Συναντάς τη Ράνια Σχίζα

της Γιώτας Κωνσταντινίδου Εικόνες: Νατάσσα Χριστιανοπούλου

Συναντάς τη Ράνια Σχίζα, στο φουαγιέ του θεάτρου Αυλαία, με έναν όρο, να έχεις δει την παράσταση. Ένας όρος που γίνεται λυτρωτικό δώρο για τον εαυτό σου. ‘’Μια κανονική μέρα’’, ο τίτλος αυτής. Μια μέρα με πρόγραμμα, πρέπει, τσακισμένα θέλω και καταρρακωμένα εγώ, μια μέρα της ζωής σου. Μια μέρα που μπορεί να γεμίσει ελπίδα και να αλλάξει, αν ξεκινήσεις να τη ζήσεις. Τη ζωή σου.

Ένας σύγχρονος, εξομολογητικός μονόλογος, είναι το έργο, που εκφράζει κάθε σύγχρονο Έλληνα;

Ναι, νομίζω πολύ. Ειδικά τώρα περισσότερα από ποτέ. Το πένθος είναι κάτι το οποίο όλοι το έχουμε βιώσει με τον ένα ή τον άλλο τρόπο. Αυτοκτονίες, σίγουρα γίνονταν πάντα. Στις μέρες μας, όμως, το πράγμα έχει εξοκείλει. Ο λόγος, λοιπόν, που έγινε αυτός ο μονόλογος είναι αυτό το τρομερό γεγονός, η απόφαση ενός ανθρώπου να βάλει τέλος στη ζωή του. Ο απαγχονισμός είναι μια συνειδητοποιημένη απόφαση, χρονοβόρα και βασανιστική. Το θέμα είναι πώς καταλήγεις εκεί. Υπάρχει απίστευτη αποδόμηση. Άνθρωποι με μια παθολογία ή ψυχική νόσο είναι κατά βάση πιο επιρρεπείς αλλά αυτή τη στιγμή τα ποσοστά κατάθλιψης είναι τρομερά. Οι συνθήκες είναι τέτοιες που σε οδηγούν σε τέτοιες αποφάσεις, σε κρίσεις πανικού. Είναι τρομερό να φτάνει ο άνθρωπος σε μια τέτοια κατάσταση για οικονομικούς λόγους. Το έργο ξεκίνησε από αυτή την αιτία και εξαπλώθηκε παραπέρα, αγγίζει πολύ σοβαρά θέματα με τρυφερό τρόπο.

‘’Μια κανονική μέρα’’. Τι είναι το ‘’κανονικό’’; Η νόρμα, τα πρέπει; Δεν είναι δηλαδή μια φυσιολογική μέρα.

Αυτό ακριβώς. Αυτό σκεφτόμασταν. Το φυσιολογικό έχει κάτι από τη φύση μας. Αν μου πεις εμένα κάτσε ένα βράδυ στη φύση, ούτε να το φανταστώ! Αν πάλι πρέπει να σταθώ ανάμεσα στα μπετά μιας πολυκατοικίας, μια χαρά γνώριμη εικόνα και κατάσταση θα μου φανεί. Το κανονικό έρχεται να συναντήσει εδώ τους κανόνες, τις νόρμες. Ποιος τις βάζει; Είναι δικό μας δημιούργημα; Ενσωματωνόμαστε και θεωρούμε ότι αυτό είμαστε; Μάλλον αυτό είναι. Η κανονικότητα, η καθημερινότητα, το επαναλαμβανόμενο, το μηχανικό, αυτό που σε κοιμίζει και όταν σκάει ένα χαστούκι, μια απρόσμενα δύσκολη στιγμή, γίνεται ξεχωριστή η μέρα. Το θέμα είναι να γίνει ξεχωριστή αλλιώς. Ένα πρόγραμμα επιβαλλόμενο από την κοινωνία, εμάς δηλαδή. Είμαστε σκεπτόμενα πολιτικά όντα και όχι δρώντα. Ο φόβος, δεν υπάρχει καλύτερο όπλο χειραγώγησης. Η κανονική μέρα, είναι το πρέπει. Η ηρωίδα παλεύει μ’ αυτό γιατί συνειδητοποιεί ότι το μεγαλύτερο κακό, ακόμα και αυτό έχει μια θετική όψη που θα φανεί. Θυσιάζεται ο σύζυγος και η ηρωίδα μας μπαίνει σε ένα ταξίδι αυτογνωσίας. Βλέπει τι ήθελε στη ζωή της, τι άφησε πίσω της από φόβο. Είναι όμορφο να έχεις την οικογένειά σου, τα παιδιά σου, αλλά είναι δύσκολο μια γυναίκα να μην επιθυμεί κάτι άλλο. Θέλουμε το χώρο μας, να είμαστε δημιουργικοί, το έχουμε ανάγκη. Τελικά, φτάνει να αγαπήσει τον εαυτό της, της δίνεται ένα δώρο. Τα υπόλοιπα θα τα ανακαλύψετε στην παράσταση.

