Τα παπούτσια μου πετάξτε στο καλώδιο όταν λείψω…

Τα παπούτσια μου πετάξτε στο καλώδιο όταν λείψω…Τη γενιά μου αγάπησα κι ίσως ξαναγυρίσω Σε πολλές περιοχές στην Θεσσαλονίκη, κυρίως στις «κακόφημες», αν σηκώσεις το βλέμμα σου ψηλά θα δεις κρεμασμένα παπούτσια από καλώδια της ΔΕΗ.

Σκηνικό βγαλμένο από ταινία δράσης, από φαβέλες. Οι φήμες γύρω από αυτή την εικόνα είναι πολλές. Κάποιοι λένε πως τα δεμένα παπούτσια κρεμιούνται από τα καλώδια όταν ένας άνθρωπος έχει δολοφονηθεί βίαια, άλλοι λένε πως είναι το σήμα κατατεθέν για dealers, oρισμένοι επίσης πιστεύουν πως η εικόνα αυτή συμβολίζει τις επικίνδυνες περιοχές, εκεί που η εγκληματικότητα λύνει και δένει.

Το φαινόμενο των κρεμασμένων παπουτσιών σε καλώδια ρεύματος είναι ένα σύνηθες θέαμα σε πολλές αστικές και αγροτικές περιοχές, ιδιαίτερα στις Ηνωμένες Πολιτείες, ωστόσο τα τελευταία χρόνια έχει παρατηρηθεί και στην Ευρώπη. Στην Ελλάδα επικρατεί ο φόρος τιμής με αυτόν τον συμβολισμό.

Η αρχή αυτής της συνήθειας χρονολογείται στη δεκαετία του ΄70. Λέγεται πως στις ΗΠΑ, συμμορίες bullers ανάγκαζαν τα θύματα τους να βγάζουν τα παπούτσια τους και τα κρεμούσαν στα καλώδια για να δείξουν πως έχουν τον έλεγχο.

Αυτή η πρακτική, γνωστή και ως “shoe tossing” ή “shoe flinging”, έχει διάφορες ερμηνείες και προκαλεί το ενδιαφέρον και την περιέργεια των περαστικών. Οι λόγοι για τους οποίους  οι άνθρωποι, κρεμούν παπούτσια μπορεί να διαφέρουν, και η πρακτική αυτή περιβάλλεται από μύθους, πολιτιστικές παραδόσεις και προσωπικές ιστορίες.

Μία από τις πιο διαδεδομένες ερμηνείες για τα κρεμασμένα παπούτσια αφορά την ανάμνηση ατόμων που έχουν πεθάνει ή σκοτωθεί. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, αυτή η πράξη μπορεί να αποτελεί φόρο τιμής σε φίλους ή μέλη της κοινότητας που έχουν χάσει τη ζωή τους, ιδιαίτερα υπό τραγικές ή βίαιες συνθήκες- σε πολλές περιπτώσεις τα πτώματα αυτά μπορεί να μην έχουν βρεθεί καν. Τα παπούτσια κρέμονται από τα καλώδια ως σύμβολο της παρουσίας τους και της μνήμης τους.

Εκτός από τον φόρο τιμής, τα κρεμασμένα παπούτσια χρησιμοποιούνται συχνά για να σηματοδοτήσουν την παρουσία συμμοριών. Σε ορισμένες περιοχές, τα παπούτσια λειτουργούν ως κωδικοποιημένο μήνυμα που δείχνει την επικράτεια ή το σημείο πώλησης ναρκωτικών. Αυτή η πρακτική εντάσσεται στην κουλτούρα των συμμοριών και αποτελεί μέρος της επικοινωνίας τους με τους κατοίκους της περιοχής και άλλες συμμορίες.

Για πολλούς τα κρεμασμένα παπούτσια είναι σημάδι της αστικής αποσύνθεσης, της παρακμής και της ερήμωσης μιας περιοχής. Δείχνουν πως το σύστημα της περιοχής δεν λειτουργεί σωστά και καταρρέει.

Επιπλέον, σε κάποιες περιπτώσεις, τα κρεμασμένα παπούτσια μπορεί να σχετίζονται με τελετές και εθιμοτυπικές πρακτικές. Για παράδειγμα, το τέλος της στρατιωτικής θητείας ή η αποφοίτηση από το σχολείο μπορεί να εορτάζονται με την κρέμαση των παλιών παπουτσιών σε καλώδια ρεύματος. Αυτή η πράξη συμβολίζει το πέρασμα από μια περίοδο της ζωής σε μια νέα αρχή.

Έρευνες δείχνουν ότι οι λόγοι ποικίλλουν ανάλογα με την περιοχή και την κοινωνική ομάδα, ενώ παράλληλα αναδεικνύουν την πολυπλοκότητα της ανθρώπινης συμπεριφοράς και των συμβολισμών. Μία έρευνα που πραγματοποιήθηκε από το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια αναφέρει ότι η πρακτική αυτή μπορεί να σχετίζεται με την αστική κουλτούρα και τον τρόπο με τον οποίο οι νέοι εκφράζουν την ταυτότητά τους. Τα παπούτσια σε καλώδια ρεύματος μπορεί να είναι μια μορφή τέχνης του δρόμου ή μια δήλωση ανεξαρτησίας και αντίστασης.

Άλλη έρευνα, δημοσιευμένη στο περιοδικό “Urban Studies”, εξετάζει τη σχέση μεταξύ των κρεμασμένων παπουτσιών και της εγκληματικότητας. Η μελέτη αυτή καταλήγει στο συμπέρασμα ότι, αν και σε ορισμένες περιπτώσεις η πρακτική συνδέεται με τη δραστηριότητα συμμοριών, σε πολλές περιπτώσεις πρόκειται απλά για αθώες πράξεις ή παραδόσεις χωρίς εγκληματική διάσταση.

Το φαινόμενο των κρεμασμένων παπουτσιών σε καλώδια ρεύματος είναι ένα σύνθετο κοινωνικό και πολιτιστικό φαινόμενο με πολλαπλές ερμηνείες. Από τον φόρο τιμής στους αποθανόντες και τη σηματοδότηση περιοχών συμμοριών μέχρι τις τελετές μετάβασης και την αστική τέχνη, η πράξη αυτή αντανακλά την ποικιλία των ανθρώπινων εμπειριών και τη χρήση συμβόλων στην καθημερινή ζωή.

Το πέταγμα των παπουτσιών στα καλώδια είναι και ένας τρόπος των περαστικών να αφήσουν το σημάδι τους στην περιοχή.

*Τα παπούτσια μου πετάξτε στο καλώδιο όταν λείψω

Τη γενιά μου αγάπησα κι ίσως ξαναγυρίσω

Στίχος του Τζαμάλ από το κομμάτι “Στην Ταράτσα”