Στην εποχή που το «εκκωφαντικό» αντικαθιστά την αλήθεια

Τα social media καθίστανται πια ένας χώρος της πραγματικότητας, μια γωνιά- δια μέσω κινητού- στην οποία οι άνθρωποι συνήθως τσακώνονται.

Τι, όχι;

Αυτό δεν είναι πια τα κοινωνικά δίκτυα; Όποιος «γαβγίσει» πιο πολύ έχει και το δίκιο του.

Ζω, υπάρχω είμαι μέρος και αλληλεπιδρώ με τη γενιά των ατόμων που γεννήθηκαν με την τεχνολογία. Πρόλαβα την πλατεία, αλλά τα τελευταία χρόνια της πλατείας, είχα κι ένα κινητό.

Και το πώς έχουν αλλάξει τα social media είναι τρομακτικό. Από το 0.facebook που απλά ανταλλάσσαμε μηνύματα μέχρι τα stories, τα tiktoks, τα reels που είναι πια ο δημόσιος καθρέφτης μας το άλμα είναι μεγάλο και καθοριστικό.

Το πρόβλημα όμως για το οποίο θα μιλήσουμε σήμερα δεν είναι αυτό. Αυτό είναι το πλαίσιο μέσα στο οποίο καθορίστηκε η αληθοφάνεια των social media. Όσο πιο πολύ τα χρησιμοποιούσαμε, τόσο πιο πολύ τα νομιμοποιούσαμε ως μέρος της πραγματικότητας. Αντικατέστησαν την επικοινωνία, το φλερτ, τις σχέσεις. Οι τσακωμοί έγιναν μπλοκ, η σχέσεις έγιναν κοινή φωτογραφία προφίλ.

Πόσο μακριά αλλά και πόσο κοντά είναι οι εποχές που στην τηλεόραση ακούγαμε για εκείνα τα νέα παιδιά που γνωρίστηκαν μέσω Facebook και ήταν δόλωμα, γλίτωσαν παρά τρίχα. Πόσο συνηθισμένες είναι σήμερα οι εφαρμογές για ραντεβού και γνωριμία.

Είναι τεράστια η αλλαγή. Τεράστια. Και μέσα στην εποχή της πληροφορίας, που έγινε εικόνα, έγινε βίντεο, το «ό, τι βλέπω με τα μάτια μου πιστεύω», έχει γίνει πιο επικίνδυνο από ποτέ.

Τα fake news διασπείρονται πλέον ταχύτατα. Και συχνά, είναι τεράστια. Η τεχνητή νοημοσύνη- άλλο ένα άλμα- δημιουργεί πια αληθοφανή ψέματα, επικίνδυνα, δυνατά, εκκωφαντικά.

Και ακόμη, ο ιδανικός τρόπος καταπολέμησης των fake news δεν φαίνεται να έχει βρεθεί.

Πόσοι άκουσαν το ηχηρό ψέμα, σε πόσες αρχικές σελίδες εμφανίστηκε αυτό; Και πόσοι άκουσαν την ήπια αλήθεια;

Όποιος φωνάζει πιο πολύ, εξυπηρετεί τον αλγόριθμο. Εξυπηρετεί το «πάθος» των ανθρώπων για το «μαναφούκι», λαϊκά, εξυπηρετεί την εκτόνωση των ανθρώπων.

Όποιος φωνάζει πιο πολύ, παίρνει την προσοχή. Φαίνεται να ξέρει τι λέει, αλλιώς δε θα φώναζε. Από ψεύτικες εικόνες μέχρι παραποιημένες δηλώσεις.

Αλλά, μήπως και στην πραγματικότητα το ίδιο δε συμβαίνει;

Όποιος φωνάζει ότι έχει δίκαιο, όποιος φωνάζει ότι δουλεύει, όποιος φωνάζει ότι προσπαθεί, το κατακτά και ως έναν τέτοιον άνθρωπο τον αντιλαμβάνονται. Όποιος φωνάζει ότι έχει προβλήματα, έτσι και νοείται.

Στον αντίποδα, άνθρωποι που ζουν αθόρυβα μπορεί να περνούν πραγματικά δύσκολα, μπορεί να είναι πολύ καλοί σε ό, τι κάνουν. Μπορεί να λένε την αλήθεια.

Αλλά, αυτό δεν είναι τόσο ελκυστικό, δεν παίρνει τόση προσοχή.

Και τελικά, ό,τι είναι πιο εκκωφαντικό, γίνεται αυτόματα αλήθεια.

Έτσι και στα social media, ό, τι φωνάζει προβάλλεται, νομιμοποιείται. Και η αποκατάσταση της αλήθειας, μοιάζει σήμερα ακατόρθωτη.

Και σε αυτό το πλαίσιο η πόλωση είναι ακόμη πιο μεγάλη, ριχνόμαστε στα σχόλια και «σφαζόμαστε», και το αποτέλεσμα 0.

Και πολλές φορές, αυτό που βλέπουμε μεγάλο στα social media, μπορεί να μην είναι καν τόσο μεγάλο όσο φαίνεται εκεί.

Τελικά, σήμερα η επικοινωνία είναι όντως πιο δυνατή από την πραγματικότητα. Από τους πολιτικούς μέχρι τον καθημερινό άνθρωπο, το πώς θα επικοινωνήσεις κάτι έχει μεγαλύτερη σημασία από το τι πραγματικά επικοινωνείς.