ΠΟΛΕΜΟΣ ΑΛΑ ΔΥΤΙΚΑ
Μερικές σκέψεις με αφορμή τον τρέχοντα πόλεμο και τις οπτικές πάνω του
*Αφιερωμένο στον πατέρα μου
Λέξεις: Σταμάτης Σκιφαλίδης
Έχει κλείσει περίπου ένας μήνας από την επίσημη εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία. Κάποιοι λίγοι γνώριζαν ότι τα πρώτα ανησυχητικά σημάδια φάνηκαν το 2014, με την ανεπίσημη αλλά ουσιαστική προσάρτηση της ιστορικής και στρατηγικής Κριμαίας. Παράλληλα συνέχιζε η ανάπτυξη εχθροπραξιών στην Ανατολική Ουκρανία, στην περιβόητη πλέον περιοχή του Ντονμπάς. Πετυχημένη και δοκιμασμενη η αφορμή αρχικά δόθηκε με το «πρόβλημα» συνύπαρξης μειονοτικών πληθυσμών, διαχέοντας το μήνυμα ότι λόγω μειονοτικών διαφωνιών, οι Ρωσόφωνοι κάτοικοι δέχονταν βίαιη και άδικη μεταχείριση από τους Ουκρανούς και ιδιαίτερα από το ακροδεξιό παρακρατικό τμήμα, γνωστό πλέον και ως το «Τάγμα του Αζόφ». Όλα τα παραπάνω δεν απασχόλησαν και τόσο την πολιτισμένη και δημοκρατική Ευρώπη τότε, παίζοντας τα,ως Τρίτη, τέταρτη είδηση και για λίγο διάστημα. Οι λέξεις Ντονμπάς, Αζοφική Θάλασσα, Κριμαία το 2014-15 δεν ακουγόντουσαν, δεν υπήρχαν.
Εφόσον η τότε εισβολή ήταν πιο αναίμακτη και λιγότερο προβεβλημένη, οι έχοντες τη γνώση, σφύριζαν αδιάφορα, το θέμα είτε ακόμη δεν πουλούσε είτε δεν είχε την εντολή να γίνει ευρύτερα γνωστό. Τότε τα θύματα φαίνεται αφού ήταν λιγότερα και οι συγκρούσεις μικρές, η ανθρώπινη απώλεια, φτώχεια και προσφυγιά δεν αρκούσαν για να μας συγκινήσουν. Ειδικά εμάς τους Ευρωπαίους, η καθημερινότητα των οποίων δεν χωρούσε άλλα προβλήματα, πέραν του covid κλπ.
Ξαφνικά, όπως συμβαίνει πάντα (μελετημένα και αποδεδειγμένα) η Δύση «ξαφνιάστηκε» από την συγκεκριμένη εισβολή. Με αρωγό την άπλετη μιντιακή προβολή ρεπορτάζ και σκληρών εικόνων όπως π.χ. την μετάδοση διασκορπισμένων πτωμάτων, διαλυμένων κτιρίων, παιδιών και γυναικών σε κατασταση σοκ να προσπαθούν να επιζήσουν και άλλων δεινών, εύκολα έκαναν τον μέσο Ευρωπαίο να ασχοληθεί. Έτσι αποφασίστηκε να μας «αφυπνίσουν» και ευαισθητοποιήσουν, περνώντας ξαφνικά ειδησεογραφικά στο άλλο άκρο (σε σχεση με το 2014). Άρχισαν οι κλασσικές αντιδράσεις τύπου «είμαστε όλοι Ουκρανοί» , φωταγωγήσεις κτιρίων, μικροπορείες κλπ. Που είμαστε φυσικά όπως και με καθένα που δέχεται επίθεση χωρίς λόγο…
Στον πόλεμο λένε συνήθως ο κρυφός και αδιαφανής νικητής είναι οι μπίζνες, παντός είδους. Δεν υπάρχει θεωρώ καλός και κακός, ο μόνος ηττημένος και κατεστραμμένος είναι ο κόσμος, οι κάτοικοι που ξαφνικά έρχονται αντιμέτωποι με τον θάνατο, τον τραυματισμό (σωματικό και ψυχολογικό) και την βιαστική αποδοχή μιας νέας και αμετάκλητης νέας βίαιης κατάστασης, ανισόρροπης, αυτής της ακατανόητης κ απότομης εγκατάλειψης των σπιτιών τους, της λογικής τους και του είναι τους, με μία τσάντα στην καλύτερη οδηγούμενοι σε πρωτόγνωρες μετακινήσεις χιλιομέτρων, υπό συνθήκες (καιρικές και πολεμικές), με αβέβαιο αύριο, εξαρτώμενοι από αποφάσεις Τρίτων είτε χωρών είτε στρατιωτικών οργανώσεων (νατο) είτε ακόμα χειρότερο πολιτισμένων ιστορικών ενώσεων τύπου Ε.Ε.
