Το σκοτάδι φουντώνει τριγύρω

Της Ελεάννας Ιωαννίδου

Οι διαμαρτυρίες κατοίκων στα Διαβατά ενάντια στην λειτουργία χώρου προσωρινής φιλοξενίας προσφύγων προς μετεγκατάσταση στην περιοχή τους ήρθαν σε μια εποχή όπου στη χώρα μας, παράλληλα με το κύμα αλληλεγγύης στους πρόσφυγες, αυξάνεται η ένταση των ακροδεξιών φωνών. Οι ξενοφοβικές δηλώσεις του δημάρχου Δέλτα, τις οποίες ενίσχυσε η πρόσφατη δήλωση του αναπληρωτή υπουργού δημόσιας τάξης ότι η Θέρμη είναι πολύ ακριβή περιοχή για να στεγάσει πρόσφυγες, αλληλοτροφοδοτούνται με τις ακραίες φωνές στην τοπική κοινωνία που οδήγησαν μέχρι και στον προπηλακισμό του πρώτου, γιατί δεν ήταν αρκετά “μαχητικός”. Ο φαύλος κύκλος, ωστόσο, του μίσους και του φόβου δεν είναι τοπικά περιορισμένος. Οι αντιδράσεις στα Διαβατά, όπως και στην Κω, δεν είναι μεμονωμένα περιστατικά, αλλά σημάδια του φασιστικού κινδύνου που αυξάνεται ραγδαία στη χώρα.

Τον τελευταίο μήνα, τα λεωφορεία του ΟΑΣΘ γέμισαν με αφίσες που προπαγάνδιζαν την εκδήλωση με τίτλο “Μένουμε Έλληνες, Μένουμε Ορθόδοξοι” που διοργάνωναν η Μητρόπολη Θεσσαλονίκης, ορθόδοξα χριστιανικά σωματεία και η Πανελλήνια Ένωση Θεολόγων. Τα θέματα της εκδήλωσης που ταξίδεψαν μαζί με τα αστικά λεωφορεία, κατόπιν άδειας του Δ.Σ. του οργανισμού, ήταν η “Προϊούσα Ισλαμοποίηση της Ελλάδος και της Ευρώπης (προσφυγικό, μεταναστευτικό, δημογραφικό)”, το “Τμήμα Ισλαμικών Σπουδών στη Θεολογική Σχολή του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης” και η “Μετάλλαξη του μαθήματος των Θρησκευτικών στα Σχολεία”.

Την Κυριακή, στην κατάμεστη αίθουσα του Βελλίδειου Συνεδριακού Κέντρου, μεταξύ άλλων, ο τοπικός πνευματικός ηγέτης, Μητροπολίτης Άνθιμος, έχυσε άφθονο ρατσιστικό δηλητήριο απέναντι στους πρόσφυγες με φράσεις όπως “αν ανακατέψουμε τη Θεσσαλονίκη με άλλους λαούς και άλλα θρησκεύματα, θα είναι έγκλημα” ή “υπάρχουν όρια στο αγαπάτε αλλήλους”. Την επόμενη μέρα, ο βανδαλισμός και η καταστροφή του γλυπτού φεγγαριού που κοσμούσε την παραλία της Θεσσαλονίκης, ενοχλώντας κάποιους με την παρουσία του (γιατί δήθεν παραπέμπει σε μουσουλμανικό ή τουρκικό έμβλημα), καθρέφτισε συμβολικά πώς απλώνεται το σκοτάδι πάνω στον πολιτισμό.

Δύο μέρες αργότερα, η Πρυτανεία του Πανεπιστημίου Μακεδονίας πήρε θέση ενάντια στην παραχώρηση του πρώην στρατιωτικού νοσοκομείου 424 για την εγκατάσταση προσφύγων. Η ανακοίνωση, αφού πρώτα τονίζει τις στεγαστικές ανάγκες του ιδρύματος, κάτι θεμιτό που θα μπορούσε να συνδυαστεί με αίτημα παραχώρησης του χώρου μετά την παύση λειτουργίας του για τους πρόσφυγες, καταλήγει σε έναν ρατσιστικό βόθρο πως κάτι τέτοιο “προσκρούει στο αναμφισβήτητο γεγονός ότι από τους χώρους αυτούς διέρχονται καθημερινά χιλιάδες φοιτητές για να προσεγγίσουν το Ίδρυμα και η λειτουργία του ως προσφυγικού καταυλισμού θα δυσχεράνει ακόμη περισσότερο τις πανεπιστημιακές λειτουργίες”. Η Πρυτανεία, λοιπόν, διατείνεται πως η παρουσία των προσφύγων θα δυσχεράνει όχι μόνο την προσέλευση των φοιτητών, για την οποία δεν ζήτησε κάποια μέριμνα, αλλά και συνολικά “τις πανεπιστημιακές λειτουργίες”, θεωρώντας προφανώς ότι οι πρόσφυγες είναι μίασμα για την επιστημονική κοινότητα.

Το δικαίωμα στο άσυλο είναι ιερό. Από την αρχαιότητα, οι κυνηγημένοι προσέφευγαν στους ναούς, ενώ στη σύγχρονη εποχή, οι ιδέες και οι άνθρωποι αναζητούν άσυλο στα πανεπιστήμια. Μια πόλη, όπου οι θεσμοί που από τη φύση τους έχουν ταχθεί να προστατεύουν τους κατατρεγμένους, στρέφονται δημόσια και ανοιχτά ενάντια στους πρόσφυγες, είναι μια κοινωνία που νοσεί βαθιά και επικίνδυνα. Η πτωχοποίηση, η ανεργία, η έλλειψη συλλογικού οράματος, αλλά και σεβασμού για το δημόσιο χώρο -είτε αυτός είναι στις πλατείες, είτε στις ιδέες- δεν είναι παρά συνθήκες που ευνοούν την εκκόλαψη του φασισμού. Από μόνες τους, όμως, δεν αρκούν. Για να μετουσιωθούν ο φόβος και η οργή, συναισθήματα που έχουμε όλοι, σε ρατσιστικό μίσος χρειάζεται χειραγώγηση.

Προχθές τη νύχτα στα Διαβατά, άγνωστοι έβαλαν στα παρμπρίζ των αυτοκινήτων φυλλάδια, με τη γνωστή φασιστική συνταγή του φόβου για το Έθνος και του μίσους για τους ξένους. Φαντάζομαι ότι διένειμαν το δηλητήριό τους χωρίς να κρύβονται, γιατί, κατά πώς φαίνεται, στη Θεσσαλονίκη την πολιτική επένδυση στο φόβο για το άγνωστο δεν την κάνουν μόνοι τους οι νεοναζί. Έχουν δυνατούς συμμάχους.