Πρώτη φορά Γραμματέας στις Εκλογές: Το πραγματικό Survivor της κάλπης

Τώρα που ο θόρυβος έχει κοπάσει, που ο χάρτης της χώρας βάφτηκε με το χρώμα του κόμματος που επικράτησε στις Ευρωεκλογές και οι Δήμαρχοι και Περιφερειάρχες, συχνά μετά από δυο γύρους κάλπης, ετοιμάζονται για τα πόστα τους, τώρα είναι η ώρα να μιλήσουν οι αφανείς ήρωες των εκλογών.

Παρακάτω, θα διαβάσετε το Ημερολόγιο μιας Γραμματέα στις Εκλογές, που εργάστηκε για πρώτη φορά στη ζωή της σε αυτή τη θέση.

Λέξεις: Κατερίνα Μ. 

Ήταν η πρώτη φορά που δούλεψα ως γραμματέας σε εκλογές. Ήμουν σε ένα εκλογικό τμήμα της Τούμπας, από αυτά που ψήφιζε κανείς για δημοτικούς και κοινοτικούς συμβούλους.

Για την προετοιμασία της πρώτης Κυριακής πήγαμε -εκλογικός αντιπρόσωπος και γραμματείς- στο εκλογικό κέντρο το απόγευμα του Σαββάτου. Εκεί δούλεψα για δύο περίπου ώρες σε πολύ χαλαρό κλίμα και ενημερώθηκα για όσα θα ακολουθούσαν. Συμπεριλαμβανομένης της κούρασης, για την οποία είχα κι εγώ μια υποψία, αλλά κανένα προηγούμενο βίωμα.

Την Κυριακή ξεκίνησα νωρίς, αγχωμένη μην αργήσω και με αρκετή διάθεση να γίνει η δουλειά με προσοχή και αφοσίωση. Ξύπνησα στις 5 παρά τέταρτο, έφαγα ένα καλό πρωινό, έφτιαξα ένα δυνατό καφέ κι έφυγα. Εκείνη τη μέρα ο νους μου ήταν μόνο στη διαδικασία, προσέχοντας μη γίνουν λάθη και προσπαθώντας να εξυπηρετηθεί ο κόσμος με τη μικρότερη δυνατή ταλαιπωρία. Δεν προλάβαινα να σκεφτώ άλλα πράγματα. Η ροή ήταν συνεχής, με ελάχιστα ολιγόλεπτα διαλείμματα. Ένα από αυτά τα εκμεταλλεύτηκα προκειμένου να πάω κι εγώ να ψηφίσω, γύρω στις 3 το μεσημέρι. Αλαφιασμένη και με το μυαλό πίσω στο πόστο. Στα υπόλοιπα έτρωγα κάτι στα γρήγορα (κρακεράκια, πιτακια, αρκετό νερό), σηκωνόμουν να τεντωθώ λιγάκι, να ξεβιδωθώ για λίγο από την καρέκλα που για εκείνο το 24ωρο έγινε μέρος του σώματός μου.

Για καλή μας τύχη το ένα μέλος της εφορευτικής επιτροπής ήρθε από τις 6 το πρωί. Ήταν πολύ βοηθητικός. Έφτιαξε πάρα πολλά πακέτα ψηφοδελτίων, έδινε στους εκλογείς και βοηθούσε πολύ στην εξυπηρέτηση τους. Ήταν πολύ καλοδιάθετος, βοηθώντας το κλίμα με χαλαρές συζητήσεις όποτε το επέτρεπαν οι συνθήκες και η  γυναίκα του έφερε για όλους κάτι για φαγητό. Ένα δεύτερο μέλος ήρθε στη 1 το μεσημέρι. Κάλυπτε εναλλάξ το δικό μας εκλογικό τμήμα και ανάγκες του διπλανού που κατάλαβα ότι δεν είχε κανέναν. Ένα τρίτο μέλος ήρθε να ψηφίσει με χαρτί γιατρού που βεβαίωνε πρόβλημα υγείας που δεν του επέτρεπε να μείνει. Ο αντιπρόσωπος ήταν ελαστικός και δεν υπήρχε πίεση. Δεν ήθελε να αναγκάσει κάποιον να είναι εκεί, να διαμαρτύρεται και να επιβαρύνει την ένταση που έτσι κι αλλιώς, φυσιολογικά, υπήρχε.