Αν κάποιος θεωρεί ή πιστεύει ότι το τελευταίο δίμηνο ήρθε ξαφνικά και απρόσμενα, δυστυχώς δεν γνωρίζει στοιχειώδη αυταπόδεικτα γεγονότα στην ανθρώπινη ιστορία. Θα ήταν αφελές, στο παρόν άρθρο να παρουσιάζονταν στοιχεία και πληροφορίες για το ποιοι, πώς και πότε. Μέρη του πιθανόν να αποσφραγιστούν ή φανερωθούν μετά από δεκαετίες όταν και λίγο δυστυχώς θα νοιάζει. Αλλά το γεγονός ότι η λαβωμένη άλλοτε υπερδύναμη Ρωσία, ήδη από τα μέσα της δεκαετίας του 90, είχε δεχτεί την «υπόσχεση» των ΗΠΑ της γεωγραφική «ανάσας» σε όμορες χώρες του άλλοτε ψυχρού αντίπαλου, εκτός του νατοϊκού εναγκαλισμού ως «ουδέτερης» ζώνης. Δείχνοντας την ανωτερότητα και αποφυγή αλαζονείας και επίδειξης, μιας και πλέον είχαν προκύψει απέραντες εκτάσεις-χώρες, χωρίς πατρόνα και προσανατολισμό. Αυτή η πολιτική του σεβασμού της γνωστής και ως Αρκούδας συνεχίστηκε και την δεκαετία του 2000, σχεδόν μέχρι και τα μέσα της προηγουμενης δεκαετίας. Θα ήταν γραφικό να γραφτεί το πώς η Ε.Ε. ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ, συμμετείχαν επί χρόνια σε διάφορες εισβολές, των οποίων οι συνέπειες προκαλούσαν επίσης θανάτους, αφανισμούς και προσφυγιά. Αλλά υπάρχουν και θα υπάρχουν 2 και περισσότερα σταθμά.
Γιατί να νοιαστούν οι Ευρωπαίοι πολίτες και η Δύση, για τις συνέπειες σε κατοίκους μακρινών χωρών, μελαχρινών, αλλόθρησκων; Συνδεδεμένοι με το παγιωμένο κακό μετά ειδικά την 09/11. Χώρια που οι εικόνες δύσκολα μας αγγίζουν (ειδικά όταν φτάνουν στα μάτια μας μονταρισμένες και προβεβλημένες από δίκτυα τα οποία αντί να ασκούν την 4η εξουσία, απλά χειρίζονται καταστάσεις και θεατές, ως κομμάτι προπληρωμένο και κονιορτοποιημένο). Όταν αυτός που ισοπεδώνεται φοράει μαντήλες, ζει στη σκόνη και στο πάτωμα, μιλάει παράξενα και δυστυχώς διακατέχεται από μια ιστορική κουλτούρα ξένη προς αυτήν της δημοκρατικής αλλά με όρους δυτικής, η ευαισθησία απουσιάζει. Δεν υπάρχει καν η θέληση και η προσπάθεια κατανόησης του διαφορετικού, αφού επιλέγει να απέχει από την «λογική» και τον σκεπτικισμό, προτιμώντας τον εντυπωσιακό αλλά άδειο τρόπο ζωής, της ψευδαίσθησης ότι η αφθονία αγαθών και η απόκτηση τους υπερτερεί κάθε άλλου τρόπου ζωής, θεωρώντας τον συχνά οπισθοδρομικό.
Ο πόλεμος σε Ευρώπη και ΗΠΑ, έχει καταντήσει βαρετός μετά τόσες ταινίες, σειρές και βιντεακια youtube. Τις προάλλες, στην σοφή και επαναστατική Ελλάδα, άκουσα από μια νορμάλ και φαινομενικά μορφωμένη κυρία να συζητά (σε super market) και να λεει: «μα πώς λυπάμαι αυτές τις γυναίκες (Ουκρανές), τόσο όμορφες και κανονικές, με τα όμορφα παιδάκια τους, να περνάνε όλα αυτά.. δεν ήξερα ότι είναι τόσο όμορφος λαός κλπ». Δεν την κατηγορώ τελείως, γιατί πέρα από την προσωπική ευθύνη να σέβεται και να εκτιμά οικουμενικά την ανθρώπινη ζωή, η ζωή της και η ζωή μας έχει δεχτεί μια καλοδουλεμένη πλύση εγκεφάλου που χωρίς καμία σοβαρή αντίδραση, δέχεται και θα δέχεται ως λογικό το αφήγημα μιας ζωής, χωρίς υπαρξιακές έγνοιες, χωρίς τη στοιχειώδη μελέτη της Ιστορίας, χωρίς την –κατά Καζαντζάκη ευθύνη της ελευθερίας-, της αναγκαιότητας της κριτικής, του πλουραλισμού ως αναγκαιότητα. Οι όποιες ανησυχίες θεωρούνται μίζερες και μειοψηφικές συχνά άπορων ομάδων, ακροαριστερών που απλά ζηλευουν την ποιότητα ζωής μας και με μια δόση κακίας ποια υπόσταση μπορεί να έχει κάποιος όταν δεν έχει πχ insta ή ακόμα χειρότερα έχει λίγους ακολούθους και κακές selfies.
