Ποιο είναι άραγε το «σχέδιο εκκένωσης» στο δικό μας Μάτι;
Το... δικό μας Μάτι, η Χαλκιδική που... «σαν αυτήν δεν έχει», έχει δοκιμαστεί πολλές φορές μέσα στα χρόνια από πυρκαγιές.
(Όσα γράφω δεν είναι σκέψεις βέβηλες. Τα ανακλαστικά του τρόμου είναι. Αποτυπωμένα με λέξεις άτεχνες και σκέψεις ανάκατες.)
Οι πυρωμένες «εθνικές τραγωδίες» ξεχνιούνται μόλις οι κάμερες σβήσουν και όταν σιγήσουν οι δραματικές περιγραφές και οι αφηγήσεις.
Οι πυρωμένες «εθνικές τραγωδίες» ξεχνιούνται μέχρι να συμβεί η επόμενη.
Οι πυρωμένες «εθνικές τραγωδίες», όποτε εισβάλουν στη ζωή μας, διαταράσσοντας την ευδαιμονία και τη μακαριότητά μας, μάς… εκπλήσσουν λες και είναι η πρώτη φορά που τις ζούμε.
Οι πυρωμένες «εθνικές τραγωδίες» έχουν κάθε λογής σατανικούς ενόχους και αίτια -τους Τούρκους πράκτορες, τη 17 Νοέμβρη, οικονομικά συμφέροντα, σαλεμένους εμπρηστές, το στρατηγό άνεμο, ακραία φαινόμενα, ασύμμετρες επιθέσεις…
Σπάνια έχουν, όμως, υπεύθυνους. Πραγματικούς υπεύθυνους.
Στις πυρωμένες «εθνικές τραγωδίες», όσο οι κάμερες και τα μικρόφωνα είναι στη θέση on, …«μετράμε τις πληγές μας» και ύστερα τις λησμονούμε -χωρίς βεβαίως να τις έχουμε επουλώσει. Μένουν για να τις γλύφουν μόνοι τους όσοι σημαδεύτηκαν από αυτές και να τις κουβαλούν για μια ολόκληρη ζωή. Αποζημιώσεις, ελαφρύνσεις και ανταλλάγματα είναι μια ασήμαντη -ίσως και προσβλητική- παρηγοριά.
Οι επόμενες πυρωμένες «εθνικές τραγωδίες», όμως, καραδοκούν. Κάθε μέρα αυτού του δύσκολου και μουδιασμένου καλοκαιριού μια δασωμένη γωνιά αυτού του τόπου μπορεί να λαμπαδιάσει. Με τον ίδιο τρόπο, θύμα της ίδιας παραλυμένης αντιμετώπισης, με τα ίδια λάθη, τις ίδιες ανεπάρκειες. Δυστυχώς και με τις ίδιες ή και χειρότερες συνέπειες -έτσι λένε αυτοί που ξέρουν.
Οι δημοσιογραφικές κοινοτυπίες είναι, άλλωστε, προβαρισμένες και έτοιμες, οι συσκέψεις και οι ανακοινώσεις θα δείχνουν με το δάχτυλο τους ίδιους πάνω-κάτω ενόχους και θα επικαλούνται παρόμοιες δικαιολογίες.
Από την πρώτη στιγμή της τραγωδίας το μυαλό μου έχει σκαλώσει στο …δικό μας Μάτι. Δεν είναι βέβηλη η σκέψη μου. Είναι το αυτονόητο ανακλαστικό του μυαλού μπροστά σε αυτήν την τραγωδία που μια χώρα ολόκληρη την παρακολουθεί με παγωμένη ψυχή και αφόρητο πόνο.
Το… δικό μας Μάτι, η Χαλκιδική που… «σαν αυτήν δεν έχει», έχει δοκιμαστεί πολλές φορές μέσα στα χρόνια από πυρκαγιές.
Το… δικό μας Μάτι, λοιπόν, είναι καταπράσινο και πευκοφυτεμένο -μια πυριτιδαποθήκη γεμάτη από εύφλεκτα δαδιά έτοιμα να ανάψουν και να γίνουν, μέσα σε λίγες ώρες, στάχτη, όπως μας λεν αυτοί που ξέρουν.
Έχει παντού στρώματα από πευκοβελόνες, ξερόχορτα και κουκουνάρια που είναι έτοιμα να εκτοξευτούν ως πύρινες σφαίρες. Σκόρπια σκουπίδια που κρύβουν εκατοντάδες γυάλινα και πλαστικά θραύσματα -απειλητικούς μεγεθυντικούς φακούς όπως μας λεν οι ειδικοί.
Έχει ανοιχτές χωματερές μέσα στο ίδιο του το σώμα, όπως καταγγέλλουν εδώ και χρόνια οι δημοσιογράφοι.
Φιλοξενεί μιλιούνια από αμέριμνους, ίσως και ασυνείδητους, ελεύθερους κατασκηνωτές που ανάβουν τα βράδια φωτιές για να ζήσουν το καλοκαιρινό τους όνειρο και τη μέρα στήνουν στους ίσκιους των δέντρων αυτοσχέδιες εστίες για να μαγειρέψουν το πρόχειρο φαγητό τους.
Βουλιάζει από κόσμο κάθε λογής, κάθε εθνικότητας, κάθε ηλικίας, όπως περηφανεύονται όσοι επαίρονται για την «τουριστική ανάπτυξη».
Το ανεπαρκές του οδικό δίκτυο παγιδεύει, ούτως ή άλλως, χιλιάδες αυτοκίνητα οποιοδήποτε τυχαίο Σαββατοκύριακο του καλοκαιριού.
Στο σώμα του έχει κρυμμένα και καλά καμουφλαρισμένα μέσα στο πράσινο σπίτια, κατασκευές, οικήματα, βίλες -άραγε νόμιμα, παράνομα, καταγεγραμμένα;
Είναι πυκνοδομημένο και κακοδομημένο -ένας πολεοδομικός λαβύρινθος, ένα βέβηλο οικιστικό έκτρωμα.
Μαντρωμένα οικόπεδα φτάνουν μέχρι τη θάλασσα αποκλείοντας την πρόσβαση -«ιδιωτική έκταση» γράφουν οι ταμπέλες και έχουν ζωγραφισμένους σκύλους φύλακες ή σύμβολα συναγερμών.
Οι αμμουδιές του είναι «χτισμένες» και αυτές, με ξαπλώστρες που φτάνουν μέχρι εκεί που σκάει το κύμα, με ταβέρνες και μπαράκια που… παίρνουν φωτιά τα Σαββατοκύριακα.
Έχει, με λίγα λόγια, όλα όσα έχει κάθε Μάτι σε αυτήν τη χώρα. Ίσως και ακόμα περισσότερα.
Άραγε σχέδιο έχει; Αυτήν τη λέξη ακούμε εδώ και μέρες από χείλη υπεύθυνα, ανεύθυνα, πληγωμένα, συγκλονισμένα, απεγνωσμένα… «Δεν υπήρχε σχέδιο -μας άφησαν να καούμε σαν τα ποντίκια, μας εγκατέλειψαν στη μοίρα μας!» Αυτό ακούμε από φωνές που τις λυγίζει η οδύνη.
Ποιο είναι άραγε το «σχέδιο εκκένωσης» στο… δικό μας Μάτι; Ποιο κέντρο θα αναλάβει να συντονίσει την κατάσταση αν κάποια μέρα του άχαρου και σκοτεινού αυτού καλοκαιριού ξεσπάσει το κακό; Ποιος και πώς θα ενημερώνει, ποιος θα καθοδηγεί όλον αυτόν τον κόσμο στο …δικό μας Μάτι;
Ποιος θα οργανώνει τη διαφυγή και τη σωτηρία; Με ποια προληπτικά μέτρα, ποιες πρόνοιες, ποιες οδηγίες, σε ποιες γλώσσες για να τις καταλαβαίνει ο ανυποψίαστος πύργος της Βαβέλ που θα παρακολουθεί παραλυμένος και έντρομος;
Ποιοι δρόμοι θα σηκώσουν το βάρος του αυτονόητου πανικού; Ποιος θα ρυθμίσει τη ροή των οχημάτων, την έξοδο; Πώς θα καταφέρουν να κινούνται πυροσβεστικά και ασθενοφόρα μέσα από μπλοκαρισμένες διόδους και οδικές παγίδες;
Τι γνωρίζουμε εμείς για όλα αυτά; Ποιος μας πληροφορεί και μας προετοιμάζει καθώς χαιρόμαστε τις μέρες της θερινής (έστω και βροχερής) μας ευδαιμονίας;
Μια σπίθα μόνο μπορεί να μας βάλει σε ένα οδυνηρό και καταστροφικό Μάτι του κυκλώνα – περνάει από το μυαλό μας άραγε;
Και ύστερα θα «μετράμε πληγές», θα κλαίμε για τις «βιβλικές καταστροφές», θα θρηνούμε την επόμενη «εθνική τραγωδία» που και αυτή δεν θα έχει υπεύθυνους παρά μονάχα … «ενόχους και αίτια». Μέχρι να την ξεχάσουμε…
(Όσα έγραψα δεν είναι σκέψεις βέβηλες. Τα ανακλαστικά του τρόμου είναι. Αποτυπωμένα με λέξεις άτεχνες και σκέψεις ανάκατες.)
ΥΓ: Έζησα, πριν τριάντα περίπου χρόνια, τις πυρκαγιές της Θάσου. Έμενα τότε εκεί. Ξέρω για τι μιλάω…
Ήμουν ανάμεσα σε αυτούς που ξύπνησαν έντρομοι μέσα στη νύχτα από τους τηλεβόες: «Η φωτιά έφτασε στον Καζαβίτη. Βγείτε από τα σπίτια. Όσοι έχουν αγροτικά οχήματα να σπεύσουν να βοηθήσουν». Ήμουν ανάμεσα σε αυτούς που έψαχναν οδό διαφυγής. Άρπαξα τα παιδιά και λίγα πράγματα για να φύγω με το αυτοκίνητο, φοβισμένη και ακαθοδήγητη, για μέρος ασφαλές -από ένστικτο και όχι από υπόδειξη οποιουδήποτε.
Θα θυμάμαι πάντα το σεληνιακό τοπίο της επόμενης μέρας, τα κενά βλέμματα, το βουβό ανασκούμπωμα της επιβίωσης, τις καταστροφικές πλημμύρες της πρώτης χειμωνιάτικης καταιγίδας.
Όλα αυτά στην ήσυχη Θάσο του παρελθόντος…