11+1 πόρτες που αγαπάμε στο κέντρο της Θεσσαλονίκης!

Εικόνες: Ευθύμης Βλάχος

Σε μία πόλη που βιώνει την απόλυτη παρακμή, σε κτίρια που προσπαθούν να κρατηθούν ζωντανά, σε ανοικοδομήσεις πολυκατοικιών, μέχρι σήμερα ανάμεσα στα σκουπίδια και στην στατικότητα, κάποιες πόρτες κρατούν την ιστορία της Θεσσαλονίκης.

Άλλες ξύλινες, άλλες σιδερένιες, σκαλιστές, ξεθωριασμένες στον χρόνο αποτελούν στολίδια του ιστορικού κέντρου της πόλης.

#1 Βασιλέως Ηρακλείου 15

#2 Βαλαωρίτου 8

Ένα πολύ όμορφο κτήριο επι της Βαλαωρίτου με Ορφανίδου που χαρακτηρίστηκε διατηρητέο το 2006 (Φ.Ε.Κ. 229/ΑΑΠ/04-11-2016 ) όπως πολλά άλλα σπάνιας ομορφιάς και αρχιτεκτονικής αφήνετε στην φθορά του χρόνου. Χτίστηκε το 1925 σε σχέδια του Γ. Μανούσου σε μια περιοχή που τον καιρό εκείνο χτυπούσε η καρδιά της εμπορικής και επιχειρηματικής δραστηριότητας της πόλης. Το κτήριο στέγαζε κάθε λογής γραφεία. Φιλοξενούσε για ένα διάστημα “Κατάληψη” η οποία ωστόσο τον τελευταίο καιρό φαίνεται να έχει αποχωρήσει.

Φέρει χαρακτηριστικά εκλεκτικιστικής αρχιτεκτονικής της περιόδου του μεσοπολέμου και έχει δύο κύριες όψεις. Η όψη επί της οδού Βαλαωρίτου οργανώνεται συμμετρικά με κεντρικό έρκερ και ανοίγματα με εξώστες σε κατακόρυφες στήλες εκατέρωθεν. Η όψη επί της οδού Ορφανίδου οργανώνεται επίσης συμμετρικά, με δύο έρκερ που εναλλάσσονται με κατακόρυφες στήλες ανοιγμάτων και μικρών εξωστών. Ενδιαφέρον παρουσιάζει η επεξεργασία των επιφανειών με διαφορετικές υφές στα επιχρίσματα και απλά γεωμετρικά διακοσμητικά στοιχεία. Ενδιαφέρον στοιχείο της κατασκευής αποτελεί το έντονα προεξέχον στέγαστρο από οπλισμένο σκυρόδεμα, το οποίο χωρίζει το ισόγειο από το πατάρι και τους ορόφους. Αποτελείται από ισόγειο, δυο ορόφους, έναν ακόμα σε εσοχή και μια ακόμα κατασκευή, εν είδη τριπλής κατοικίας-αποθήκης πάνω από τον 3ο. Αυτή η προσθήκη είναι επίσης πλινθόκτιστη, με υψίκορμα ξύλινα κουφώματα, οπότε συμπεραίνουμε πως η προσθήκη δεν είναι πολύ μεταγενέστερη της αρχικής κατασκευής.

#3 Γλάδστωνος 29 

#4 Αγίου Μηνά 6 

#5 Τσιμισκή 81 

Κατασκευάστηκε πιθανότατα το πρώτο μισό της δεκαετίας του 1920 και σίγουρα μέχρι το 1927. Στέγασε το ζαχαροπλαστείο Εκάλη, γνωστό αθλητικό στέκι το 1950-1960. Χαρακτηρίστηκε διατηρητέο το 2016. Αξιόλογο κτίριο σε περίοπτη θέση με είσοδο από την Τσιμισκή. Οι όψεις των οδών Ικτίνου και Π.Π. Γερμανού διαμορφώνονται με τρίπλευρα, κεντρικά έρκερ που καταλαμβάνουν τρεις ορόφους και συμμετρική οργάνωση των ανοιγμάτων με εξώστες. Αξιόλογα χαρακτηριστικά αποτελούν η διαμόρφωση των κυρτών άκρων των έρκερ, η έντονη διακοσμητική διάθεση στα ανοίγματα με ανάγλυφα διακοσμητικά στοιχεία στην στέψη και την ποδιά των παραθύρων. Επίσης τα φουρούσια που υποβαστάζουν τους εξώστες, το μεταλλικό στέγαστρο της ζώνης του ισογείου, τα κιγκλιδώματα, η τρίφυλλη ξύλινη πόρτα της εισόδου, καθώς και το προεξέχον γείσο. Εσωτερικά διατηρούνται οι παλιές ξύλινες εξώπορτες των διαμερισμάτων καθώς και τα παλιά δάπεδα από χρωματιστά διακοσμητικά πλακίδια.

#6 Παλαιών Πατρών Γερμανού 2

#7 Αγίας Σοφίας 11

#8 Τσιμισκή 51

#9 Τσιμισκή 59

#10 Καρόλου Ντηλ 19

#11 Τσιμισκή 47 

Μορφολογικά τοποθετείται μεταξύ 1925-1935. Χαρακτηρίστηκε διατηρητέο το 2016. Εκλεκτικιστικό κτίριο με επιμέρους γεωμετρικές μορφές και λεπτομέρειες διακόσμου από επιρροές Art Deco. Ιδιαίτερη διαμόρφωση της γωνίας του κτιρίου. Στο ισόγειο μεγάλο τοξωτό άνοιγμα με φεγγίτη στο άνω μέρος και ογκοπλαστική προεξέχουσα τοξωτή διαμόρφωση του υπέρθυρου με γλυπτικό εκλεκτικιστικό διάκοσμο. Πάνω από αυτό καμπυλοειδής διαμόρφωση της γωνίας, η οποία οργανώνεται σε τρεις επιμέρους κατακόρυφες στήλες. Οι στήλες αυτές ενσωματώνουν τα ανοίγματα και πλαισιώνονται από κάθετη γραμμική διακόσμηση, η οποία ακολουθείται και στο σύνολο των όψεων.

#12 Τσιμισκή 26

#13 Βασιλέως Ηρακλείου 7

Ένα τριώροφο κτίριο με την υπογραφή του Βιταλιάνο Ποζέλι, δημιουργού σημαντικών δημόσιων κτιρίων της Θεσσαλονίκης, χρονολογείται πως χτίστηκε το 1920 και χαρακτηρίστηκε διατηρητέο το 2016.

#14 Εδέσσης 6

Στα Άνω Λαδάδικα πάνω από την οδό Τσιμισκή στην οδό Εδέσσης 6  βρίσκεται το Μπενσουσάν Χαν. Το Μπενσουσαν Χαν κτίστηκε γύρω στα 1810 και ιδιοκτήτης του ήταν κάποιος Τούρκος. Λειτούργησε ως πανδοχείο σε 3 επίπεδα. Το υπόγειο το οποίο χρησιμοποιείτο ως αποθηκευτικός χώρος  εμπορευμάτων, το ισόγειο το οποίο χρησιμοποιείτο ως σταύλος, και τον πρώτο όροφο που χρησιμοποιείτο ως κοιτώνες. Το 1830 το οίκημα αγοράζεται από τον  εβραίο Σαμουήλ Μπενσουσάν. Το 1930 οι κληρονόμοι του Μπενσουσάν, πωλούν το κτήριο στην οικογένεια του Βασίλη Ζωτιάδη μεγαλέμπορου της Θεσσαλονίκης.Το κτήριο αλλάζει χρήση. Από πανδοχείο το  μεν ισόγειο μετατρέπεται  σε μαγαζί με μπαχαρικά, υφάσματα, και ψιλικά, ο δε πρώτος όροφος σε γραφεία δικηγόρων , συμβολαιογράφων , και εκτελωνιστών. Μέχρι τη δεκαετία του 1980 στο ισόγειο υπήρχε το κατάστημα μπαχαρικών του Μπίλλυ γνωστού στους παλιούς Θεσσαλονικείς που το θυμούνται ακόμα μέχρι σήμερα. Για πολλά χρόνια το κτίριο χρησιμοποιούνταν ως χώρος πολιτιστικών εκδηλώσεων.