Η σημασία του κηπουρού

Οι σκέψεις μου για τους κήπους της Νέας Παραλίας

Λέξεις: Μπερνάρ Κουόμο*

 

Μια φίλη Γαλλίδα που ζει στην Θεσσαλονίκη, μου έκανε δώρο ένα βιβλίο για την ιστορία των κήπων του τραπεζίτη Albert Kahn στην Boulogne (Παρίσι) που άρχισε το 1895 και ολοκληρώθηκε το 1920. Η διαμόρφωση των κήπων είναι έργο ζωής, είναι ένα μανιφέστο, μια «mappemonde», αλλά και ένα μήνυμα ειρήνης, αρμονίας, ένας χώρος που φιλοξενεί και ενώνει.

Δεν είναι τυχαίο, ότι αυτό το βιβλίο αρχίζει με το κείμενο του κηπουρού, που έχει ως τίτλο «ο κηπουρός, ένας καλλιτέχνης», πριν από τα κείμενα του ιστορικού και του αρχιτέκτονα τοπίου που φροντίζει σήμερα τους κήπους. Ούτε τυχαίο είναι το γεγονός ότι όταν οι βοτανολόγοι μιλούν μεταξύ τους για δέντρα, χρησιμοποιούν την λέξη «άτομο».

Η Vinca, φυτό εδαφοκάλυψης με τα μπλε λουλούδια είναι η ηρωίδα ενός από τα μυθιστορήματα της Colette.

Μου αρέσει η γλώσσα των βοτανολόγων, η όποια είναι ποιητική και ακριβής: γράφουν «τα λουλούδια έχουν γεννηθεί στις μασχάλες των φύλλων» περιγράφοντας το volubilis (ιπομοία).

Εάν επέλεξα για εισαγωγή του σχολίου μου για την επιθανάτια αγωνία των θεματικών κήπων της νέας παραλίας, το παράδειγμα των κήπων του Albert Kahn, είναι μόνο για να υπογραμμίσω, τη σημασία των κηπουρών στην συντήρηση των χώρων πρασίνου.

Η συντήρηση των κήπων είναι εργασία πεδίου, απαιτούν μια σταθερή παρουσία, μια γνώση των φυτών, του βιολογικού κύκλου τους, τους ανάγκες τους, ή πιο απλά, σεβασμό και αγάπη.

Παρά τον βροχερό Ιούλιο, οι χώροι πρασίνου στη Νέα Παραλία έχουν ήδη λάβει την πρώτη ημέρα του φθινόπωρου ένα ομοιόμορφο κίτρινο χρώμα, πολλοί θάμνοι είναι ξεροί και πολλά δέντρα αργοπεθάνουν αν δεν έχουν ήδη πεθάνει.

Ενώ οι θεματικοί κήποι δημιουργήθηκαν με διαφορετικά φυτικά είδη και προσέφεραν διαφορετικές ατμόσφαιρες, ανάλογα με την επιλογή των ειδών, τώρα έχουν την τάση να φαίνονται όλοι ίδιοι. Αυτό το φαινόμενο προκλήθηκε από τον πολλαπλασιασμό των ζιζανίων, την εξαφάνιση των θάμνων από την τυφλή και συστηματική χρήση της χλοοκοπτικής μηχανής που φαίνεται να είναι το μόνο εργαλείο για την συντήρηση των χώρων πρασίνου στη Νέα Παραλία. Κούρεμα, κούρεμα, κούρεμα.

Τα φυτά σιγά σιγά εξαφανίζονται και ποτέ δεν αντικαθίστανται. Η προφανής έλλειψη της άρδευσης αναγγέλλει την επικείμενη επιστροφή της αλάνας.

Σήμερα οι ενέργειες των πολιτών και ο εθελοντισμός, δεν αρκούν πια για να επανέλθουν οι χώροι πρασίνου της Νέας Παραλίας στην αρχική τους κατάσταση.

Είναι επείγον να κατανοήσουμε τα θέματα και αυτό το σχόλιο είναι μια πρόσκληση για συζήτηση. Η ανάπτυξη των φυτών είναι αργή, δεν μπορούμε να αντικαταστήσουμε ένα δέντρο όπως αντικαταστούμε έναν λαμπτήρα.

• Ο Μπερνάρ Κουόμο είναι ένας από τους δυο αρχιτέκτονες που σχεδίασαν την νέα παραλία της Θεσσαλονίκης.