Η δημιουργός, είχε εσάς στο μυαλό της για την ερμηνεία του ρόλου;

Με την Κατερίνα Γιαννάκου γνωριστήκαμε σε μια τηλεοπτική σειρά στο mega, ‘’Κούκλες’, το σενάριο της οποίας έγραφε η ίδια με την Κατερίνα Κουγιουμτζή. Δεθήκαμε πολύ και περνούσαμε πολλές στιγμές μαζί και ειδικά το 2011, όπου ξέσπασε όλη αυτή η κατάσταση. Δεν μπορούσα να διανοηθώ ότι θα κάνω κάτι που δεν θα ερωτευθώ, δεν θα με τσιγκλήσει και πόσο μάλλον ανώδυνο. Είναι ωραίο το γέλιο, να γελάσεις, αλλά εγώ προσωπικά λατρεύω το ενοχικό γέλιο, να γελάσω και να ντραπώ που γέλασα. Κάποια στιγμή, το’χω πει πολλές φορές αυτό Γιώτα, με παίρνει τηλέφωνο η Κατερίνα και μου λέει ότι έχει ξυπνήσει με μια εικόνα. Δυο προβολείς, ο ένας σε δυο πόδια γυναικεία που πατάνε κάτω και ο άλλος σε ένα ζευγάρι αντρικά παπούτσια που κρέμονται. Οπότε, της είπα, ‘’ξεκίνα’’.

Είχατε ενδοιασμούς για το γεγονός ότι πρόκειται για ένα σύγχρονο κείμενο όχι ένα κλασικό;

Κανένα. Δεν είχα στο μυαλό μου να κάνω μονόλογο. Ήταν αυτό. Μ’ άγγιξε πολύ.

Πείτε μας για τα θέματα που διαπραγματεύεται το κείμενο. Οικονομική κρίση, οικογενειακοί δεσμοί, σχέσεις ζευγαριού, το ατομικό στοιχείο στην κοινωνία, πένθος.

Είναι μια κοινωνία σε πένθος. Πολλοί μικροί θάνατοι. Μια φίλη, μου’ χε γράψει σ’ να μήνυμα, ‘’η απώλεια δεν είναι πάντα ο θάνατος.’’ Απολύσεις, φτώχεια, άστεγοι, ανεργία, έλλειψη κοινωνικής πρόνοιας. Πρέπει να δράσουμε, λειτουργούμε σαν να μας αξίζει όλο αυτό. Το βιώνουμε σαν να φταίμε. Κι αν φταίμε, τι σημαίνει ότι γεννήθηκε ο άνθρωπος για να διανύσει μια δυστυχία; Δεν αξίζει ο καθένας το καλύτερο; Όποτε παίρνω το περιοδικό των αστέγων, διαβάζω στις πίσω σελίδες τις ζωές των αστέγων. Υπάρχουν πολλές περιπτώσεις όπου παραδέχονται οι άνθρωποι ότι πέρασαν λεφτά από τα χέρια του αλλά δεν έκαναν σωστή διαχείριση. Αυτό τι σημαίνει; Τώρα εκεί στο παγκάκι η τιμωρία τους; Πού είναι η διδακτική κοινωνία που θα σε διδάξει πώς να διαχειριστείς σωστά τη ζωή σου; Το μαθαίνουμε στο σχολείο;

Η παρουσία σας στην σκηνή είναι καθηλωτική. Πόσο σας εξέλιξε σαν άνθρωπο και ηθοποιό ο ρόλος αυτός;

