Τα ελάχιστα δημόσια έργα, η Θεσσαλονίκη και η καχυποψία

Ζώντας στη Θεσσαλονίκη, παρατηρώ συχνά, έκτος από την υστέρηση στο θέμα των δημοσίων έργων που είναι προφανής και βαραίνει το σύνολο του πολιτικού και όχι μόνο κόσμου της πόλης, που αμήχανο δεν διεκδίκησε σχεδόν τίποτε για την πόλη και περιορίστηκε σε παρακολούθηση αόριστων εξαγγελιών, που επαναλαμβάνονται με εγκαίνια μακετών, είκοσι χρόνια τώρα στο Σαββατοκύριακο της Έκθεσης, παρατηρώ επίσης την αντίδραση και την καχυποψία όλων μας στα ζητήματα αναπλάσεων δημοσίων χώρων.

Με κορυφαία παραδείγματα τις τρεις επεμβάσεις που συνέβησαν την τελευταία δεκαπενταετία στην πόλη, τις Πύλες της Έκθεσης, τον περιβάλλοντα χώρο του Λευκού Πύργου και τα πάρκα της Νέας Παραλίας, ανατρέχω στο ζήτημα καχυποψία και αντίδραση που πολλές φορές αγγίζει τα όρια της υπερβολής. Με την απόσταση ασφαλείας πια από την υλοποίηση τους θεωρώ ότι τα τρία έργα που προανέφερα, είναι μαζί με τε το Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού και το νέο κτίριο του Μέγαρου Μουσικής Θεσσαλονίκης, τα μόνα αξιοσημείωτα έργα που έγιναν στην πόλη τις τελευταίες δεκαετίες. Οι συζητήσεις που προκλήθηκαν στην πόλη κατά τη διάρκεια εκτέλεσης αλλά και την αποπεράτωση τους ήταν ποικίλες και δικαιώνουν τη ρήση του Woody Allen για το ότι οι γνώμες είναι μάλλον σαν τους πισινούς και ο καθένας διαθέτει και μια. Η πράξη απέδειξε πως τα έργα άλλαξαν την όψη χώρων που το ιστορικό βάρος που κουβαλούν, η χρόνια εγκατάλειψη και η μακροχρόνια καθημερινή χρήση τους, είχαν καταστήσει προβληματικούς. Παρόλα αυτά και αφού το τελικό αποτέλεσμα δικαίωσε τους μελετητές-αρχιτέκτονες, δεν είδαμε κανένα σπουδαίο κείμενο υπεράσπισης τους να αποδίδει έστω και εκ των υστέρων τα εύσημα. Έστω από κάποιους που συμφωνούσαν με το αποτέλεσμα. Αντίθετα βιώσαμε έντονο διχασμό, ακόμα και στον αρχιτεκτονικό κόσμο, την ώρα που το θαλάσσιο μέτωπο στο Λ. Πύργο και η περιοχή των πάρκων που έχουν ήδη ολοκληρωθεί, αποτελούν ένα δοκιμασμένο δημοφιλή προορισμό για τους κατοίκους της πόλης. Σε όλες τις προηγούμενες περιπτώσεις παρατηρήθηκε μια ανυπομονησία ως προς τις προθέσεις και το αποτέλεσμα, ίσως όχι αδικαιολόγητα, αφού στο παρελθόν συνέβησαν εγκλήματα στην πόλη.

Η ανυπομονησία και η διαρκής ανησυχία όμως αγγίζει τις διαστάσεις της υπερβολής. Αφορμή παίρνω από το ξεκίνημα των έργων της δεύτερης φάσης ανάπλασης της νέας παραλίας. Τα έργα ξεκίνησαν πριν δυο βδομάδες, αφού τηρήθηκε η διαδικασία του διαγωνισμού για να βρεθεί ο ανάδοχος και επιλέχθηκε η λύση μιας εταιρίας που προσέφερε μια υπερβολικά μεγάλη έκπτωση. Αυτό από μόνο του δημιουργεί μια καχυποψία, τόσο στους μελετητές του έργου όσο και στο σύνολο των ειδικών της πόλης για το κατά πόσο θα υπάρξουν εκπτώσεις στα πάντα, ώστε να ολοκληρωθεί το έργο με τα ελάχιστα χρήματα. Το έργο ξεκίνησε όπως και να έχει και με καλύτερη πρόβλεψη από την προηγούμενη φορά, καθώς λαμαρίνες δεν θα αποκόψουν για τρία χρόνια την οπτική διαφυγή των διερχομένων προς τη θάλασσα. Παράλληλα το ξεκίνημα των έργων έφερε την αναγκαστική αποψίλωση μέρους των δέντρων που βρίσκονται στην περιοχή του αγάλματος του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Υπήρξαν λοιπόν μέσα στο Σαββατοκύριακο αρκετές αντιδράσεις και φωνές ‘’ευαισθητοποιημένων’’ πολιτών για το κόψιμο των δέντρων. Πριν σηκωθεί λοιπόν το αντάρτικο, ασχοληθήκαμε σήμερα λίγο με το διά ταύτα. Τα δέντρα που κόβονται στα πάρκα είναι γερασμένες και επικίνδυνες κατά γενική ομολογία λεύκες. Το σύνολο των δέντρων που θα κοπούν σε όλο το μήκος της παραλίας είναι 266 ενώ θα φυτευτούν 1000 περίπου νέα δέντρα. Στο σύνολο τους τα 806 σημερινά δέντρα θα γίνουν 1588 με προσθήκες κουκουναριών, πλατάνων και μουριών που αποτέλεσαν τη βλάστηση της περιοχής για πάρα πολλές δεκαετίες.

Λέω λοιπόν, γνωρίζοντας το άχαρο διάστημα της ενδιάμεσης εποχής με την απογύμνωση και την αναμονή για το μεγάλωμα των νέων δέντρων, να είμαστε προσεκτικοί ως προς την τήρηση της αρχικής μελέτης και τις παρεκκλίσεις της, ειδικά από τη μεριά του εργολάβου και να δώσουμε τον απαραίτητο χρόνο στο έργο να προχωρήσει. Η ιστορία έδειξε τα προηγούμενα χρόνια πως το αποτέλεσμα των ελάχιστων αυτών αναπλάσεων που συνέβησαν, ήταν για το καλό της πόλης. Θεωρώ τέλος ότι είναι απαραίτητη η διαρκής παρουσία των δύο μελετητών του έργου Μπερνάρ Κουόμο-Πρόδρομου Νικηφορίδη, που θα διασφαλίσει την απρόσκοπτη περάτωση του έργου χωρίς εκπτώσεις και παρεκκλίσεις. Ας βρεθεί τρόπος να αρθούν οι δυσκολίες και οι εμπλοκές και να συνεργαστεί ο Δήμος μαζί τους μέχρι το τέλος. Κατά τα άλλα εδώ θα είμαστε και σε κάθε ‘’στραβή’’ θα παρεμβαίνουμε με κριτικά κείμενα για την πορεία του έργου.