Περί ελληνικού ντιζάιν

«Το μέγιστο καλό που μας χαρακτηρίζει ως σχεδιαστές είναι ότι δουλεύουμε για το εφήμερο. Η δόξα και η χαρά διαρκούν τόσο όσο η κάθε δουλειά μας βρίσκεται στην αγορά. Έτσι δεν θα στήσουμε ποτέ μόνοι μας μνημείο του εαυτού μας». Γιώργος Βακιρτζής, χαράκτης και graphic designer, δημιουργός κινηματογραφικών και διαφημιστικών γιγαντοαφισσών, την περίοδο μεταξύ 1945-1964.

Στην Ελλάδα του σήμερα υπάρχει και παράγεται «καλό ντιζάιν». Αλλά δυστυχώς, ενώ καθημερινά μπορεί να συναντήσει κανείς εξαιρετικά ταλέντα, άρτιους και καταρτισμένους επαγγελματίες που σε προηγούμενες εποχές αναζητούσες μάταια, το ντιζάιν ως ρυθμιστική κατάσταση της οπτικής επικοινωνίας και απαραίτητο εργαλείο συγκρότησης μιας καθαρής δημόσιας εικόνας δεν έχει ακόμα κατορθώσει να συγκροτηθεί ως «σώμα». Φταίει κάτι που μεταξύ μας όλοι το ομολογουμε, η έλλειψη ειδικής εκπαίδευσης υψηλού επιπέδου και η νυσταλέα αντιμετώπιση του κλάδου από την πολιτεία.

Το βασικότερο γεγονός της πρώτης δεκαετίας του 21ου αιώνα στην Ελλάδα για το ντιζάιν υπήρξε η διεξαγωγή των Ολυμπιακών Αγώνων. Η επίσημη πολιτεία δεν έχει κάνει λεπτομερείς αναφορές και ανακοινώσεις για το τι εισπράξαμε και τι χάσαμε σε ουσία. Τι άφησε ως παρακαταθήκη ντιζάιν η όλη διοργάνωση. Κατά τη γνώμη μου τίποτα, σε σχέση με τις προσδοκίες του χώρου.

Στην Ελλάδα του σήμερα κανείς φαίνεται δεν μορεί να πάρει στα σοβαρά το ντιζάιν. Το θεωρεί περιττό περιτύλιγμα που το πετάει για να χρησιμοποιήσει το περιεχόμενό του. Θα πρέπει να κατανοήσουμε πως το ντιζάιν δεν είναι επιστήμη. Είναι μια εφαρμογή τεχνών που ξεκίνησε από τη γραφή, το σχέδιο \, τη ζωγραφική, τη φωτογραφία αλλά τελικά δεν είναι τίποτα από όλα αυτά, αλλά όλα μαζί ως βάση. Έχει τη δική του αυτόνομη παρουσία. Διαθέτει γλώσσα, κανόνες και ιστορία. Απαιτεί άσκηση, σοβαρή και ειδική εκπαίδευση, αφοσίωση και ωριμότητα. Αποτελεί παγκόσμιο φαινόμενο, η Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών στην Ελλάδα να μην συμπεριλαμβάνει στα τμήματά της το ντιζάιν. Το Τεχνολογικό Ινστιτούτο, στο ειδικό του τμήμα, να εμπιστεύεται τη διοίκησή του σε κάθε άλλη ειδικότητα εκτός του σχεδιαστή, και είναι αμφίβολο αν κάποιος από το Υπουργείο Παιδείας γνωρίζει τι τέλος πάντων είναι το ντιζάιν και πώς εξειδικεύονται οι σχεδιαστές. Όμως μέσα σ΄αυτό το σκληρό τοπίο η Ελλάδα αντιστέκεται.

Η προσωπική μου γνώμη είναι ότι το ελληνικό ντιζάιν μπορεί να στηρίζεται στους νέους δημιουργούς. Καθημερινά βρίσκομαι μπροστά σε ντοσιέ εργασιών νέων Ελλήνων σχεδιαστών που και ταλέντο έχουν περισσότερο από προηγούμενες γενιές κια καλύτερης εκπαίδευσης έτυχαν. Μαζί με όλα τους τα εφόδια χρειάζεται πείσμα, θέληση και αγώνας για τη διεκδίκηση υτών που τους αναλογούν και τους οφείλουμε. Όταν οι δεκάδες ταλαντούχοι σχεδιαστές μας συνειδητοποιήσουν το στίγμα τους και διεκδικήσουν την άποψή τους, όταν μάθουν ν αποφεύγουν το ναρκισσισμό και να αναγνωρίζουν τις άξιες επαίνων εργασίες των συναδέλφων τους, όταν μάθουν να αγωνίζονται για δίκαιες αμοιβές και να καταγγέλουν διαπλοκές, ατιμίες κια μετριότητες, τότε το ελληνικό ντιζάιν θα βγει από την κρίση ταυτότητας που το ταλανίζει και η καθημερινότητά μας θ’ αλλάξει τη μίζερη εμφάνισή της.

*Οι απόψεις του κ. Δημήτρη Αρβανίτη για το ελληνικό ντιζάιν περιλαμβάνονται στο βιβλίο του “Μικρές Ιστορίες για το ντιζάιν”, Εκδ. gamma

** Ο Δημήτρης Αρβανίτης είναι σχεδιαστής οπτικής επικοινωνίας στο Espresso Studio.