Στο εκλογικό μας τμήμα είχαμε δύο κάλπες. Μία για δημοτικές και μία για κοινοτικές εκλογές. Η πλειοψηφία δεν ήξερε καν ότι υπήρχαν κοινοτικές εκλογές ή τι αφορούσαν. «Τι είναι αυτό με την κοινότητα;» ρωτούσαν και συχνά δυσανασχετούσαν και έδειχναν απρόθυμοι να συμμετέχουν σε αυτό το κομμάτι της διαδικασίας. Δυσκολεύτηκαν πολύ στην ψήφιση για το δήμο. Τα ψηφοδέλτια ήταν πολλά και μεγάλα. Τους έπαιρνε συχνά αρκετό χρόνο και σε αρκετούς έπεφτε το πακέτο από τα χέρια, μάλλον λόγω βάρους, ενώ ήταν μέσα στο παραβάν. Ήθελαν συνεχή παρακολούθηση και οδηγίες για να διασφαλιστεί ότι δε θα ρίξουν κάθε ψηφοδέλτιο στη λάθος κάλπη. Υπήρχε αρκετή δυσαρέσκεια από πολλούς που είχε αλλάξει το εκλογικό τους κέντρο. Απαντούσαν θυμωμένα στον εκλογικό αντιπρόσωπο που τους ξεκαθάριζε ότι δε μπορούν να ψηφίσουν σε μας.

Από τις 5-6 το απόγευμα άρχισε να βγαίνει η κούραση. Μόλις κλείσαμε 12ωρο ξύπνιοι δηλαδή και μετά την πεσμένη κίνηση του μεσημεριού. Τότε όμως και μέχρι το κλείσιμο ήρθε ένα μεγάλο κύμα κοινού να ψηφίσει και ήταν πολύ επίφοβο να συμβούν λάθη ή και να προκύψουν εντάσεις από τα παράπονα και τις δυσκολίες. Όμως  έπρεπε να την παραμερίσουμε, να το πάρουμε απόφαση, να βάλουμε δυνάμεις, να μην χαλαρώσουμε και χάσουμε ρυθμό.

Οι κάλπες έκλεισαν στις 19.30 γιατί υπήρχε ακόμη αρκετός κόσμος μέσα στο εκλογικό κέντρο. Η καταμέτρηση πήγε καλά, χωρίς κάτι απρόοπτο. Με πολλή μαζεμένη κούραση και σφιχτά δόντια να μη φύγουμε ξημέρωμα. Τα μέλη της εφορευτικής έφυγαν γύρω στις 9 το βράδυ. Είχαμε δύο εκλογικές αντιπροσώπους που έμειναν λίγο αργότερα όμως και, συμμορφωμένες με τις οδηγίες του δικαστικού, βοήθησαν ουσιαστικά τη διαδικασία, ευτυχώς. Άλλοι που ήρθαν να πάρουν μόνο αποτελέσματα ήταν αρκετά διακριτικοί και με κατανόηση.

Μου έκανε αρνητική εντύπωση η έλλειψη ενημέρωσης του κόσμου. Από την άγνοια εκλογικού κέντρου που ψηφίζουν, του πώς βρίσκουμε την αίθουσα, της άγνοια της διαδικασίας ψηφοφορίας κλπ. Μεσήλικες άνθρωποι ρωτούσαν τη δεύτερη Κυριακή αν βάζουμε σταυρό. Ένας μας ρώτησε αν έκανε καλά που έριξε και το λευκό μαζί με το ψηφοδέλτιο της επιλογής του! Επίσης είναι προβληματικό που δε δίνεται η δυνατότητα στους γραμματείς να ψηφίσουν στο εκλογικό κέντρο που δουλεύουν, όπως έχουν οι αντιπρόσωποι. Είναι πολύ κρίμα, ακόμα, που δεν ήρθαν τα υπόλοιπα μέλη της εφορευτικής. Θα γινόταν ευκολότερα και πιο ξεκούραστα πολλά πράγματα. Αλλά την πιο αρνητική εντύπωση μου την έκανε η απίστευτη γραφειοκρατία στην απογραφή των ψήφων. Τεράστια σπατάλη πόρων και ενέργειας! Αν δεν ήταν έμπειρος και οργανωμένος ο εκλογικός αντιπρόσωπος, νομίζω θα ήμασταν ακόμα εκεί. Τη γλυτώσαμε τελειώνοντας στη 1 π.μ…

Την πιο θετική εντύπωση μου έκανε το μέλος της εφορευτικής που εμφανίστηκε στις 6 το πρωί και έφυγε στις 9 το βράδυ. Έκανε ομάδες ψηφοδελτίων ακούραστα για το μεγαλύτερο διάστημα της παραμονής του. Ήταν θετικός, υποστηρικτικός  και ενίσχυσε το γενικά καλό κλίμα της ομάδας του τμήματός μας. Είχε πολύ ωραίες απόψεις, που έβρισκαν κι εμένα σύμφωνη, ότι ήταν δηλαδή χρέος του να έρθει να βοηθήσει, καθώς και να ψηφίσει. Μία εκλογική αντιπρόσωπος ήταν το ίδιο δραστήρια και βοηθητική, αφιερώνοντας πάρα πολλές ώρες.

