οι θεατές χειροκροτούν την προσπάθεια, τον μόχθο των ηθοποιών (;;;).

Δεκτό. Είναι το δικό τους “ευχαριστώ”.

“Ευχαριστώ” όμως για ποιο πράγμα, θα ρωτήσει κάποιος; Για μια κακή παράσταση;

Ας υποθέσουμε πως έτσι νιώθουν. Αναφαίρετο δικαίωμά τους.

Από την άλλη πάλι, εάν δεχτούμε, όπως λέω πιο πάνω, ότι το χειροκρότημα είναι ένα είδος “λαϊκής” κριτικής, πώς θα καταλάβουν οι συντελεστές μιας παράστασης ότι αυτό που έκαναν ήταν χάλια ή απλώς καλό ή ξεχωριστό ή ιδιαίτερο, κ.λπ;

Αφού δεχόμαστε ότι το χειροκρότημα και ο όγκος του είναι και κριτική, ή πρωτίστως κριτική, δεν πρέπει να λειτουργεί όπως μια κανονική κριτική: δηλαδή να συνομιλεί με τους συντελεστές, στέλνοντας (αντί διά της γραφής αυτή τη φορά διά του σώματος) το δικό του μήνυμα, την αξιολόγησή του;

Θαρρώ πως ναι.

Όταν οι καλλιτέχνες επικαλούνται κατά κόρον το κοινό ως τεκμήριο του εύρους της αποδοχής τους, στην ουσία αναφέρονται στο χειροκρότημα αυτού του κοινού. Γνωρίζουν ότι όσο πιο μαζικό και θορυβώδες είναι τόσο πιο μεγάλη θα είναι και η προσέλευση του κοινού στο ταμείο.

Το χειροκρότημα είναι ένας κράχτης, με οικονομικές παραμέτρους, και όχι μόνο.

Το χειροκρότημα είναι μια εκδήλωση άμεσης δημοκρατίας (αφού όλοι μπορούν να συμμετάσχουν εδώ και τώρα) και αξιολόγησης, που σημαίνει ότι ορίζει εν πολλοίς και τη φυσιογνωμία του θεάτρου–άρα είναι κάτι πάρα, μα πάρα πολύ σημαντικό. Δεν είναι παίξε γέλασε.

Οπότε, ας είμαστε τουλάχιστο προσεκτικοί ποιες παραστάσεις χειροκροτούμε περισσότερο και ποιες λιγότερο. Δεν χωράνε όλοι στο ίδιο χειροκρότημα.

*πηγή εικόνας: pexels-plantsandgraphics