Τα κάγκελα του Πανεπιστημίου

Η πολύπαθη πόλη μας φιλοξενεί στο κέντρο δύο Πανεπιστημιακά ιδρύματα. Το ΑΠΘ και το Πανεπιστήμιο Μακεδονίας. Το ΑΠΘ είναι το πρώτο Πανεπιστήμιο της πόλης και κατέχει το μεγαλύτερο campus των Βαλκανίων.

Το Μακεδονίας αποτελεί την εξέλιξη της παλιάς Βιομηχανικής από τη δεκαετία του ’90.

Και τα δύο ιδρύματα έχουν τις κύριες εγκαταστάσεις τους στην οδό Εγνατία. Το κύριο μέρος του ΑΠΘ περικλείνεται από τις οδούς Εθνικής Αμύνης, Εγνατία, 3ης Σεπτεμβρίου και Αγ. Δημητρίου. Φυσικά έχει και εγκαταστάσεις ανατολικά της 3ης Σεπτεμβρίου, το κτήμα του ΑΠΘ κοντά στο αεροδρόμιο, εκτάσεις εκτός Θεσσαλονίκης και διάσπαρτες ιδιοκτησίες σε όλη την πόλη.

Το ευτύχημα είναι πως οι περισσότερες σχολές βρίσκονται στο campus, γεγονός που κάνει εύκολη την πρόσβαση σε φοιτητές, εκπαιδευτικό και διοικητικό προσωπικό. Το δυστύχημα είναι ότι αποτελεί ένα χώρο περίκλειστο.

Γύρω από το ΑΠΘ υπάρχουν κάγκελα και η είσοδος πραγματοποιείται από συγκεκριμένα σημεία. Ουσιαστικά έχουμε μια μικρή απομονωμένη πολιτεία μέσα στην πόλη. Είναι καλό αυτό; Μάλλον όχι.

Όσοι σπουδάσαμε στο ΑΠΘ έχουμε μια αγάπη για το campus. Μας έδωσε γνώση και εμπειρίες μοναδικές. Το αγαπάμε σαν παιδί μας, αλλά δεν μπορούμε να μην σχολιάσουμε και τα στραβά του.

Το campus θα έπρεπε να αποτελεί κομμάτι της πόλης και μάλιστα αδιάσπαστο. Οι ελεύθεροι χώροι του και το πράσινο είναι μια διέξοδος της πόλης προς ένα περιβάλλον που λείπει από τη τσιμεντένια πραγματικότητα της πόλης. Αν το δούμε και σημειολογικά η γνώση και η επιστήμη πρέπει να έχει εύκολη πρόσβαση από την κοινωνία.

Όλα αυτά τα στερείται η πόλη από τα κάγκελα. Απαγορεύουν στην κοινωνία να χρησιμοποιήσει έναν όμορφο χώρο προς όφελος της.

Στο εσωτερικό, δυστυχώς, πολλοί κοινόχρηστοι χώροι αποτελούν χώρο στάθμευσης. Μία κατάσταση απίστευτη που δε συναντάς σε ιδρύματα του εξωτερικού. Όλες οι διοικήσεις δεν άλλαξαν αυτή την κατάσταση, μια και δε θέλανε να θίξουν κάποια καταχρηστικά προνόμια. Οι τελευταίες παρεμβάσεις δυστυχώς δε βελτίωσαν την κατάσταση.

Η κοινωνία «έριξε» τα κάγκελα στην περίοδο της καραντίνας. Οι κάτοικοι βρήκαν διέξοδο από τον εγκλεισμό στα πάρκα της πανεπιστημιούπολης. Η διοίκηση του ΑΠΘ, φορώντας παρωπίδες, δεν κατάλαβε τίποτα.

Τους τελευταίους μήνες παρατηρούμε αστυνομικούς πέριξ του πανεπιστημίου αλλά και μέσα στους χώρους του ιδρύματος να «προστατεύουν» τη δημόσια περιουσία. Μια κατασπατάληση πόρων αλλά και ταυτόχρονα αντιδραστική προσέγγιση της γνώσης. Επικαλούνται διάφοροι την αυξημένη εγκληματικότητα στους χώρους του ΑΠΘ χωρίς κανένα στοιχείο. Ναι υπάρχουν παραβατικές συμπεριφορές μέσα στο ΑΠΘ. Λιγότερες όμως από την υπόλοιπη πόλη. Ναι υπάρχει εμπόριο παράνομων ουσιών. Εμπόριο όμως που ουσιαστικά το έσπρωξε η αστυνομία με την πολιτική της στο χώρο του campus. Ναι γίνονται επεισόδια και βανδαλισμοί. Επεισόδια τα οποία κανείς δεν επικροτεί και όσο να ‘ναι δείχνουν σαν να προέρχονται από ανθρώπους που πιο πολύ μοιάζουν με παρακρατικούς και βαλτούς παρά με ανθρώπους των κινημάτων.

Όταν βρισκόμουν στο Αμβούργο θυμάμαι ότι καταλάβαινες πως έμπαινες σε πανεπιστημιακό χώρο από τα βιβλιοπωλεία, που πύκνωναν, και από την αλλαγή της αρχιτεκτονικής των κτιρίων. Στη Θεσσαλονίκη το καταλαβαίνεις από τους ένστολους και τα κάγκελα. Στο Complutense, στη Μαδρίτη, το πανεπιστήμιο είναι ένας χώρος πρασίνου χωρίς εμπόδια και χωρίς πάνοπλους αστυνομικούς. Κάτι ξέρουν και στο Αμβούργο και στη Μαδρίτη.

Ας κάνουμε ένα βήμα μπροστά. Ας ρίξουμε τα κάγκελα. Δεν προστατεύουν. Απομονώνουν. Ας φύγει η αστυνομία από το campus. Δεν προστατεύει. Ιδιωτικοποιεί το δημόσιο χώρο που ανήκει σε όλους μας, χωρίς να διώχνει την παραβατικότητα. Στη συγκεκριμένη περίπτωση δεν έχουν γνώση οι φύλακες. Η πανεπιστημιακή κοινότητα και η κοινωνία της πόλης ξέρουν να φροντίσουν και τον χώρο και τη γνώση.