Τα κεραιόδεντρα και τα δισκόδεντρα

Λέξεις/Εικόνες: Γιάννης Παπαθανασίου

Το κεραιόδεντρο και το δισκόδεντρο είναι ένα από τα πιο συνηθισμένα δέντρα της Ελλάδας κι όμως είναι παντελώς άγνωστα στους περισσότερους από μας.

Θα προσπαθήσουμε, όσο οι επιστημονικές μας γνώσεις το επιτρέπουν, να τα κάνουμε γνωστά στο πλατύ κοινό.

Το κεραιόδεντρο άρχισε να εμφανίζεται στην Ελλάδα στα τέλη της δεκαετίας του ’50 αλλά άρχισε να διαδίδεται στη δεκαετία του ’60, για να κατακλυσθεί ο τόπος στις επόμενες δεκαετίες.

Το δισκόδεντρο εμφανίστηκε πιο πρόσφατα. Ίσως στα τέλη του 20ου αιώνα. Και τα δύο τα συναντάμε στις στέγες των σπιτιών και στις ταράτσες. Όμως μπορεί κανείς να τα συναντήσει και σε μπαλκόνια. Τα κεραιόδεντρα προτιμούν ιδιαίτερα τις ταράτσες των πολυκατοικιών.

Λέγεται ότι όσα είναι τα διαμερίσματα της κάθε πολυκατοικίας τόσα είναι και τα κεραιόδεντρα, όμως έγκυρες μετρήσεις έχουν δείξει ότι δεν ισχύει κάτι τέτοιο, αφού βρέθηκαν πολυκατοικίες με περισσότερα κεραιόδεντρα από τον αριθμό των διαμερισμάτων. Η επιστημονική κοινότητα δεν έχει καταλήξει σε κάποια εξήγηση, πιθανολογείται όμως ότι το κεραιόδεντρο δεν εξαρτάται από αυτό καθαυτό το διαμέρισμα, όσο από τον κάτοικο του διαμερίσματος. Μάλιστα, κάποιοι κάτοικοι των διαμερισμάτων τυχαίνει να εγκαταλείπουν το κεραιόδεντρό τους, όταν αφήνουν την πολυκατοικία. Ο κάθε νέος κάτοικος ενός διαμερίσματος προσθέτει το δικό του κεραιόδεντρο, χωρίς να απομακρύνει το παλαιότερο. Το δισκόδεντρο από την άλλη εμφανίζεται σε μικρότερη αναλογία ανά πολυκατοικία.

Και τα δύο δέντρα έχουν καλύψει τις πολυκατοικίες των πόλεων, σε βάρος κάθε άλλης βλάστησης. Δεν έχει εντοπιστεί συνύπαρξή τους με κάποιο άλλο δέντρο, για παράδειγμα με πεύκο, έλατο, λεύκα ή πλάτανο κτλ.

Μορφολογία

Το σχήμα του κεραιόδεντρου είναι ιδιαίτερο. Στην κορφή του κατακόρυφου κορμού αναπτύσσεται κάθετα ένα κεντρικό κλαδί στο οποίο φύονται κάθετα άλλα μικρότερα κλαδιά. Μερικές φορές υπάρχει και δεύτερο κεντρικό κλαδί, σπανιότερα και τρίτο. Το ύψος του κυμαίνεται από τα 2 μέχρι τα 5 μέτρα. Σπανιότερα φτάνει και τα 6 μέτρα. Πολύ συχνά από την κορφή του κεραιόδεντρου ξεκινούν ρίζες που καταλήγουν στους τοίχους του παραπέτου της ταράτσας, χρησιμεύοντας έτσι στην καλή στερέωσή του. Βέβαια, έχουν βρεθεί και κεραιόδεντρα που έχουν γύρει, μην μπορώντας να αντιμετωπίσουν τους σφοδρούς αέρηδες. Χρησιμεύει κυρίως ως τόπος ξεκούρασης διαφόρων πτηνών, όπως περιστέρια, χελιδόνια, κοράκια ή καρακάξες. Κανένα πουλί δεν το προτιμάει για να κτίσει τη φωλιά του.