Σας ευχαριστώ πολύ. Ήταν εξαιρετική η συνεργασία με τη Μαριάννα Κάλμπαρη, της χρωστάω πολλά. Το κείμενο, το οποίο είναι δυνατό δεν είναι γραμμένο σε ένα καθαριστήριο, είναι δοσμένο σε σκηνές και αυτό σημαίνει ότι θα μπορούσε να γίνει μια κινηματογραφική ταινία. Η Μαριάννα Κάλμπαρη το τοποθέτησε μέσα σε ένα καθαριστήριο συνειρμικά καθαρτήριο και είχε την υπέροχη σύλληψη να ξεκινά και τελειώνει με τους ανθρώπους κάτω. Αυτό ισοδυναμεί ότι δεν υφίσταται συγκέντρωση. Σας κοιτάζω, θέλω να πω κάτι και οφείλω να είμαι κενή. Όπως τώρα, δε γνωρίζω ποια θα είναι η επόμενη ερώτησή σας. Μου θυμίζει αυτό που έλεγε κάποιες φορές ο Λευτέρης ο Βογιατζής, ‘’μπορείς να ξεχάσεις τα λόγια σου;’’, αυτό είναι τρομερό. Το αποκωδικοποιείς με το χρόνο. Τώρα σ’ αυτή τη θεατρική στιγμή, το κατάλαβα όσο ποτέ. Είναι ψυχοπομπός. Ταξιδέψαμε με τη Μαριάννα, μέσα από το κείμενο, τις επεμβάσεις της, όλο αυτά άνοιξαν παράθυρα και δυνατότητες που σε κάνουν να εκπλαγείς με τον εαυτό σου. Είναι ένα έργο αγάπης που εύχομαι να με κάνει πιο σοφή. Το πιστεύω ότι το κακό δεν μπορεί να έχει τόση δύναμη. Ένας κακός λόγος, ένα αρνητικό σχόλιο να μπορεί να μου χαλάσει την κουβέντα μαζί σας, όμως το κάνω. Αυτό το πράγμα φωνάζει το κείμενο, να στραφούμε στα απλά πράγματα δίπλα μας, στους ανθρώπους που μας αγαπούν. ‘’Να μένεις όπου αγαπάς.’’ Με τον μονόλογο ρίχνεις όλα τα χαρτιά σου κάτω, δεν μένει τίποτα.

Πώς νιώθετε όταν παίζεται και εισπράττεται μια αδηφάγα σιωπή του κοινού, ένα έντονο βλέμμα, βαριές ανάσες;

Είναι μια σιωπή. Δεν ακούω κάτι συγκεκριμένο. Μπορεί ένα χαρτομάντιλο. Εκεί είμαστε μαζί, ένα, προχωράμε μαζί. Ο κάθε ένας από κάτω είναι συμπαίκτης μου και ο κάθε θεατής έχει ευθύνη για τον εαυτό του. Εγώ, σαφώς έχω τη γενική ευθύνη για το τι θα μεταδώσω και το τι θα εκλάβω. Πριν βγω έχω αυτό το χτυποκάρδι, το, ‘’ άντε να κυλήσω και σήμερα, θέλω να κυλήσω.’’

Έχετε κάνει πολλές δουλειές στην τηλεόραση και μάλιστα πολύ πετυχημένες. Σας φόβισαν οι ταμπέλες και οι χαρακτηρισμοί, ‘’τηλεοπτική ηθοποιός’’;

Ναι, στην αρχή, τώρα το ξεπέρασα. Ξεκίνησα με τις Σαββατογεννημένες και στην πορεία μου ζητούσαν παρόμοια πράγματα. Ήθελα, ωστόσο να είμαι προσεχτική και επιλεκτική, όπως με το ‘’Μαζί σου’’. Για μένα, όμως δεν υπάρχει ‘’κωμικός’’, ‘’δραματικός’’ ηθοποιός, ο ηθοποιός είναι ένας. Είμαι προσεκτική με την τηλεόραση, ήρθε κάποια στιγμή όταν το ζήτησα. Το θέατρο είναι άλλη υπόθεση. Σε μαθαίνει πολλά η τηλεόραση, να βρέχεις τα πόδια σου παντού, είναι σημαντικό. Η ετοιμότητα που πρέπει να διατηρείς στην τηλεόραση, η συνέχεια, είναι μεγάλο σχολείο.

Το τέλος, ως πιστοί θεατρόφιλοι, δεν θα το προδώσουμε, πείτε μας όμως το μήνυμα του έργου.