ΥΓ. Δεν τίθεται θέμα στο αν ο Πούτιν είναι απλά η ενσάρκωση του σύγχρονου δικτάτορα, ο οποίος αποφεύγει ακόμα και το ξεκάρφωμα μιας δήθεν κοινοβουλευτικής δημοκρατίας, κατά την οποία κάποια στιγμή θα αντικαθιστόταν από κάποιον άλλο, αλλά παρασκηνιακά θα παρέμενε στο παιχνίδι. Είναι στυγνός, αισχρός και δεν τον νοιάζει. Εξοντώνει όποιον πει ή κάνει το παραμικρό, χωρίς σχεδόν να το κρύβει. Σαφώς δεν είναι άμοιρος και ο Ρωσικός λαός, που τον ανέχεται υποτιμώντας την δυναμική και την ιστορία του, προτιμώντας εντελή την προσωρινή επιλογή των mcDONALDS και των λοιπών «θησαυρών», περιμένοντας από τον Ναβάλνι, τις pussy riots και λοιπούς ηρωες να τον ρίξουν. Το όλο θέμα γίνεται δυσκολότερο βέβαια όταν ήδη χιλιάδες δημοσιογράφοι, καθηγητές και λοιποί λογικοί αντιρρησίες εδώ και δεκαετίες έχουν χαθεί. Σε κάποια πιθανά σύγχρονα γκούλαγκ, των οποίων οι συνθήκες δύσκολα περιγράφονται ακόμα και σε μια ταινία.
Και μην ξεχνάμε ότι εδώ στην Ελλάδα αδυνατούμε να οργανώσουμε μια στοιχειώδη διαδήλωση για τον αναίσχυντο ενεργειακό και όχι μόνο πληθωρισμό, απλά γκρινιάζοντας σε ακίνδυνες συνάξεις, μέχρι το επόμενο πρόβλημα.
ΥΓ2. Το να ασχοληθεί κάποιος προσπαθώντας να πείσει για τα εγκλήματα που διέπραξαν οι ΗΠΑ, είτε με τη δημιουργία εμφυλίων – πώληση όπλων, είτε με την αποστολή οικονομικών δολοφόνων, παλιότερα την υποστήριξη δικτατόρων είναι εύκολο. Είναι αμέτρητα και τόσο έντεχνα μελετημένα, τουλάχιστον 70 χρόνια. Πάντα με την αρωγή του νατο, της ΕΕ. (δημοκρατικών συμμάχων). Αλησμόνητο το «σοκ και δέος» στο Ιράκ (των πυρηνικών όπλων), στο Αφγανιστάν (των ταλιμπάν που για κάποιο λόγο άφησαν την εξουσία μετά από μια 20ετία μπίζνας) αλλά και της γειτονικής Σερβίας. Η μόνη διαφορά είναι ότι η μια δυναμη εγκληματεί με μπροστάρη έναν υπερφίαλο τραμπούκο και η άλλη, έχοντας άρτια γνώση του δυτικού τρόπου σκέψης, γνωρίζει ότι ο τσαμπουκάς του ενός είναι ξεπερασμένο μοντέλο, εμφανίζει το έγκλημα ως φυσιολογική αντίδραση μιας μεγάλης μερίδας κρατών-συμμάχων, με κοινοβουλευτικό και δημοκρατικό μανδύα, μια συλλογική, ομαδική απόφαση δεν μπορεί παρά να έχει δίκιο. Στο τέλος της ημέρας πάντως, δεν θυμάμαι καμία Ευρωπαϊκή χώρα να έχει διεξάγει ένα δημοψήφισμα, πριν την συμμετοχη σε έναν πόλεμο. Οπότε και ο δυτικός κόσμος αδιαφορεί το ίδιο με τον Σοβιετικό.
ΥΓ3. Εδώ και πολλά χρόνια παράγονται όπλα, όχι απαραίτητα συμβατικά για να αναλωθούν σε κάποιο εμφύλιο, αλλά πυραυλικά και άλλα νέας τεχνολογίας που πρέπει να καταναλωθούν. Εκτός αν οι βιομηχανίες όπλων απλά παράγουν και περιμένουν απλήρωτες κάποιο συμβάν. Ακόμα είναι νωρίς. Ακόμα και αν σύντομα «ατονήσει» ο πόλεμος, οι μάχες θα συνεχιστούν σε τοπικό επίπεδο και με τον καιρό δεν θα θεωρούνται «είδηση». Όπως και να έχει και με κάθε επιφύλαξη, δυστυχώς φαίνεται ότι ο κλήρος έπεσε στην μεγάλη (γεωγραφικά) Ουκρανία, για να «παίξουν» οι λογείς άρρωστοι με τα νέα τους παιχνίδια. Όλα τα άνωθεν αποτελούν κομμάτι ενός παζλ. Υπάρχει το ενεργειακό και άλλα θέματα που αρκουν για να μας πείσουν ότι το μέλλον φαίνεται σκοτεινό.