Το σχήμα του δισκόδεντρου είναι απλό. Αποτελείται από κορμό στην κορφή του οποίου βλαστάνει ένας κυκλικός δίσκος· από το κάτω μέρος του δίσκου ξεκινάει ένα και μοναδικό καμπύλο κλαδί που φτάνει μέχρι του κέντρο του δίσκου. Κανένα πουλί δεν το προτιμάει. Και τα δυο δεν είναι καρποφόρα· Το κεραιόδεντρο είναι αειθαλές.

Φροντίδα – Ιδιότητες

Και τα δύο δέντρα δεν χρειάζονται καθόλου φροντίδα, δηλ. πότισμα, κλάδεμα, λίπανση. Λέγεται πως είναι ιδιαίτερα χρήσιμα στην απορρόφηση του διοξειδίου του άνθρακα, του διοξειδίου του θείου, του ξαδέλφου, του ανεψιού και άλλων διοξειδίων… Μάλιστα απορροφούν και ηλεκτρομαγνητικά κύματα!…

Νομοθετικό πλαίσιο

Πριν από πολλά χρόνια ένας υπουργός, αν θυμόμαστε καλά πρέπει να ήταν ο κύριος Λαλιώτης, είχε εκδώσει νόμο για την μαζική εξόντωση των κεραιόδεντρων, ορίζοντας ότι σε κάθε πολυκατοικία θα πρέπει να υπάρχει μόνο ένα κεραιόδεντρο. Στον αγώνα μεταξύ των κεραιόδεντρων και του νόμου κέρδισε πανηγυρικά το κεραιόδεντρο. Άλλωστε κάτι τέτοιο δεν μας εκπλήσσει ιδιαίτερα, αφού είναι γνωστό σε όλους ότι οι νόμοι δεν τηρούνται, αφού δεν έχει ψηφιστεί νόμος που να ορίζει ότι οι νόμοι πρέπει να τηρούνται, όπως επιμόνως ζητούσε ο Ραγκαβής προ 150 χρόνων.

Βέβαια, σε κάποιες πολυκατοικίες οι κάτοικοι κατάφεραν και εξολόθρευσαν τα κεραιόδεντρα αφήνοντας μόνο ένα. Διαπιστώθηκε επίσης ότι τα κεραιόδεντρα ξεφεύγουν της γνωστής μανίας κάποιων δημάρχων εναντίον των υπολοίπων δέντρων, όπως για παράδειγμα του δημάρχου Θεσσαλονίκης, ο οποίος κατανομάστηκε από τους πολιτικούς του αντιπάλους ως δενδρομάχος, κατά το Μακεδονομάχος ή δεντροκτόνος κατά το Βουλγαροκτόνος… Έτσι τα κεραιόδεντρα φύονται ανενόχλητα. Για τα δισκόδεντρα δεν υπάρχει ανάλογος νόμος.

Στολισμός

Δυστυχώς το κεραιόδεντρο και το δισκόδεντρο δεν μπορούν να στολιστούν ως χριστουγεννιάτικα δέντρα. Τουλάχιστον κάτι τέτοιο δεν έχει υποπέσει στην αντίληψή μας.

Βέβαια, ποτέ μη λες ποτέ. Κάποιος ευφάνταστος νους, κάποιος καλλιτέχνης μπορεί να δημιουργήσει μια καλλιτεχνική σύνθεση, μια εγκατάσταση, που θα γίνει το νέο τοπόσημο της πόλης ή έστω να στολίσει ένα κεραιόδεντρο ως χριστουγεννιάτικο δέντρο.

Αυτές είναι οι πληροφορίες που είχαμε για τα δύο δέντρα. Ελπίζουμε πως ήταν αρκετές!

Σας ευχόμαστε καλές γιορτές.