Να μην επιτρέπουμε την κανονικότητα να καταπνίγει το θέλω μας. Δεν ξέρουμε πόσες είναι οι μέρες μας, μια είναι η ζωή μας, ας κάνουμε την κάθε μέρα μας ξεχωριστή. Η μέρα δεν θα γίνει ξεχωριστή με τα camper παπούτσια, τις μπαλαρίνες αεράκης, όπως σοφά αναφέρεται στο κείμενο. Ξεχωριστή γίνεται, μ’ αυτά που είναι δίπλα μας και δεν τα βλέπουμε. Αυτό που λένε, ‘’έζησα τη ζωή μου, πέταξα τα λεφτά μου στα μπουζούκια, βγήκα με γκόμενες’’ απέχει από το ζω τη ζωή μου και είμαι με τον αγαπημένο μου ή τη φίλη μου στην παραλία, τυλιγμένη στη πετσέτα γιατί έπιασε το κρύο, πέφτει το ηλιοβασίλεμα και κοιτάμε πέρα μαζί. Αυτά είναι ζω τη ζωή μου. Αυτό που αναφέρεται και στο κείμενο, το λέει η γιαγιά, βέβαια, δεν ξέρω να θα τα καταφέρω να το πω εγώ ως γιαγιά, ‘’όταν δεν ζεις απλά, απλά δεν ζεις.’’ Επίσης, ο κάθε άνθρωπος αξίζει το καλύτερο, το ξεχωριστό. Ήρθαμε σ’ αυτή τη ζωή για να ζήσουμε όμορφα και να έχουμε όλοι ίσο δικαίωμα στην ευτυχία και τη χαρά. Η ελπίδα, που είναι υπέροχη λέξη, είναι αποτέλεσμα ενέργειας. Κάνω όνειρα, ενεργώ. Όλο αυτό που ζούμε μας έχει φοβίσει, μας έχει απομονώσει σε μικρόκοσμους, πολλά εγώ μόνα τους.

Μπαίνοντας και βγαίνοντας από την παράσταση, καταλήγεις λίγο διαφορετικός άνθρωπος;

Ναι. Θα σας πω αυτό που μου εκμυστηρεύτηκε ένας θεατής της παράστασης. ‘’Μπήκα ένα 1,75, βγαίνω 1,85, γεια χαρά!’’ Αυτό τα περικλείει όλα. Έχει φως η παράσταση.

Θα σας αναγνωρίσουμε κάπου κινηματογραφικά;

Κινηματογράφο έκανα το 1997, ‘’Το μη μου άπτου’’, του Δημήτρη Γιατζουζάκη με τον Γιώργο Νινιό και τώρα που το θέλω πολύ, μου έσκασε η ευκαιρία. Θα είμαι στην καινούργια ταινία του Κωνσταντίνου Γιάνναρη, ‘’Το Καλαζνικοφ’’. Είναι μια παρέα παιδιών 15-17 στο σήμερα, που ξεκινούν με τα προβλήματα της εφηβείας για να καταλήξουν στο έγκλημα. Είμαι η μητέρα ενός από τα παιδιά. Εμπιστεύομαι τον Κωνσταντίνο, ως σκηνοθέτη γιατί δεν μου εκβιάζει το συναίσθημα. Τα γυρίσματα θα ξεκινήσουν το Δεκέμβριο.

info

Μια γυναίκα. Ελληνίδα. Νοικοκυρά. Μητέρα δύο κοριτσιών. Στο Euro 2004 δακρύζει από συγκίνηση στο μπαλκόνι της ακούγοντας τα κορναρίσματα στη Μεσογείων. Ούτε δέκα χρόνια μετά, μια κανονική μέρα η δική της κανονική ζωη διακόπτεται βίαια. Εκείνος, ο Σύζυγος, ο Πατέρας, ο Άντρας αυτοκτονεί λόγω χρεών. Κι Εκείνη μένει πίσω, μόνη με τα κορίτσια της να αντιμετωπίσει το γιατί, το θυμό, την ενοχή, το στίγμα, τα χρέη. Και κάπως έτσι, έστω και αργά, μαθαίνει να παλεύει για την κάθε μέρα, ζώντας όχι με εκείνα που έχασε αλλά με εκείνα που κάθε μέρα βρίσκει.

Η Κατερίνα Γιαννάκου καταθέτει το πρώτο της θεατρικό έργο για την άνιση αναμέτρηση του ανθρώπου με το οικονομικό αδιέξοδο αλλά και το απρόσμενο σθένος της ψυχής που ξαναγεννιέται από τις στάχτες της.

ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ

Σκηνοθεσία: Μαριάννα Κάλμπαρη Σκηνικά-κοστούμια: Κωνσταντίνος Ζαμάνης Φωτισμοί: Μελίνα Μάσχα Μουσική επιμέλεια: Νέστορα Κοψιδά.

Ερμηνεύει η Ράνια Σχίζα.

ΠΑΡΑΣΤΑΣΕΙΣ 5-9 & 12-16 Νοεμβρίου 2014 ΗΜΕΡΕΣ & ΩΡΕΣ ΠΑΡΑΣΤΑΣΕΩΝ ΤΕΤΑΡΤΗ-ΣΑΒΒΑΤΟ: 21.00, ΚΥΡΙΑΚΗ: 20.00 ΤΙΜΕΣ ΕΙΣΙΤΗΡΙΩΝ ΓΕΝΙΚΗ ΕΙΣΟΔΟΣ 15€, ΜΕΙΩΜΕΝΟ 12€