Τη δεύτερη Κυριακή ήταν όλα ευκολότερα. Ήμουν η μόνη γραμματέας αλλά, με μία κάλπη πλέον, ο κόσμος τελείωνε αισθητά γρηγορότερα. Απορούσαν και οι ίδιοι οι εκλογείς. Είχαμε μεγαλύτερο έλεγχο και ήταν πολύ πιο δύσκολο να γίνουν λάθη. Η εφορευτική επιτροπή δεν ήρθε καθόλου αυτή τη φορά. Είχαμε μία εκλογική αντιπρόσωπο για κάποιες ώρες μαζί μας και στο τέλος έναν δεύτερο. Η καταμέτρηση ήταν πολύ πιο γρήγορη, όπως και η καταγραφή βιβλίων κλπ. Έπαιξε ρόλο και η κάποια εμπειρία μου από την πρώτη φορά. Βέβαια, τα χρονικά κενά ήταν μεγαλύτερα, δεδομένης και της κακοκαιρίας που κράτησε τον κόσμο μακριά για δύο 40λεπτα από το μεσημέρι και μετά. Αυτό είχε λίγο περισσότερη νοητική πίεση και κούραση. Συζητήσαμε τις εκτιμήσεις μας για τα αποτελέσματα, μαντεύαμε το ποσοστό της αποχής, εξαντλήσαμε γενικά τα θέματα συζήτησης μεταξύ αγνώστων και σ’ αυτό το πλαίσιο. Σκεφτόμουν γιατί δεν έρχεται ο κόσμος να ψηφίσει στο δεύτερο γύρο. Σα να βαριούνται σκεπτόμενοι: «Καλό το εκλογικό δικαίωμα, αλλά όχι για τόσο συχνή άσκησή του. Δε θα ασχολούμαι κάθε μέρα με την πολιτική». Κάπως έτσι το εισέπραξα. Γάμοι, μπάνια, ξεκούραση πήραν προτεραιότητα.

Για έναν γραμματέα τα χρήματα που προβλέπονται για κάθε εκλογική διαδικασία είναι 100€. Για τη δεύτερη Κυριακή δεν είμαι σίγουρη, μπορεί να είναι ελαφρώς λιγότερα. Στις 26 Μαΐου δουλέψαμε από τις 6 το πρωί μέχρι τη 1 τα μεσάνυχτα, δηλαδή 19 ώρες. Κοιμήθηκα στις 2.30, ήμουν δηλαδή όρθια 23 ώρες σερί και δεν έκανα απολύτως τίποτα άλλο. Στις 2 Ιουνίου δουλέψαμε αισθητά λιγότερο, από τις 6 π.μ. μέχρι τις 8 μ.μ., δηλαδή 14 ώρες.

Μετά από αυτή την εμπειρία που παρατηρεί κανείς τους ανθρώπους για ώρες, ίσως κρίνει μεροληπτικά, μεμονωμένα και σε συνθήκες πίεσης, έβγαλα αρκετά συμπεράσματα. Αλλάζει ο τρόπος που βλέπω το εκλογικό αποτέλεσμα, το βλέπω πιο σοβαρά. Πιστεύω πολύ στη διαδικασία, η οποία φυσικά γίνεται με απαρχαιωμένους τρόπους, περιττό κόπο και καταλήγει να είναι κοστοβόρα από όλες τις απόψεις και εξαντλητική. Όμως πιστεύω στη δύναμη του δικαιώματος ψήφου, στη δύναμη των ανθρώπων, αν και δέχομαι ότι κατά πλειοψηφία προσωπικά με απογοητεύουν.

Τα αποτελέσματα δε μπορώ να τα εκτιμήσω διαφορετικά. Αποτυπώνουν μια αλήθεια. Μάλλον πολλές αλήθειες. Διαφωνώ πολύ με πολλές παραμέτρους που επηρεάζουν τις αποφάσεις πολλών εκλογέων. Όμως είναι μέρος του πολιτεύματος, της διαδικασίας.