Τα μέλη, το Κοινοβούλιο, ο Μπόρις και μια άλλη σύγκρουση "ελίτ-λαού"

Είναι εξαιρετικά πιθανό νέος πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου να γίνει σήμερα ο Rishi Sunak, υπουργός Οικονομικών της χώρας από το 2020 έως τον Ιούλιο του 2022.

Τον Sunak δεν θα τον έχει εκλέξει κανείς στην πρωθυπουργία. Ούτε καν τα μέλη του κόμματος του στην ηγεσία του Συντηρητικού κόμματος. Αυτό που έχουμε εδώ είναι μια επιβολή της κοινοβουλευτικής ομάδας του Συντηρητικού κόμματος, της ελίτ του κόμματος θα μπορούσαμε να πούμε, απέναντι στα μέλη του κόμματος αλλά και με έναν τρόπο στο εκλογικό σώμα συνολικά.

Το ζήτημα δεν είναι αν μας αρέσουν ή όχι οι πολιτικές του Boris Johnson ή των άλλων Συντηρητικών πολιτικών. Είναι ότι οι βουλευτές του κόμματος κατάφεραν να περάσουν τη θέλησή τους και να επιβάλουν τον πρωθυπουργό που ήθελαν από το καλοκαίρι χωρίς καμία εκλογή, ούτε καν εσωτερική. Ο Boris Johnson εκλέχθηκε το 2019 αρχηγός του Συντηρητικού κόμματος με 66% των ψήφων των μελών του. Στις εκλογές του 2019 το Συντηρητικό κόμμα με τον Boris Johnson πετυχαίνει μια σαρωτική νίκη με τη μεγαλύτερη κοινοβουλευτική πλειοψηφία των τελευταίων 35 χρόνων. Η πολιτική του ήταν καταστροφική και ο ίδιος βούλιαξε στα σκάνδαλα. Τον Ιούλιο εξωθείται σε παραίτηση από τις μαζικές παραιτήσεις μελών του υπουργικού συμβουλίου και λοιπών στελεχών του κόμματος.

Μετά από δυο μήνες, στην εσωτερική εκλογική διαδικασία, νέα αρχηγός και πρωθυπουργός εκλέγεται η Liz Truss. Στην ψήφο των βουλευτών έρχεται δεύτερη με 113 ψήφους έναντι 137 του Sunak. Στην ψήφο των μελών κερδίζει με 57,4%.

45 ημέρες αργότερα η αδιανόητη οικονομική πολιτική που εισηγήθηκε την έχει καταρρακώσει και οι βουλευτές του κόμματός της την οδηγούν σε παραίτηση. Και πάλι οι βουλευτές.

Στη νέα εκλογική διαδικασία απαιτούνται 100 υπογραφές για να είναι κανείς υποψήφιος για την ηγεσία, ενώ στην αμέσως προηγούμενη χρειάζονταν 20. Ο στόχος είναι να επιταχυνθεί η διαδικασία μειώνοντας του υποψηφίους αλλά και να αποκλειστεί μια υποψηφιότητα του Johnson. Όταν φαίνεται ότι ο Johnson ετοιμάζεται να την καταθέσει, οι μετρήσεις δείχνουν ότι είναι εξαιρετικά πιθανό να κερδίσει την διαδικασία εάν η ψηφοφορία πήγαινε στη βάση. Το εκλογικό σώμα που τον εξέλεξε στην ηγεσία φαίνεται πως επιθυμούσε να τον εκλέξει ξανά. Οι βουλευτές του κόμματος απείλησαν ότι ακόμα κι αν κέρδιζε δεν θα συνεργάζονταν ή ότι θα υπέβαλαν παραιτήσεις με στόχο την προκήρυξη πρόωρων εκλογών.

Χθες ο Boris Johnson αποσύρθηκε από την κούρσα της διαδοχής της Truss. Δεν θα μάθουμε ποτέ αν τα μέλη των Συντηρητικών θα τον επέλεγαν ξανά στην ηγεσία αψηφώντας τους βουλευτές τους, γιατί οι βουλευτές επέβαλαν την άποψή τους και φέρνουν τον Sunak από το παράθυρο με μερικές εβδομάδες καθυστέρηση.

Αν οι δημοσιογράφοι ρωτούσαν την Truss ποιος ψήφισε υπέρ της ατζέντας της ενώ αυτήν την είχαν εκλέξει τουλάχιστον τα μέλη του κόμματος, θα ρωτούν το ίδιο και τον Sunak; Ένας πρωθυπουργός που χρειάστηκε μόλις 165 υπογραφές για να βρεθεί στη θέση αυτή;

Τη σύγκρουση βουλευτών και μελών την είχαμε δει και στο Εργατικό κόμμα. Αλλά εκεί τα μέλη επιβεβαίωσαν το 2016 την εμπιστοσύνη τους στον Corbyn, ο οποίος παραιτήθηκε και αποσύρθηκε εν τέλει μετά την εκλογική ήττα του 2019. Οι βουλευτές δεν μπόρεσαν να επιβάλουν τη βούλησή τους, τουλάχιστον όχι στον χρόνο και με τον τρόπο που επιθυμούσαν. Ο κομματικός λαός είχε κερδίσει. Όπως ακριβώς είχε γίνει το 2017 και με τον Pedro Sanchez.

Το ζήτημα της νομιμοποίησης και της σύγκρουσης κομματικής ελίτ και κομματικής βάσης στην εποχή μας, της λεγόμενης μεταδημοκρατικής συνθήκης και της κρίσης εμπιστοσύνης στα κόμματα, είναι εξαιρετικά σημαντικό. Και δεν αφορά μόνο το θέμα της εκλογής της κομματικής ηγεσίας αλλά ολόκληρη τη λειτουργία ενός κόμματος σήμερα.