Ρητορικές ερωτήσεις για τα προγράμματα ιστορίας

Λέξεις: Αντώνης Λιάκος

Θα ήθελα να ρωτήσω τον πρωθυπουργό αν πριν η υπουργός του επί της Παιδείας καταργήσει τα προγράμματα ιστορίας, τα είχε διαβάσει. Θα μου πείτε, πρωθυπουργός είναι δεν προλαβαίνει να διαβάζει τα πάντα. Αλλά μήπως ανέθεσε να τα διαβάσει κανένα από τα καλόπαιδα με τα αμερικάνικα πτυχία που έχει στο επιτελικό κράτος; Αυτό θα είχε νόημα, γιατί υποτίθεται ότι   επιτελικό κράτος σημαίνει πώς ο πρωθυπουργός ελέγχει τους υπουργούς του. 

 Δεν τα διάβασαν. Γιατί αν θα τα είχαν δει, θα διαπίστωναν ότι αυτά τα προγράμματα ιστορίας δεν είχαν απόκλιση από τον μέσον όρο της ιστορίας που διδάσκονταν στα αμερικάνικα πανεπιστήμια. Ούτε από τα πανεπιστήμια της Ευρωπαϊκής Ένωσης.  Ενώ αυτά που επαναφέρει, τα προ εικοσαετίας,   αποκλίνουν σημαντικά. 

Τα προγράμματα που κατάργησαν ήταν πολύ προσεγμένα, ακολουθούσαν τις τρέχουσες προδιαγραφές στη διδασκαλία της ιστορίας στις δυτικές χώρες. Άλλωστε πολλά από τα μέλη της επιτροπής είχαν δραστηριοποιηθεί και ανήκουν σε ευρωπαϊκά δίκτυα ιστορίας. Θα έλεγε μάλιστα κανείς ότι διαπνέονταν και από ένα πνεύμα συμβιβασμού με το παλιό ελληνικό μοντέλο που ήθελε ανάπτυξη της ύλης σε επαναλαμβανόμενους κύκλους. Με δυο λόγια, δεν ήταν ούτε συριζαίϊκα προγράμματα, ούτε αριστερά όπως φαντάζονται κάποιοι. 

Έχω ακόμη μια ερώτηση: Έστω ότι ήθελαν συμβολικά να τα καταργήσουν γιατί θέλουν μια ριζική τομή με ότι έχει υπάρξει πριν την κυβέρνησή τους – πράγμα λάθος βέβαια γιατί ιδίως στην παιδεία οι αλλαγές είναι αργές και θέλουν κάποιες στοιχειώδεις συναινέσεις. Γιατί όμως δεν υιοθέτησαν τουλάχιστον τα προγράμματα της επιτροπής που είχε καταρτίσει η Διαμαντοπούλου, και την οποία ήταν επικεφαλής ο Κώστας Κωστής, ο Δημήτρης Σωτηρόπουλος και συμμετείχε ο Πολυμέρης Βόγλης, πρόεδρος τούτης της επιτροπής, και άλλοι; Γιατί όχι, έστω, τα προ δεκαετίας προγράμματα;  Και πώς δεν υπέβαλαν την πρόταση αυτή τα στελέχη του Υπουργείου που ήταν αναστήματα της πρώην υπουργού;

Με δυο λόγια: δύσκολα θα υποστήριζε κανείς ότι τα προγράμματα ιστορίας που κατάργησαν δεν ταίριαζαν με το προφίλ μιας ευρωπαϊκής φιλελεύθερης κυβέρνησης. Ακόμη περισσότερο αν τα υιοθετούσε ο πρωθυπουργός    θα κέρδιζε    δείχνοντας σοβαρότητα στην παιδεία, δηλαδή   ότι μπορεί να σκεφτεί ευρύτερα και με προοπτική.  Δεν το έκανε όμως!  Το πιθανότερο είναι ότι θα στενοχωρούσε το κομματικό ακροατήριο. Το ακροατήριο που είναι κολλημένο στην παλιά Δεξιά, που αισθάνεται αλλεργία όταν ακούσει για κοινωνικές επιστήμες, που επιδιώκει στην ιστορία να  είναι εθνική κατήχηση.  

Αλλά δεν είναι άλλο, κάτι διαφορετικό, ο πρωθυπουργός από το κόμμα του. Αν ήταν θα μπορούσε να το αποδείξει. 

Καταργώντας την καινούργια ιστορία, καταργώντας την παρουσία των κοινωνικών επιστημών στο σχολείο, καταργώντας το άνοιγμα του μυαλού μέσω των καλλιτεχνικών μαθημάτων, κάπου σκοπεύεις. Πού; Κοιτάξτε   την κοινωνία γύρω μας. Κοιτάξτε τις αντιδράσεις στα Καμένα Βούρλα απέναντι στα προσφυγάκια, θυμηθείτε τις περικεφαλαίες του Μακεδονικού, λογαριάστε το ανθρωποφαγικό κλίμα στην πολιτική συζήτηση, την αδυναμία ορθολογικής σκέψης, κατανόησης της διαφορετικής οπτικής γωνίας, της ικανότητας ανάλυσης όσων συμβαίνουν στον κόσμο. Σ’ αυτά είναι αντίδοτο η ιστορική εκπαίδευση. 

*O Αντώνης Λιάκος είναι Ομ. Καθηγητής Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών