Πού βρίσκονται οι κινηματογραφικοί πρωτοπόροι του αύριο;

Σίγουρα δεν είμαι ο μόνος, αγαπητοί αναγνώστες, που έχει παρατηρήσει ότι όλοι οι μεγάλοι πρωτοπόροι της θρυλικής γενιάς του 70 (Κόπολα, Λούκας, Σπήλμπεργκ, Σκορτσέζε, Σκοτ, Ντε Πάλμα, Γκίλιαμ κτλπ.) έχουν πλέον ογδονταρίσει, και ακόμη και οι “νεώτεροι” (Κάμερον, Τζάκσον κτλπ.) προσεγγίζουν ή ήδη έχουν ξεπεράσει τα εβδομήντα έτη.

Γεννιέται μοιραία το ερώτημα που ήδη έθεσαν στους εαυτούς τους ο Κόπολα με το “Megalopolis” και ο Σπήλμπεργκ με το “The Fabelmans”: όταν συμβεί το αναπόφευκτο, ποιος είναι αυτός ο εκπρόσωπος της νέας γενιάς που θα συνεχίσει το φιλόδοξο έργο τους και θα προωθήσει την κινηματογραφική τέχνη όπως έκαναν εκείνοι τόσες δεκαετίες πρωτύτερα;

Αν η απάντηση που σχηματίσατε στο μυαλό σας ακούει στο όνομα Νόλαν ή Βιλνέβ, σας έχω δυσάρεστα μαντάτα, αγαπητοί αναγνώστες: αν και τεχνικά εντυπωσιακές, οι ταινίες τους δεν εισάγουν πρωτοπορία στην κινηματογραφική παραγωγή και φόρμα όπως έκανε π.χ. ο Τζάκσον με τα “Lord of the Rings”, οπότε και δημιούργησε καινοτόμες μεθόδους VFX που αξιοποιούνται ακόμη και σήμερα. Αν εξαιρέσουμε τα πανάκριβα “Dune” και το “Blade Runner 2049”, ο Βιλνέβ γυρίζει συμβατικές, προσγειωμένες ταινίες δίχως VFX, ενώ ο Νόλαν μονίμως περηφανεύεται για το πώς γυρίζει τις βιβλικές σεκάνς των ταινιών του δίχως ψηφιακά μέσα (άσχετο το ότι αυτό δεν αντιστοιχεί με την πραγματικότητα).

Ο λόγος που ο Νόλαν και ο Βιλνέβ ήταν οι πρώτοι που σκεφτήκατε είναι επειδή είναι οι μοναδικοί Αμερικανοί δημιουργοί της καινούργιας γενιάς που διαχειρίζονται πελώρια ποσά ενώ διατηρούν πλήρη καλλιτεχνικό έλεγχο των ταινιών τους, όπως κάνει π.χ. ο Κάμερον ήδη από τον καιρό του “The Abyss”, και, ως εκ τούτου, βρίσκονται στην ιδανική θέση να ακολουθήσουν στα βήματα των γιγάντων του New Hollywood. Στην πραγματικότητα, όμως, το New Hollywood χτίστηκε από τους τότε νεαρούς Λούκας, Σπήλμπεργκ, Κόπολα κτλπ. ως η φρέσκια και αντισυμβατική απάντηση στην προηγούμενη γενιά του παρηκμασμένου studio system (Φορντ, Λην, Γουάιλερ κτλπ.), και συνεπώς, οι πρωτεργάτες αυτού του ιδεατού “New” New Hollywood πρέπει να χαρακτηρίζονται από την ίδια ρηξικέλευθη σκέψη που συμπορεύεται ωστόσο με την εμπορικότητα.

Υπάρχει μονάχα μια τέτοιου είδους τρανταχτή περίπτωση σπηλμπεργκιανής μεγαλοφυΐας τα τελευταία τριάντα χρόνια, με έναν μικρό αστερίσκο στο πλάι: Η Λάνα και η Λίλι Γουατσόφσκι, οι οποίες με το “The Matrix” ανέτρεψαν τους κανόνες αισθητικής και παραγωγής VFX, και με το “Speed Racer” επαναπροσδιόρισαν τον ρόλο των VFX ως καλλιτεχνική ταυτότητα (όπως έχει αναλυθεί σε προηγούμενο άρθρο)· κι όμως, αφενός και οι δύο τους αγγίζουν τα εξήντα έτη, αφετέρου, όπως και ο Ροντρίγκεζ (ο μικρός αστερίσκος στο πλάι), έχουν φαινομενικά εγκαταλείψει τις τολμηρές αναζητήσεις των πρώιμων δουλειών τους για χάρη μιας πιο συμβατικής φόρμας και αισθητικής, ενώ οι πολλαπλές εμπορικές τους αποτυχίες τους έχουν περιορίσει την επιρροή στη χολιγουντιανή σφαίρα που τους έφερε το “The Matrix”.

Μαντεύω τις σκέψεις σας, αγαπητοί αναγνώστες: “Για ποιον λόγο διερευνάς μονάχα σκηνοθέτες μπλοκμπάστερ, το Γαλλικό Νέο Κύμα με πενιχρά μέσα έκανε την μεγάλη αλλαγή στο σινεμά, γιατί δεν εστιάζεις σε μικρότερους δημιουργούς του σύγχρονου Arthouse και αναζητάς εν ματαίω τους οραματιστές σε μια βιομηχανία υπερθεάματος που οδεύει με ραγδαίες και ανησυχητικές ταχύτητες στην πλήρη εξάλειψη του ανθρώπινου στοιχείου από την τέχνη;”

Η προσωπική απάντηση είναι ότι αμφιβάλλω για την ύπαρξη πραγματικών “οραματιστών” στο σύγχρονο Arthouse (εξαιρείται ο Μάικ Τσέσλικ), αλλά η ουσιώδης απάντηση είναι ότι, σε μια καπιταλιστική κοινωνία, η πρόοδος αναπόφευκτα συνδέεται με τους διαθέσιμους πόρους ενός σκηνοθέτη· ο Λούκας ξόδεψε εκατοντάδες εκατομμύρια για να εξοπλίσει τους κινηματογράφους με ψηφιακούς προτζέκτορες για το “Star Wars: Attack of the Clones” (η πρώτη εμπορική ταινία στην ιστορία που γυρίστηκε εξ’ολοκλήρου με ψηφιακές κάμερες), και ο φέρελπις Arthouse σκηνοθέτης του σήμερα να έχει την ευκαιρία να γυρίσει και να προβάλλει την ταινία του με ψηφιακά μέσα, ο Κάμερον έχει περάσει δεκαετίες από τη ζωή του μέσα στις ψηφιακές ζούγκλες της Πανδώρας ούτως ώστε ο μελλοντικός αυτός σκηνοθέτης που αναζητούμε να μπορεί να την αναπαράξει με λίγες εκατοντάδες δολάρια και έναν κανονικων προδιαγραφών υπολογιστή, και η πιο πρόσφατη ταινία που καινοτόμησε σε προσέγγιση και αισθητική είναι το “Megalopolis” του 85χρονου Κόπολα, του ίδιου ανθρώπου που βρισκόταν στην πρώτη γραμμή του New Hollywood πενήντα χρόνια πρωτύτερα! Θέτω οπότε για μια ακόμη φορά το ίδιο ερώτημα:

Που βρίσκονται οι κινηματογραφικοί πρωτοπόροι του αύριο;

*Συνεχίζεται…